Notions of Hinduism as a unified religion, Hindu culture as a distinct cultural zone, and “Hindu” as a well-bounded cultural category are largely products of scholarly and administrative interventions by orientalist scholars, missionaries, and colonial administrations in the Indian subcontinent since the seventeenth century. Originally used as a territorial term for those living beyond the river Indus, or as a residual term (Gentoo) used by early European merchants and colonizers to denote those in the Indian subcontinent who were not Muslims or Christians, the term “Hindoo” slowly emerged as a common denominator for the native culture(s) of the Indian subcontinent. [The Saffron Wave: Democracy and Hindu Nationalism in Modern India-Thomas Blom Hansen-1999]
Modern Hinduism had thus in epistemological terms been born as a truly “empty place,” that is, as a signifier of the true and full “culture” that made India truly Indian, thus stabilizing otherwise diverse and alternating ritual and social hierarchies around an “ideal” core. Yet it was a signifier that no actual group could claim to control fully. The attempt to grasp this “true” culture of India became one of the most contested agendas within Indian nationalism. Most strands in the nationalist movement agreed that this culture or civilization—mainly Hindu—provided India with a distinct character in the world. At the same time, this culture was seen as decaying and defunct and had, therefore, to be reformed and revived in a new, “synthetic” version. To most brands of nationalists, regardless of their secular-rational or religious-national idiom, Hindu culture constituted, paradoxically, both the impediment (in its old, dispersed forms), and the solution (in its reformed, nationalized, or synthetic forms) to the final realization of nationhood. [The Saffron Wave: Democracy and Hindu Nationalism in Modern India-Thomas Blom Hansen-1999]
.
- 2.2- कुतस्त्वा कश्मलमिदं विषमे समुपस्थितम् । अनार्यजुष्टमस्वर्ग्यमकीर्तिकरमर्जुन-भगवद्गीता - श्रीभगवानुवाच कुतस्त्वा कश्मलमिदं विषमे समुपस्थितम् । अनार्यजुष्टमस्वर्ग्यमकीर्तिकरमर्जुन ॥२॥ श्रीधरः तदेव वाक्यमाह श्रीभगवानुवाच कुत इति । कुतो हेतोस्त्वा त्वां विषमे सङ्कटे इदं कुशलं समुपस्थितमयं मोहः प्राप्तः, यत आर्यैरसेवितम् । अस्वर्ग्यमधर्म्यमयशस्करं च ॥२॥ मधुसूदनः तदेव भगवतो वाक्यमवतारयति कुतस्त्वेति । ऐश्वर्यस्य समग्रस्य धर्मस्य
- 2.3-क्लैब्यं मा स्म गमः पार्थ नैतत्त्वय्युपपद्यते । क्षुद्रं हृदयदौर्बल्यं त्यक्त्वोत्तिष्ठ परंतप – भगवद्गीता - भगवद्गीता २.३ क्लैब्यं मा स्म गमः पार्थ नैतत्त्वय्युपपद्यते । क्षुद्रं हृदयदौर्बल्यं त्यक्त्वोत्तिष्ठ परंतप ॥३॥ श्रीधरः क्लैब्यं मा स्म गम इति । तस्माथे पार्थ ! क्लैब्यं कातर्यं मा स्म गमः । न प्राप्नुहि । यतस्त्वयि एतन्नोपपद्यते योग्यं न भवति । क्षुद्रं
- 27 Rig Veda Mantras composed by Rishi Agastya - No: 1.165 – 1.191 कया॑ शु॒भा सव॑यसः॒ सनी॑ळाः समा॒न्या म॒रुतः॒ सं मि॑मिक्षुः । कया॑ म॒ती कुत॒ एता॑स ए॒तेऽर्च॑न्ति॒ शुष्मं॒ वृष॑णो वसू॒या ॥ १.१६५.०१ कस्य॒ ब्रह्मा॑णि जुजुषु॒र्युवा॑नः॒ को अ॑ध्व॒रे म॒रुत॒ आ व॑वर्त । श्ये॒नाँ इ॑व॒ ध्रज॑तो अ॒न्तरि॑क्षे॒ केन॑ म॒हा मन॑सा रीरमाम
- A Fake Letter produced by Republic of Macedonia purportedly written by Alexander to Aristotle to make him god - but when we reached the river Hyphasis my Macedonians began to make a fuss and say they were too tired, ill, or homesick to go any farther. I had to come back; it was a terrible journey for my veterans, but still worse for me; I had intended to reach the Bay of Bengal to secure a natural frontier in the east for my Macedonia and now I was forced to abandon this task for a time.
- A joint Hindu family under Dayabhaga is, like a Mitakshara family, normally joint in food, worship and estate-SC - SURJIT LAL CHHABDA Vs. THE COMMISSIONER OF INCOME TAX, BOMBAY-A Hindu coparcenary is a much narrower body than the joint family. It includes only those persons who acquire by birth an interest in the joint or coparcenary property and these are the sons, grandsons and great-grandsons of the holder of the joint property for the time being, that is to say, the three generations next to the holder in unbroken male descent. Since under the Mitakshara Law, the right to joint family property by birth is vested in the male issue only, females who come in only as heirs to obstructed heritage (sapratibandha day), cannot be coparceners. But we are concerned under the Income-tax Act with the question whether the appellant's wife and unmarried daughter can with him be members of a Hindu undivided family and not of a coparcenary.
