1st Chapter-संस्कृत व्याकरण

संस्कृत

VERB PRESENT TENSE

अहं गच्छामि- I Go	वयं गच्छामः
त्वं गच्छसि-you go	यूयं गच्छथ
सः/ सा/ तत् गच्छति-He/she/it goes	ते / ताः/ तानि गच्छन्ति

PRESENT TENSE

Gender लिङ्ग	Singular एकवचनम्	Dual द्विवचनम्	Plural बहुवचनम्
Masculine पुंल्लिङ्ग	भवान् YOU SIR	भवन्तौ	भवन्तः
Feminine स्त्रीलिङ्ग	भवती YOU MAM	भवत्यौ	भवत्यः
Neuter नपुंसकलिङ्ग	भवत् IT	भवती	भवन्ति

भवान् भीष्मश्च कर्णश्च कृपश्च समितिञ्जयः-You and Vishma…
परं ब्रह्म परं धाम पवित्रं परमं भवान् -You are absolute Brahman and Holy of the Holiness

	singular	dual	plural
3rd Person	गच्छति	गच्छतः	गच्छन्ति
2nd Person	गच्छसि	गच्छथः	गच्छथ
1st Person	गच्छामि	गच्छावः	गच्छामः

SanskritSanskrit It is the oldest living language and civilizational mark. The language of Rig Veda or Atharva Veda (10000 years old) is a pre-Sanskrit Vedic language. It has its own Pratisakhya (Grammar) and Nirukta (Vocabulary). 40% of Tamil is Sanskrit. Before the written form, it was in the form of oral tradition. Such is the case of Six Kanda Ramayana. Before Valmiki, it was in Oral form. Sanskrit has been the language of Jambudvipa. The mother tongue of Sunok, Vasistha, Viswamitra or grandparents of Zarathustra (Resource person of Abrahamic Religions) was the language of Rig Veda. The legend goes that the origin of Sanskrit is the sky, therefore, it is called Deva Bhasa. has dual form which is not available in English

युवां गच्छथः

You two go

आवां गच्छावः – We two go ते गच्छतः They two go

1st	अहम्	आवाम्	वयम्
2nd	त्वम्	युवाम्	यूयम्
3rd	सः सा तत्	तौ ते ते	ते ताः तानि
	singular	dual	plural

To be (Verb) PRESENT TENSE

1st भवामि भवावः भवामः
2nd भवसि भवथः भवथ
3rd भवति भवतः भवन्ति

To be [Verb] PRESENT TENSE

1st अस्मि स्वः स्मः
2nd असि स्थः स्थ
3rd अस्ति स्तः सन्ति

धर्माविरुद्धो भूतेषु कामो अस्मि भरतर्षभ

अस्ति भागीरथीतीरे पाटलिपुत्रनामधेयं नगरम् ।

Example of Verb 3rd person Singular Present Tense

अथ केन प्रयुक्तोयं पापं चरति पूरुषः
अथवा योगिनामेव कुले भवति धीमताम्
अनन्यचेताः सततं यो मां स्मरति नित्यशः
अनाश्रितः कर्मफलं कार्यं कर्म करोति यः
अन्यानि संयाति नवानि देही
नवानि गृह्णाति नरोपराणि
यत्प्राणेन न प्राणिति येन प्राणः प्रणीयते ।
यच्छ्रोत्रेण न शृणोति येन श्रोत्रमिदं श्रुतम् ।
यच्चक्षुषा न पश्यति येन चक्षूंषि पश्यति ।
समानं मन्त्रमभि मन्त्रये वः समानेन वो हविषा जुहोमि ॥
यो विश्वाभि विपश्यति भुवना सं च पश्यति ।

Example of Verb 1ST person Singular Present Tense

धर्मसंस्थापनार्थाय संभवामि युगे युगे

READ

अस्ति भागीरथीतीरे गृध्रकूट नाम्नि पर्वते महान् पर्कटीवृक्षः । तस्य कोटरे दैवदुर्विपाकात्गलित नख नयनो जरद्गव नामा गृध्रः प्रतिवसति । अथ कृपया तज्जीवनाय तद्वृक्षवासिनः पक्षिणः स्वाहारात्किंचित्किंचिदुद्धृत्य तस्मै ददति, तेनासौ जीवति, तेषां शावकरक्षां च करोति ।

असुर्या नाम ते लोका अन्धेन तमसा वृताः । तांस्ते प्रेत्याभिगच्छन्ति ये के चात्महनो जनाः
अन्धं तमः प्रविशन्ति ये अविद्यामुपासते ।

Interrogative sentences

कः गच्छति– Who is going ?
किम् गच्छति- What is going ?
किं तद्ब्रह्म किमध्यात्मं किं कर्म

किम् Pronoun- Asking Question

‘case’ विभक्ति	Singular एकवचनम्	Dual द्विवचनम्	Plural बहुवचनम्
First प्रथमा	कः- who	कौ	के
Second द्वितीया	कम्	कौ	कान्
Third तृतीया	केन by whom	काभ्याम्	कैः
Fourth चतुर्थी	कस्मै	काभ्याम्	केभ्य:
Fifth पञ्चमी	कस्मात्	काभ्याम्	केभ्यः
Sixth षष्ठी	कस्य for whom	कयोः	केषाम्
Seventh सप्तमी	कस्मिन्	कयोः	केषु