- A SHORT LIFE OF CHAITANYA: JADUNATH SARKAR -1922 - Navadwip, a town in the Nadia district of Bengal, situated on the river Ganges, 75 miles north of Calcutta, was a great trading centre and seat of Hindu learning in the 15th century. Sanskrit logic (nyáy) for which Bengal is
- A tank can be a charitable institution under Hindu Law-Supreme Court - From the above discussion it is seen that under Hindu Law a tank can be an object of charity and when a dedication is made in favour of a tank, the same is considered as a charitable institution. (1969) AIR(SC)
- Abhijnana Sakuntalam of Kalidasa in Sanskrit Devanagari[अभिज्ञानशाकुन्तलम्] - या सृष्टिः स्रष्टुराद्या वहति विधिहुतं या हविर्या च होत्री ये द्वे कालं विधत्तः श्रुतिविषयगुणा या स्थिता व्याप्य विश्वम् । यां आहुः सर्वबीजप्रकृतिरिति यया प्राणिनः प्राणवन्तः प्रत्यक्षाभिः प्रपन्नस्तनुभिरवतु वस्ताभिरष्टाभिरीशः
- Abhinaya Darpanam by Nandikeshwara [Sanskrit-Devanagari] - RELATED: SAMGITA RANAKARA Natya Shastra नन्दिकेश्वरविरचितम् अभिनयदर्पणम् नमस्किया आङ्गिकं भुवनं यस्य वाचिकं सर्ववाङ्मयम् । आहार्य चन्द्रतारादि तं नुमः सात्त्विकं शिवम् ॥ १॥ नाट्योत्पत्तिः नाट्यवेदं ददौ पूर्वं भरताय चतुर्मुखः । ततश्च भरतः सार्धं गन्धर्वाप्सरसां गणैः ॥ २॥ नाय नृत्तं तथा
- Adi Buddha Stotram by Manjusree - आदि बुद्ध द्वादशक स्तोत्रम् ॐ नम आदिबुद्धाय नमस्ते बुद्धरूपाय धर्मरूपाय ते नमः। नमस्ते संघरूपाय पञ्चबुद्धात्मने नमः॥ १॥ पृथ्वीरूपायाब्रूपाय तेजोरूपाय ते नमः। नमस्ते वायुरूपायाकाशरूपाय ते नमः॥ २॥ ब्रह्मणे सत्त्वरूपाय रजोरूपाय विष्णवे। तमोरूपमहेशाय ज्ञानरूपाय ते नमः॥ ३॥ प्रज्ञोपायात्मरूपाय गुह्यरूपाय ते नमः।
- Aditya Hridaya of Sage Agastya - ततो युद्धपरिश्रान्तं समरे चिन्तया स्थितम् । रावणं चाग्रतो दृष्ट्वा युद्धाय समुपस्थितम् ॥1॥ दैवतैश्च समागम्य द्रष्टुमभ्यागतो रणम् । उपगम्याब्रवीद् राममगस्त्यो भगवांस्तदा ॥2॥ राम राम महाबाहो श्रृणु गुह्मं सनातनम् । येन सर्वानरीन् वत्स समरे विजयिष्यसे ॥3॥ आदित्यहृदयं पुण्यं सर्वशत्रुविनाशनम् । जयावहं जपं
- Advocatetanmoy Sanskrit Dictionary - Unique Sanskrit Dictionary in Devanagari Script
- Agni - Rig Veda Viswamitra Madhuchhanda Rishi Agni Devata Gayatree Chhanda १,००१.०१ अग्निमीळे पुरोहितं यज्ञस्य देवमृत्विजम् । १,००१.०१ होतारं रत्नधातमम् ॥ १,००१.०२ अग्निः पूर्वेभिरृषिभिरीड्यो नूतनैरुत । १,००१.०२ स देवां एह वक्षति ॥ १,००१.०३ अग्निना रयिमश्नवत्पोषमेव दिवेदिवे । १,००१.०३ यशसं वीरवत्तमम् ॥ १,००१.०४
- Agnim ide Purohitam :अग्निमीळे पुरोहितं यज्ञस्य देवमृत्विजम् [RG 1.001.01] - 1.001.01 अग्निमीळे पुरोहितं यज्ञस्य देवमृत्विजम् । 1.001.01 होतारं रत्नधातमम् ॥
- Aitereya Aranakam [Rig Veda] ऐतरेय आरण्यकम् - भूमिमुपस्पृशेदग्न इळा नम इळा नम ऋषिभ्यो मन्त्र-कृद्भ्यो मन्त्रपतिभ्यो नमो वो अस्तु देवेभ्यः शिवा नः शंतमा भव सुमृळीका सरस्वति मा ते व्योम संदृशि ।। भद्रं कर्णेभिः शृणुयाम देवा भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः । स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवांसस्तनूभिर्व्यशेम देवहितु यदायुः ।। शं न इन्द्राग्नी भवतामवोभिर्गीर्भिर्मित्रावरुणा रातहव्या । शमि-न्द्रासोमा
- Akhand Bharat- Greater India - The Concept of Akhand Bharat was mentioned in the Arthashastra of Chanakya Koutilya [300-400 BCE] Britishers divided unified Bharat [Mourya Empire] into India, Pakistan, Bhutan, Nepal, Bangladesh, Afghanistan and Burma based on religious and regional fault line. In 1965, Jansangh
- All Vedic deities are One – Rig Veda - उषसः पूर्वा अध यद्व्यूषुर्महद्वि जज्ञे अक्षरं पदे गोः-व्रता देवानामुप नु प्रभूषन्महद्देवानामसुरत्वमेकम्
- Alphabetical Index of the Rig Veda Mantras - Alphabetical Index of the Rig Veda Mantras[PDF]
- Alphabetical List of Bhagavadgita Slokas - अक्षरं न क्षरतीति अक्षरं परमात्मा, ‘एतस्य वा अक्षरस्य प्रशासने गार्गि’ (बृ. उ. ३ । ८ । ९) इति श्रुतेः । ओङ्कारस्य च ‘ओमित्येकाक्षरं ब्रह्म’ (भ. गी. ८ । १३) इति परेण विशेषणात् अग्रहणम् । परमम् इति च निरतिशये ब्रह्मणि अक्षरे उपपन्नतरम् विशेषणम् । तस्यैव परस्य ब्रह्मणः प्रतिदेहं प्रत्यगात्मभावः स्वभावः, स्वो भावः स्वभावः अध्यात्मम् उच्यते । आत्मानं देहम् अधिकृत्य प्रत्यगात्मतया प्रवृत्तं परमार्थब्रह्मावसानं वस्तु स्वभावः अध्यात्मम् उच्यते अध्यात्मशब्देन अभिधीयते । भूतभावोद्भवकरः भूतानां भावः भूतभावः तस्य उद्भवः भूतभावोद्भवः तं करोतीति भूतभावोद्भवकरः, भूतवस्तूत्पत्तिकर इत्यर्थः । विसर्गः विसर्जनं देवतोद्देशेन चरुपुरोडाशादेः द्रव्यस्य परित्यागः ; स एष विसर्गलक्षणो यज्ञः कर्मसंज्ञितः कर्मशब्दित इत्येतत् । एतस्मात् हि बीजभूतात् वृष्ट्यादिक्रमेण स्थावरजङ्गमानि भूतानि उद्भवन्ति
- Amar Kosha [अमरकोश] by Amar Simha - अमरकोश एवं नामलिङ्गानुशासनम् नामलिङ्गानुशासनं नाम अमरकोषः प्रथमं काण्डम्। मङ्गलाचरणम्। (१.०.१) यस्य ज्ञानदयासिन्धोरगाधस्यानघा गुणाः (१.०.२) सेव्यतामक्षयो धीराः स श्रिये चामृताय च प्रस्तावना (१.०.३) समाहृत्यान्यतन्त्राणि संक्षिप्तैः प्रतिसंस्कृतैः (१.०.४) संपूर्णमुच्यते वर्गैर्नामलिङ्गानुशासनम् परिभाषा (१.०.५) प्रायशो रूपभेदेन साहचर्याच्च कुत्रचित् (१.०.६) स्त्रीपुंनपुंसकं ज्ञेयं तद्विशेषविधेः क्वचित् (१.०.७)
- Amru-Satakm [ अमरूशतकम्]-By King Amaru of Kashmir. - The ninth-century literary criticAnandavardhanadeclared in his Dhvanyaloka that “a single stanza of the poet Amaru … may provide the taste of love equal to what’s found in whole volumes ज्याकृष्टिबद्धखटकामुखपाणिपृष्ठ- प्रेङ्खन्नखांशुचयसंवलितोऽम्बिकायाः । त्वां पातु मञ्जरितपल्लवकर्णपूर- लोभभ्रमद्भ्रमरविभ्रमभृत्कटाक्षः ॥१॥(१) क्षिप्तो हस्तावलग्नः प्रसभमभिहतोऽप्याददानोंशुकान्तं
- Anumānam – Evidence of Inference - स्वार्थानुमानम् अनुमानस्य द्वैविध्यम् स्वार्थानुमानलक्षणम् अनुमानं द्विविधम् – स्वार्थं परार्थं च। स्वस्मै यत्तत् स्वार्थमनुमानं ज्ञानात्मकम्। पर्वतादौ धर्मिणि धूमादिकं दृष्ट्वा यस्य प्रतिपत्तुः वह्निज्ञानमुत्पद्यते, स एव तेन ज्ञानेन परोक्षमर्थं प्रतिपद्यते नान्य इति स्वार्थानुमानमुच्यते। परस्मै यत्तत् परार्थम्। परार्थानुमानं वचनात्मकम्। त्रिरुपलिङ्गप्रतिपादकं वचनं परं प्रतिपादयति ज्ञापयतीति
- Anuvyakhyanam- Anandatirtha - नारायणं निखिलपूर्णगुणैकदेहं निर्दोषमाप्यतममप्यखिलैः सुवाक्यैः । अस्योद्भवादिदमशेषविशेषतोऽपि वन्द्यं सदा प्रियतमं मम सन्नमामि
- Ashtadhyayi अष्टाध्यायी – Panini Sutra [850-750BCE] - अ इ उ ण् । ऋ ऌ क् । ए ओ ङ् । ऐ औ च् । ह य व र ट् । लँ ण् । ञ म ङ ण न म् । झ भ ञ् । घ ढ ध ष् । ज ब ग ड द श् । ख फ छ ठ थ च ट त व् । क प य् । श ष स र् । ह ल् ।
- Ashuri Kalpa of Atharva Veda - आसुरीकल्पः (३५,१.१) ओं कटुके कटुकपत्त्रे सुभगे आसुरि रक्ते रक्तवाससे । अथर्वणस्य दुहिते अघोरे अघोरकर्मकारिके ॥ (३५,१.२) अमुकं हनहन दहदह पचपच मथमथ । तावद्दह तावत्पच यावन्मे वशमानयसि स्वाहा ॥ (३५,१.३) शय्यावस्थितायास्तावज्जपेद्यावत्स्वपिति ॥ प्रस्थिताया गतिं दह स्वाहा ॥ उपविष्टाया भगं दह स्वाहा
- Astronomical Dating of the Ramayan - Rama left for the forest on a Thursday, the 29th Nov. 7306 B.C. He completed the required 14 year period in the forest and returned on 5th Shuddha 9th was over, and the 5th tithi refered to must have been Chaitra Krishna 5th. Amavasya recedes by 10.883 days each successive year.
- Atharva Veda Mantra Samhita [Chapter- 1] - नमस्ते अस्तु विद्युते नमस्ते स्तनयित्नवे-नमस्ते अस्त्वश्मने येना दूडाशे अस्यसि
- Aye Giri Nandini-अयि गिरिनन्दिनि - अयि गिरिनन्दिनि नन्दितमेदिनि विश्वविनोदिनि नन्दिनुते गिरिवरविन्ध्यशिरोऽधिनिवासिनि विष्णुविलासिनि जिष्णुनुते । भगवति हे शितिकण्ठकुटुम्बिनि भूरिकुटुम्बिनि भूरिकृते जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥ १ ॥
- प्रेमपञ्चक- Prem Panchaka - प्रतिभासो वरः कान्तः प्रतीत्योत्पादमात्रकः। न स्यात् यदि मृतैव स्यात् शून्यता कामिनी मता॥१॥ शून्यतातिवरा कान्ता मुर्त्त्या निरुपमा तु या। पृथक् यदि कदाचित् स्यात् बद्धः स्यात् कान्तनायकः॥२॥ दम्पती शङ्कितौ तस्मात् गुरोरुपस्थितौ पुरः। निजप्रीत्या तयोस्तेन साहजं प्रेम कारितम्॥३॥
- श्यामलादण्डकं कालिदास – Shyamala Dandakam by Kalidasa - माणिक्यवीणामुपलालयन्तीं मदालसां मञ्जुलवाग्विलासाम् । माहेन्द्रनीलद्युतिकोमलाङ्गीं मातङ्गकन्यां मनसा स्मरामि ॥ १॥ चतुर्भुजे चन्द्रकलावतंसे कुचोन्नते कुङ्कुमरागशोणे । पुण्ड्रेक्षुपाशाङ्कुशपुष्पबाण- हस्ते नमस्ते जगदेकमातः ॥ २॥ ॥ विनियोगः ॥ माता मरकतश्यामा मातङ्गी मदशालिनी । कुर्यात् कटाक्षं कल्याणी कदंबवनवासिनी
- अकुलवीरतन्त्रम्-सिद्धनाथ-Akul Vira Tantram by Siddha Nath - न ध्यानं धारणा नैव न स्थानं वर्णमेव च । न रेचकं पूरकञ्चैव नरोद्घातञ्च कुम्भकम् -न चान्तमादिमध्यस्थं न सतो वृद्धिरेव च । ग्राह्यग्राहकनिर्मुक्तग्रन्थातीतञ्च यद्भवेत्
- अक्ष मालिका – Aksha Malika - अ क्ष ओमङ्कार मृत्युञ्जय सर्वव्यापक प्रथमेऽक्षे प्रतितिष्ठ । [ ॐ अ] ओमाङ्काराकर्षणात्मकसर्वगत द्वितीयेऽक्षे प्रतितिष्ठ । ओमिङ्कारपुष्टिदाक्षोभकर तृतीयेऽक्षे प्रतितिष्ठ । ओमीङ्कार वाक्प्रसादकर निर्मल चतुर्थेऽक्षे प्रतितिष्ठ । ओमुङ्कार सर्वबलप्रद सारतर पञ्चमेऽक्षे प्रतितिष्ठ । ओमूङ्कारोच्चाटन दुःसह षष्ठेऽक्षे प्रतितिष्ठ । ओमृङ्काकार संक्षोभकर चञ्चल सप्तमेऽक्षे प्रतितिष्ठ
- अक्षक्षेत्र – akshakshetra - अक्षक्षेत्र न० अक्षनिमित्तं क्षेत्रम् शा० त० । ज्योतिषोक्तेषु अक्षसाधनार्थं क्षेत्रतया कल्पितेषु अक्षप्रवेषु अष्टसु क्षेत्रेषु । तानि च सिद्धान्तशिरोमणौ गणिताध्याये दर्शितानि यथा । “भुजोऽक्षभा कोटिरिनाङ्गुलोना कर्णोऽक्षकर्णः १ खलुमूलमेतत् क्षेत्राणि यान्यक्षभवानि तेषां विद्येव मानार्थयशःसुखा- नाम् ॥ लम्बज्यका कोटिरथाक्षजीवा भुजोऽत्र कर्णस्त्रि- भुजे २
- अक्षपाद – Akshapada - अक्षपाद पु० अक्षं नेत्रं दर्शनसाधनतया जातः पादोऽस्य । न्यायसूत्रकारके गौतमे मुनौ, स हि स्वमतदूषकस्य व्यासस्य मुखदर्शनं चक्षुषा न कर्त्तव्यमिति प्रतिज्ञाय पश्चात् व्यासेन प्रसादितः पादे नेत्रं प्रकाश्य तं दृष्टवानिति पौराणिकी कथा । “अक्षपादप्रणीते च काणादे सांख्य- योगयोः । त्याज्यः श्रुतिविरुद्धोऽर्थ इति”
- अक्षमाला – Aksha mala – रुद्राक्ष - अक्षमाला स्त्री अक्षाणां रुद्राक्षाणां माला । रुद्राक्ष वीजग्रथितमालायाम् । अकारादिक्षकारान्तः अक्ष स्तत्कृता तत्प्रतिनिधीभूता वा माला शा० त० । एकपञ्चाशद्वर्ण- मालायाम् तत्प्रतिनिधीभूतायां स्फटिकादिग्रथितायाम् वाह्यमालायाञ्च “शोष्यमाणपुष्करवीजं ग्रथ्यमनाक्ष मालमिति” काद० । “विभान्तमच्छस्फटिकाक्षमालयेति” माघः । तद्विवरणम् । “क्रमोत्क्रमगते माला मातृकार्णे क्षमेरुके । लावसानैः साष्टवर्गैरन्तर्यजनकर्म्मणीति”
- अक्षय श्राद्धं [पिण्डं] – akshya sraddhya - पितरि जीवति यः श्राद्धं कुर्यात्, स येषां पिता कुर्यात्तेषां कुर्यात् । । ७५.१ । । पितरि पितामहे च जीवति येषां पितामहः । । ७५.२ । । पितरि पितामहे प्रपितामहे च जीवति नैव कुर्यात् । । ७५.३ । । यस्य पिता
- अक्षयतृतीया – Akshya tritiya - अक्षयतृतीया स्त्री कर्म्म० । वैशाखशुक्लपक्षतृतीयायाम् । “वैशाखे मासि राजेन्द्र! शुक्लपक्षे तृतीयिका । अक्षया सा तिथिः प्रोक्ता कृत्तिकारोहिणीयुता । तस्यां दानादिकं सर्व्वमक्षयं समुदाहृतमिति” । “या शुक्ला कुरुशार्द्दल! वैशाखे मासि वै तिथिः । तृतीया साक्षया लोके त्रिदशैरभिवन्दि- तेति” च भविष्यपुराणम् । “वैशाखस्य सिते
- अक्षौहिणी – akshwhini - रथाः २१८७० । गजाः २१८७० । रथवाहकाश्व- भिन्नाः अश्वाः ६५६१० । पदातयः १०९३५० ।
- अगस्त्यचार – Agastyachar – Agastodaya - अगस्त्यचार पु० अगस्त्यस्य नक्षत्ररूपेण दक्षिणस्थस्य चारः शुभाशुभसूचकगत्यादि । वराहसंहितोक्ते अगस्त्यनामक- नक्षत्रस्य उदयादौ । यथा “विन्ध्यमस्तम्भयद्यश्च तस्योदयः श्रूयताम्” इत्युपक्रम्य । “उदये च पुनेरगस्त्यनाम्नः कु–समा- योगमलप्रदूषितानि । हृदयानि सतामिव स्वभावात् पुनरम्बूनि भवन्ति निर्मलानि ॥ पार्श्वद्वयाधिष्ठितचक्रवाकामा- पुष्णती सस्वनहंसपङ्क्तिम् । ताम्बूलरक्तोत्कषिताग्रदन्ती विभाति योषेव सरित्सहासा
- अग्नि – Agni - अग्निशब्दो हि अकारगकारनिशब्दानपेक्षमाणः एतिधातोरुत्पन्नात् अयनशब्दात् अकारमादत्ते । अनक्तिधातुगतस्य ककारस्य गकारादेशं कृत्वा तमादत्ते । यद्वा । दहतिधातुजन्यात् दग्धशब्दात् गकारमादत्ते । नीः इति नयति धातुः । स च ह्रस्वो भूत्वा परो भवति । ततो धातुत्रयं मिलित्वा अग्निशब्दो भवति । तस्य अग्निशब्दार्थस्य देवताविशेषस्य
- अग्नि- Agni - अग्नि पु० अङ्गति ऊर्द्ध्वं गच्छति अगि–नि नलोपः । अग्नौ स्वनामप्रसिद्धे तेजोभेदे, तेजसि आकाशाद्वायुर्वायो- रग्निरग्नेरापोद्भ्यः पृथिवी, इति” श्रुतिः । तत्र तेजःपदार्थस्तावद्द्विविधः सूक्ष्मः स्थूलश्च । सूक्ष्म- वायुसंभूतः सूक्ष्मवायुसंभूतः सूक्ष्मः पञ्चीकृतस्तु स्थूलः “तासां त्रिवृतं त्रिवृतमेकैकां करोतीति” श्रुतौ त्रिवृत्करणस्य पञ्चीकरणस्याप्युलक्षणत्वम् । पञ्चीकरणप्रकारश्च पञ्चीकरणशब्दे वक्ष्यते
- अग्रे बृहन्नुषसामूर्ध्वो अस्थान्निर्जगन्वान्तमसो ज्योतिषागात् [Agre brihan nus]-10/1 - अग्रे बृहन्नुषसामूर्ध्वो अस्थान्निर्जगन्वान्तमसो ज्योतिषागात् । अग्निर्भानुना रुशता स्वङ्ग आ जातो विश्वा सद्मान्यप्राः ॥१॥ स जातो गर्भो असि रोदस्योरग्ने चारुर्विभृत ओषधीषु । चित्रः शिशुः परि तमांस्यक्तून्प्र मातृभ्यो अधि कनिक्रदद्गाः ॥२॥ विष्णुरित्था परममस्य विद्वाञ्जातो बृहन्नभि पाति तृतीयम् । आसा यदस्य पयो अक्रत
- अथ को वेदः – What is Veda - तत्र अज्ञातार्थज्ञापको वेदभागो विधिः । स च तादृशप्रयोजनवत् अर्थविधानेन अर्थवान् यादृशं च अर्थं प्रमाणान्तरेण अप्राप्तं विधत्ते यथा- “अग्निहोत्रं जुहुयात्स्वर्गकाम” इति विधिः मानान्तरेण अप्राप्तं स्वर्गप्रयोजनवद् होमं विधत्ते अग्निहोत्रहोमेन स्वर्गं भावयेत् इति वाक्यार्थबोधः ।
- अथर्व प्रातिशाख्यम्-Atharva Pratisakhyam-By पैप्पलाद - अथातो न्यायाध्ययनस्य पार्षदं वर्तयिष्यामः १ पदानां संहितां विद्यात् २ पदविधिरिति ३ द्विरुदात्तं बृहस्पत्यादीनाम् ४ प्रत्यञ्चां द्वे उपोत्तमे ५ अवर्णमध्य आकार एकादेशे विशेषः ६ अवर्णान्ताञ्च ७ इकारादौ च ८ एकारादौ च ९ कृदन्ते द्व्युपसर्गे १० गतिपूर्वो यदा धातुः ११ उपसर्गपूर्वमाख्यातम् १२ वचने वचने पूर्वम् १३ एकेन द्वे १४ द्विनतिकानि वा १५ परकारणानि १६ परयोगीनि १७ अर्थपादादिषूदात्तमाख्यातमामन्त्रितं पदम् १८ व्याघ्रादीन्यनुदात्तानि पादादीनामपोदितम् १९ वाक्यविपर्यये पदलोपेषु पादादिवत्स्वरः २० चयोगादनिघातः २१ वायोगादनिघातः २२ आमन्त्रितादाद्युदात्तात् २३ लुप्तकरणान्यकरणानि वा २४ अन्ययोगादनिघातः २५ नहीत्यनेन युक्तानि २६ यदित्येनेन समस्तेन २७ वचनात्परेण च सर्वत्र युक्तं वापवादो वा लुप्तं वा तत्पदं येन योगः २८
- अथर्ववेदविभागः - अथर्ववेदविभागः सूत उवाच अथर्ववित् सुमन्तुश्च शिष्यमध्यापयत् स्वकाम्। संहितां सोऽपि पथ्याय वेददर्शाय चोक्तवान्॥ १ शौक्लायनिर्ब्रह्मबलिर्मोदोषः पिप्पलायनिः। वेददर्शस्य शिष्यास्ते पथ्यशिष्यानथो श्रृणु। कुमुदः शुनको ब्रह्मन् जाजलिश्चाप्यथर्ववित्॥ २ बभ्रुः शिष्योऽथाङ्गिरसः सैन्धवायन एव च। अधीयेतां संहिते द्वे सावर्ण्याद्यास्तथापरे॥ ३ नक्षत्रकल्पः शान्तिश्च कश्यपाङ्गिरसादयः। एते आथर्वणाचार्याः श्रृणु
- अथर्ववेदीय कौशिकपद्धतिः – केशव- Atharvavediya Koushik Paddhati by Keshav Acharya - अथशब्द आनन्तर्यार्थः । संहिताध्ययनानन्तरं विधेरधिकारः । संहिताविधिं वक्ष्यामः । शान्तिकपौष्टिकाभिचारिकाद्भुतादीनि कर्माणि संहिताविधावुक्तानि । त्रिविधानि कर्माणि । विधिकर्माण्यविधिकर्माण्युच्छ्रयकर्माणि । त्रिप्रमाणको विधिः । प्रत्यक्षमनुमानं शब्दं चेति ॥
- अथातो धर्मजिज्ञासा- शाबरबरभाष्यम् – Athato Dharmo Jigyasa - Advocatetanmoy provides free access to a range of resources related to Indian law, including the Mimamsha Sutram of Jaimini . The Mimamsha Sutram is a Sanskrit text that discusses Hindu law and philosophy, and was written by Jaimini, one of the most influential Vedic thinkers and commented by Sabar Swami. The Mimamsha Sutram covers topics such as Dharma, the law of Karma, and the role of Yagna (creation of energy) in human life. It is an important source of information for those interested in Indian Dharmic tradition and philosophy and provides valuable insights into the Vedic ritualistic civilization.
- अथातो ब्रह्मजिज्ञासा- Brahma Sutra 1.1.1 - आत्मा च ब्रह्म। यदि तर्हि लोके ब्रह्म आत्मत्वेन प्रसिद्धमस्ति ततो ज्ञातमेवेत्यजिज्ञास्यत्वं पुनरापन्नम् न तद्विशेषं प्रति विप्रतिपत्तेः। देहमात्रं चैतन्यविशिष्टमात्मेति प्राकृता जना लौकायतिकाश्च प्रतिपन्नाः। इन्द्रियाण्येव चेतनान्यात्मेत्यपरे। मन इत्यन्ये। विज्ञानमात्रं क्षणिकमित्येके। शून्यमित्यपरे। अस्ति देहादिव्यतिरिक्तः संसारी कर्ता भोक्तेत्यपरे। भोक्तैव केवलं न कर्तेत्येके
- अद्भुतधर्मपर्याय – Adbhut Dharma Parya - एवमुक्तो आयुष्मानानन्दो भगवन्तमिदमवोचत्: आश्चर्यं भगवन्नाश्चर्यं सुगत यावदयं धर्मपर्यायः । को नामायं धर्मपर्यायः । कथं चैनं धारयामि । तस्मात्तर्हि त्वमानन्द इमं धर्मपर्यायमद्भुतमद्भुतधर्मपर्यायमिति धारय । इदमवोचद्भगवानात्तमनास्ते भिक्षव आयुष्मांश्चानन्दो भगवतो भाषितमभ्यनन्दन् ।
- अद्वैत ब्रह्म विज्ञानम् – Advaita Brahma Vigyanam - As per Agni Puran[ Non- duality] अग्निरुवाच अद्वैतब्रह्मविज्ञानं वक्ष्ये यद्भवतोऽगदत् । शालग्रामे तपश्चक्रे वासुदेवार्चनादिकृत् ।। ३८०.१ ।। मृगसङ्गान्मृगो बूत्वा ह्यन्तकाले स्मरन् मृगं । जातिस्मरो मृगस्त्यक्त्वा देहं योगात्स्वतोऽभवत् ।। ३८०.२ ।। अद्वैतब्रह्मभूतश्च जडवल्लोकमाचरत् । क्षत्ताऽसौ वीरराजस्य विष्टियोगममन्यत ।। ३८०.३ ।। उवाह
- अद्वैत मञ्जरी – सार्वभौम भट्टाचार्य (Advaita Manjari by Sarbabhouma Bhattacharyya-1530) - हुहुङ्कारगर्जनादि अहोरात्रसद्गुणं-हा कृष्ण राधिकानाथ प्रार्थनादिभावनम् । धूपदीपकस्तुरी च चन्द्रनादिलेपनं -सीतानाथाद्वैतचरणारविन्दभावनम्
- अद्वैतपञ्चरत्नम्-AdvaitaPachaRatnam - नाहं देहो नेन्द्रियाण्यन्तरङ्गो नाहंकारः प्राणवर्गो न बुद्धिः। दारापत्यक्षेत्रवित्तादिदूरः साक्षी नित्यः प्रत्यगात्मा शिवोऽहम्
- अद्वैतानुभूतिः-AdvaitaNubhuti - अहमानन्दसत्यादिलक्षणः केवलः शिवः। सदानन्दादिरूपं यत्तेनाहमचलोऽद्वयः-एकोऽपि द्वयवद्भाति यथाकाश उपाधितः। एकोऽपि द्वयवत्पूर्णस्तथात्मायमुपाधितः
- अध्यर्धशतिका प्रज्ञापारमिता – भगवती प्रज्ञापारमिता - अथ भगवान् सर्वतथागतमहायानाभिसमयः सर्वमण्डलः सकलवज्रधात्वग्र्यसत्त्वः सकलत्रैधातुकसर्वत्रिलोकविजय्यशेषानवशेषसत्त्वधातुविनयनसमर्थः सर्वार्थसिद्धः सर्ववज्रपाणिर्महासमयोऽनेकवज्रमहागुह्यसत्त्वपरिवार इममेव प्रज्ञापारमितानयार्थमुद्योतयन् प्रहसितवदनस्तदाद्यं महावज्रं वामगर्वोल्लालनतया स्वहृद्युत्कर्षणयोगेन धारयन्निदं महासुखवज्रामोघसमयं नाम स्वतत्त्वहृदयम् अगात् हूम् ॥
- अनित्यता-सूत्रम् – Anityata Sutram - अनित्या वत संस्कारा उत्पादव्ययधर्मिनः । उत्पद्य हि निरूध्यन्ते तेषां व्युपशमः सुखम् ॥ यथाहि कुम्भकारेण मृत्तिकाभाजनं कृतम् । सर्वं भेदनपर्यन्तं सत्त्वानां जीवितं तथा ॥
- अनुत्तराष्टिका – अभिनवगुप्त Anuttara astika by Avinaba Gupta - संक्रामोऽत्र न भावना न च कथायुक्तिर्न चर्चा न च ध्यानं वा न च धारणा न च जपाभ्यासप्रयासो न च । तत्किं नाम सुनिश्चितं वद परं सत्यं च तच्छ्रूयतां न त्यागी न परिग्रही भज सुखं सर्वं यथावस्थितः
- अभिधर्मकोश-वसुबन्धु -Abhi dharma kosha-VASUBANDHU - न कायस्याधरं चक्षुः ऊर्ध्वं रूपं न चक्षुषः । विज्ञानं च अस्य रूपं तु कायस्योभे च सर्वतः ॥ १.४६ ॥ तथा श्रोत्रं त्रयाणां तु सर्वमेव स्वभूमिकम् । कायविज्ञानमधरस्वभूमि अनियतं मनः ॥ १.४७ ॥ पञ्च बाह्या दिविज्ञेयाः नित्या धर्मा असंस्कृताः । धर्मार्धमिन्द्रियं ये च द्वादशाध्यात्मिकाः स्मृताः ॥
- अभिधर्मकोषभाष्य – वसुबन्धु – Abhidharmakosha Bhasyam or Commentary on Abhidharmakosha - यः सर्वथासर्वहतान्धकारः संसारपङ्काज्जगदुज्जहार । तस्मै नमस्कृत्य यथार्थशास्त्रे शास्त्रं प्रवक्ष्याम्यभिधर्मकोशम् ॥ १.१ ॥ शास्त्रं प्रणेतुकामः स्वस्य शास्तुर्माहात्म्यज्ञापनार्थं गुणाख्यानपूर्वकं तस्मै नमस्कारमारभते य इति । बुद्धं भगवन्तमधिकृत्याह हतमस्यान्धकारमनेन वेति हतान्धकारः । सर्वेण प्रकारेण सर्वस्मिन् हतान्धकारः सर्वथासर्वहतान्धकारः । अज्ञानं हि भूतार्थदर्शनप्रतिबन्धाधकारम् ।
- अभिधर्मसमुच्चय- Abhidharmasamuccaya by Asanga - स्कन्धा धातव आयतनानि च कति । स्कन्धाः पञ्च । रूपस्कन्धो वेदनास्कन्धः संज्ञास्कन्धः संस्कारस्कन्धो विज्ञानस्कन्धश्च ॥ धातवोऽष्टादश । चक्षुर्धातू रूपधातुश्चक्षुर्विज्ञानधातुः श्रोत्रधातुः शब्दधातुः श्रोत्रविज्ञानधातुर्घ्राणधातुर्गन्धधातुर्घ्राणविज्ञानधातुर्जिव्हाधातू रसधातुर्जिव्हाविज्ञानधातुः कायधातुः स्प्रष्टव्यधातुः कायविज्ञानधातुर्मनोधातुर्धर्मधातुर्मनोविज्ञानधातुश्च ॥ आयतनानि द्वदश । चक्षुरायतनं रूपायतनं श्रोत्रायतनं शब्दायतनं घ्राणायतनं गन्धायतनं जिव्हायतनं रसायतनं कायायतनं स्प्रष्टव्यायतनं मनआयतनं धर्मायतनं च ॥
- अभिनय – Avinaya - यदुक्तं चत्वारोऽभिनय इति तान् वर्णयिष्यामः । अत्राह -- अभिनय इति कस्मात् । अत्रोच्यते -- अभीत्युपसर्गः णीञ् इति प्रापणार्थको धातुः । अस्याभिनीत्येवं व्यवस्थितस्य एरजित्यच्प्रत्यत्ययान्तस्याभिनय इत्येवं रूपं सिद्धम् । एतच्च धात्वर्थानुवचनेनावधार्यं भवति ।
- अभिसमयालङ्कार- मैत्रेयनाथ Abhi Samayalankara - नवभूमीरतिक्रम्य बुद्धभूमौ प्रतिष्ठते । येन ज्ञानेन सा ज्ञेया दशमी बोधिसत्त्वभूः- या सर्वज्ञतया नयत्युपशमं शान्तैषिणः श्रावकान् या मार्गज्ञतया जगद्धितकृतां लोकार्थसम्पादिका । सर्वाकारमिदं वदन्ति मुनयो विश्वं यया संगतास् तस्यै श्रावकबोधिसत्त्वगणिनो बुद्धस्य मात्रे नमः
- अर्थशास्त्रम्-Artha Sastram- Tantra Yukti(15) - तद्.द्वात्रिंशद् युक्ति.युक्तं - अधिकरणम्, विधानम्, योगः, पद.अर्थः, हेत्व्.अर्थः, उद्देशः, निर्देशः, उपदेशः, अपदेशः, अतिदेशः, प्रदेशः, उपमानम्, अर्थ.आपत्तिः, संशयः, प्रसङ्गः, विपर्ययः, वाक्य.शेषः, अनुमतम्, व्याख्यानम्, निर्वचनम्, निदर्शनम्, अपवर्गः, स्व.संज्ञा, पूर्व.पक्षः, उत्तर.पक्षः, एक.अन्तः, अनागत.अवेक्षणम्, अतिक्रान्त.अवेक्षणम्, नियोगः, विकल्पः, समुच्चयः ऊह्यम् इति
- अर्थसंग्रहः – Artha Samgraha - अथ को वेदः ? इति चेत् । उच्यते - अपौरुषेयं वाक्यं वेदः । स च विधि- मन्त्र- नामधेय-निषेध-अर्थवादभेदात् पञ्चविधः
- अर्ध नारीश्वर मूर्ति – Ardha Nariswar Murti - अथार्धनारीमूर्तेस्तु वक्ष्येऽहं शृणु सुव्रत ! । चतुर्भुजं च द्विभुजं द्विविधं परिकीर्तितम् ॥ १ ॥ समभंगस्थानकस्योक्तमार्गेणैव नतायतः । सुस्थितं दक्षिणं पादं वामपादं तु कुंचितम् ॥ २ ॥ वामेऽर्धपार्वती युक्तं दक्षिणेऽर्धं महेश्वरम् । अभयं परशुं सव्ये हस्ते तत्तु शिवांशकम् ॥ ३ ॥
- अलक्ष्मीघ्नं - ALakshmiGhnam–ऋग् १०.१५५.१ सूक्तम् अश्रीनाशकरम् अरा॑यि॒ काणे॒ विक॑टे गि॒रिं ग॑च्छ सदान्वे । शि॒रिम्बि॑ठस्य॒ सत्व॑भि॒स्तेभि॑ष्ट्वा चातयामसि ॥ अरा॑यि । काणे॑ । विऽक॑टे । गि॒रिम् । ग॒च्छ॒ । स॒दा॒न्वे॒ । शि॒रिम्बि॑ठस्य । सत्व॑ऽभिः । तेभिः॑ । त्वा॒ । चा॒त॒या॒म॒सि॒ ॥ सायणभाष्यम् अरायीति प्र्ञ्चर्चं
- अवधूत गीता- दत्तात्रेयावधूत – Avadhuta Gita- Dattatreya Avadhut - आत्मैव केवलं सर्वं भेदाभेदो न विद्यते । अस्ति नास्ति कथं ब्रूयां विस्मयः प्रतिभाति मे-वेदान्तसारसर्वस्वं ज्ञानं विज्ञानमेव च । अहमात्मा निराकारः सर्वव्यापी स्वभावतः-अहमेवाव्ययोऽनन्तः शुद्धविज्ञानविग्रहः । सुखं दुःखं न जानामि कथं कस्यापि वर्तते...
- अष्टाङ्ग निघण्टु-Astanga Nighantu - सर्वज्ञाय नमस्कृत्य द्रव्याणां गूढवाचिनाम् । (१.१) अष्टाङ्गसंग्रहोक्तानां निघण्टुर् अभिधीयते ॥ (१.२) विदारीपञ्चाङ्गुलवृश्चिकालीवृश्चीवदेवाह्वयशूर्पपर्ण्यः । (२.१) कण्डूकरी जीवनाह्वस्वसंज्ञे द्वे पञ्चके गोपसुता त्रिपादी ॥ (२.२) विदार्यादिर् अयं हृद्यो बृंहणो वातपित्तहा । (३.१) शोषगुल्माङ्गमर्दोर्ध्वश्वासकासहरो गणः ॥ (३.२) विदारी गजवाजीष्टा वृषगन्धेक्षुगन्धिका । (४.१) शृगालिका पुष्पवल्ली
- अष्टावक्रगीता-Asta Vakra Gita - एकं सर्वगतं व्योम बहिरन्तर्यथा घटे । नित्यं निरन्तरं ब्रह्म सर्वभूतगणे तथा-अहो निरञ्जनः शान्तो बोधोऽहं प्रकृतेः परः । एतावन्तमहं कालं मोहेनैव विडम्बितः
- अ॒ग्निमी॑ळे पु॒रोहि॑तं य॒ज्ञस्य॓ दे॒वमृ॒त्विज॑म् । होता॑रं रत्न॒धात॑मम् [Agnim ire purohitam]-1.1 - मण्डल १ - सूक्तं १.१-मधुच्छन्दा वैश्वामित्रः -दे. अग्निः- गायत्री
- आ – AA kar - आ, आकारः । द्वितीयस्वरवर्णः । अस्योच्चारणस्थानं कण्ठः । स च दीर्घः प्लुतश्च भवति । “आकारं परमाश्चर्य्यं शङ्खज्योतिर्म्मयं प्रिये । ब्रह्मविष्णुमयं वर्णं तथा रुद्रमयं प्रिये । पञ्चप्राणमयं वर्णं स्वयं परमकुण्डली” ॥ इति कामधेनुतन्त्रे ॥ अस्य लेखनप्रकारो यथा — “अकाररूपमासद्य दक्षक्रोडायता त्वधः
- आकाङ्क्षा – Akanksha - अथ केयमाकाङ्क्षा, न तावदविनाभावः, नीलं सरोजमित्यादावभावात्। विमलं जलं नद्याः कच्छे महिष इत्यत्र जलान्वितनद्या अविनाभावात् कच्छे साकाङ्क्षतापत्ते। नापि समभिव्याहृतपदस्मारितपदार्थजिज्ञासा, अजिज्ञासोरपि वाक्यार्थबोधात् विश्वजिता यजेत द्वारं इत्यत्रापदार्थयोरप्यधिकारिणोऽध्याहृतस्य पिधानस्य चाकाङ्क्षितत्वाच्च, तत्र शब्दकल्पनपक्षेऽपि घटः कर्मत्वमानयनं कृतिरित्यत्र जिज्ञासितस्यानयनादेराकाङ्क्षितत्वापत्तेः। अथ जिज्ञासायोग्यता सा, जिज्ञासा च विशेषाज्ञाने भवति, योग्यता च
- आगम – AAgama - AAgam Sastram
- आगमप्रामाण्यम् – श्रीयामुनाचार्य (Agam Pramanyam by Yamunacharya) - पौरुषेयं हि वचः प्रमाणान्तरप्रतिपन्नवस्तूपस्थापनायोपादीयमानं वक्तुस्तदर्थसिद्धिमनुरुध्यमानमेव प्रमाणभावमनुभवति ।
- आचमनविधि – Achamana Bidhi - अथात आचमनविधिं व्याख्यास्यामः । प्राङ्मुख उदङ्मुखो वा द्वौ पाणी प्रक्षाळ्य बद्धशिखो यज्ञोपवीती जले वाथ स्थले वान्तर्जानु नविवराङ्गुळीभिः गोकर्णाकृतिवत् करं कृत्वा तिष्ठन् न प्रणतो न हसन्न जल्पन् न व्रजन् नोष्णाभिर्न विवर्णाभिर्न बुद्बुदाभिः न चलो जलं माषमग्नमात्रं पिबेत् । ब्राह्मणस्य दक्षिणे हस्ते
- आचार्य्यः- Acharyya - आचार्य्यः, पुं, (आङ् + चर् + ण्यत् ।) वेदाध्या- पकः । वैदिकमन्त्रव्याख्याकर्त्ता । तत्पर्य्यायः । मन्त्रव्याख्याकृत् २ । इत्यमरः ॥ द्रोणाचार्य्यः । इति त्रिकाण्डशेषः ॥ तल्लक्षणं यथा, — “उपनीय तु यः शिष्यं वेदमध्यापयेत् द्विजः । सकल्पं सरहस्यञ्च तमाचार्य्यं प्रचक्षते” ॥ इति
- आत्मा – Atman - Vedic Atman is not 'Soul' , Not 'Spirit' , not Biblical 'Breath' - it can not be translated in English.
- आपस्तम्ब शुल्बसूत्रम् – Apastambha Sulva Sutram-1000 BCE - आपस्तम्ब शुल्बसूत्रंम् विहारयोगान्व्याख्यास्यामः ॥ १.१ ॥ यावदायामं प्रमाणं ॥ १.२क ॥ तदर्धमभ्यस्यापरस्मिंस्तृतीये षड्भागोने लक्षणं करोति ॥ १.२ख ॥ पृष्ठ्यान्तयोरन्तौ नियम्य लक्षणेन दक्षिणापायम्य निमितं करोति ॥ १.२ग ॥ एवमुत्तरतो विपर्यस्येतरतः स समाधिः ॥ १.२घ ॥ तन्निमित्तो निर्ह्रासो विवृद्धिर्वा ॥ १.२च ॥
- आपस्तम्ब-धर्मसूत्रम्-Apastamba Dharma Sutram - नियमेषु तपःशब्दः १ तदतिक्रमे विद्याकर्म निःस्रवति ब्रह्म सहापत्यादेतस्मात् २ कर्तपत्यमनायुष्यं च ३ तस्मादृषयोऽवरेषु न जायन्ते नियमातिक्रमात् ४ श्रुतर्षयस्तु भवन्ति केचित्कर्मफलशेषेण पुनःसंभवे ५ यथा श्वेतकेतुः ६ यत्किं च समाहितो ऽब्रह्माप्याचार्यादुपयुङ्क्ते ब्रह्मवदेव तस्मिन्फलं भवति ७ अथो यत्किञ्च मनसा वाचा चक्षुषा वा सङ्कल्पन्ध्यायत्याहाभिविपश्यति वा तथैव तद्भवतीत्युपदिशन्ति ८ गुरुप्रसादनीयानि कर्माणि स्वस्त्ययनमध्ययनसंवृत्तिरिति ९ अतोऽन्यानि निवर्तन्ते ब्रह्मचारिणः कर्माणि १० स्वाध्यायधृग् धर्मरुचिस्तप्स्व्यृजुर्मृदुः सिध्यति ब्रह्मचारी ११
- आर्य तारा स्रग्धरा स्तोत्र- Arya Tara Sragdhara Stotram - दुर्लङ्घे दुःखवह्नौ विनिपतिततनुर्दुर्भगः कांदिशीकः किं किं मूढः करोमीत्यसकृदपि कृतारम्भवैयर्थ्यखिन्नः । श्रुत्वा भूयः परेभ्यः क्षतनयन इव व्योम्नि चन्द्रार्कलक्ष्मीम् आलोकाशानिबद्धः परगतिगमनस्त्वां श्रये पापहन्त्रीम्
- आर्य शालिस्ताम्बा सूत्र-Arya Salistamba Sutram - अविद्याप्रत्यया: संस्कारा: - संस्कारा:प्रत्ययं विज्ञानं - विज्ञानप्रत्यय नामरूपं - नामरूपप्रत्ययं षडायातानं - षडायातानाप्रत्याया: स्पर्ष: - स्पर्शप्रत्यया वेदना -
- आर्यतारा भट्टारिका नामाष्टोत्तर शतक स्तोत्र -Aryatara bhattarika nanastottara sataka stotram - ओं शुद्धे विशुद्धे शोधनविशोधनि । सुगतात्मजे मैत्रीहृदये निर्मले श्यामे श्यामरूपिणि ॥ महाप्राज्ञे प्रवरे प्रवरभूषिते पराजिते । महारौद्रि विश्वरूपि महायश ॥ कल्पाग्निमहातेजा लोकधात्रीमहायशा । सरस्वती विशालाक्षी प्रज्ञाश्रीबुद्धिवर्धनी ॥
- आर्यभटीय – आर्यभट- Arya Vhatiya by Arya Vat-[400-350 BCE] - प्रणिपत्य, एकम्, अनेकम्, कम्, सत्याम्, देवताम्, परम्, ब्रह्म, आर्यभटः, त्रीणि, गदति, गणितम्, कालक्रियाम्, गोलम्
- आलवन्दारस्तोत्रम् – Albandar stotram - तस्मै नमो मधुजिदङ्घ्रिसरोजतत्त्व- ज्ञानानुरागमहिमातिशयान्तसीम्ने । नाथाय नाथमुनयेऽत्र परत्र चापि नित्यं यदीयचरणौ शरणं मदीयम्
- आश्रम – Asram Dharma - चत्वार आश्रमा गार्हस्थ्यमाचार्यकुलं मौनं वानप्रस्थ्यमिति १ तेषु सर्वेषु यथोपदेशमव्यग्रो वर्तमानः क्षेमं गच्छति २ सर्वेषामुपनयनप्रभृति समान आचार्यकुले वासः ३ सर्वेषामनूत्सर्गो विद्यायाः ४ बुद्ध्वा कर्माणि यत्कामयेत तदारभेत ५ यथा विद्यार्थस्य नियम एतेनैवान्तमनूपसीदत आचार्यकुले शरीरन्यासो ब्रह्मचारिणः ६ अथ परिव्राजः ७ अत एव ब्रह्मचर्यवान्प्रव्रजति
- आश्वलायन गृह्य सूत्रम् – Rig Vediya Sounakiya Aswalayana Grihya Sutram - समिधमेवापि श्रद्दधान आदधन्मन्येत यज इदमिति नमस्तस्मै य आहुत्या यो वेदेनेति विद्ययैवाप्यस्ति प्रीतिस्तदेतत्पश्यन्नृषिरुवाच अगोरुधाय गविषेद्युक्षाय दस्म्यं वचः । घृतात्स्वादीयो मधुनश्च वोचतेति वच एव म इदं घृताच्च मधुनश्च स्वादीयोऽस्ति प्रीतिः स्वादीयोऽस्त्वित्येव तदाह आ ते अग्न ऋचा हविर्हृदा तष्टं भरामसि । ते ते भवन्तूक्षण ऋषभासो वशा उतेति एत एव म उक्षाणश्च ऋषभाश्च वशाश्च भवन्ति य इमं स्वाध्यायमधीयत इति यो नमसा स्वध्वर इति नमस्कारेण वै खल्वपि न वै देवा नमस्कारमति यज्ञो वै नम इति हि ब्राह्मणं भवति
- इक्ष्वाकु वंश – Iksvaku Vamsha - हरिश्चन्द्रस्य पुत्रोऽभूद् रोहितो नाम वीर्यवान् । रोहितस्य वृकः पुत्रः तस्मात्बाहुरजायत।।२१.३ हरितो रोहितस्याथ धुन्धुस्तस्य सुतोऽभवत् । विजयश्च सुदेवश्च धुन्धुपुत्रौ बभूवतुः । विजयस्याभवत् पुत्रः कारुको नाम वीर्यवान् । सगरस्तस्य पुत्रौऽभूद् राजा परमधार्मिकः । द्वे भार्ये सगरस्यापि प्रभा भानुमती तथा ।२१.४ ताभ्यामाराधितः वह्निः
- ईशा Isha Upanishad - कुर्वन्नेवेह कर्माणि जिजीविषेच्छतं समाः । एवं त्वयि नान्यथेतोऽस्ति न कर्म लिप्यते नरे
- ईशावास्योपनिष- Isha Upanisad Explanation in Sanskrit - ‘ईशा वास्यम्’ इत्यादयो मन्त्राः कर्मस्वविनियुक्ताः, तेषामकर्मशेषस्यात्मनो याथात्म्यप्रकाशकत्वात् । याथात्म्यं चात्मनः शुद्धत्वापापविद्धत्वैकत्वनित्यत्वाशरीरत्वसर्वगतत्वादि वक्ष्यमाणम् । तच्च कर्मणा विरुध्यत इति युक्त एवैषां कर्मस्वविनियोगः । न ह्येवंलक्षणमात्मनो याथात्म्यम् उत्पाद्यं विकार्यम् आप्यं संस्कार्यं वा कर्तृभोक्तृरूपं वा, येन कर्मशेषता स्यात् ; सर्वासामुपनिषदामात्मयाथात्म्यनिरूपणेनैवोपक्षयात् , गीतानां मोक्षधर्माणां चैवम्परत्वात् ।
- ईश्वरनामव्याख्या-The Name of Iswara- Dayananda Saraswati - ओंकार शब्द परमेश्वर का सर्वोत्तम नाम है ओ३म्सच्चिदानन्देश्वराय नमो नमःअथ सत्यार्थप्रकाशः॥ ओ३म् शन्नो॑ मि॒त्रः शं वरु॑णः॒ शन्नो॑भवत्वर्य्य॒मा । शन्न॒इन्द्रो॒बृह॒स्पति॑ शन्नो॒ विष्णु॑रुरुक्र॒मः ॥ नमो॒ ब्रह्म॑णे नम॒स्ते वायो त्वमे॒व प्र॒त्यक्षं॒ ब्रह्ना॑ति । त्वामे॒व प्र॒त्यक्षं॒ ब्रह्म॑ व॒दिष्यामि॒ ऋ॒तं व॑दिष्यामि स॒त्यं व॒दिष्यामि॒ तन्माम॑वतु तद्वक्तार॑मवतु।
- उच्चारण स्थानं – Uccharana Sthanam - अ आ इ ई उ ऊ ऋ ॠ ऌ ॡ ऎ ए ऐ ऒ ओ औ अं अः क ख ग घ ङ च छ ज झ ञ ट ठ ड ढ ण त थ द ध न प फ
- उपनयनं – Upanayanam - उपनयनं विद्यार्थस्य श्रुतितः संस्कारः ८ उपनयनं विद्यार्थस्य श्रुतितः संस्कारः ९ सर्वेभ्यो वेदेभ्यः सावित्र् यनूच्यत इति हि ब्राह्मणम् १० तमसो वा एष तमः प्रविशति यमविद्वानुपनयते यश्चाविद्वानिति हि ब्राह्मनम् ११ तस्मिन्नभिजनविद्यासमुदेतं समाहितं संस्कर्तारमीप्सेत् १२ तस्मिंश्चैव विद्याकर्मान्तमविप्रतिपन्ने धर्मेभ्यः १३ यस्माद्धर्मानाचिनोति स आचार्यः १४
- उषसः पूर्वा अध यद्व्यूषुर्महद्वि जज्ञे अक्षरं पदे गोः-Usasha purva adha-3/55 - सायणाचार्येण विरचिते माधवीये वेदार्थप्रकाश ऋक्संहिताभाष्यम् । उषसः पूर्वा अध यद्व्यूषुर्महद्वि जज्ञे अक्षरं पदे गोः । व्रता देवानामुप नु प्रभूषन्महद्देवानामसुरत्वमेकम् ॥१॥ मो षू णो अत्र जुहुरन्त देवा मा पूर्वे अग्ने पितरः पदज्ञाः । पुराण्योः सद्मनोः केतुरन्तर्महद्देवानामसुरत्वमेकम् ॥२॥ वि मे पुरुत्रा पतयन्ति कामाः
- ऋग्वेद – rigveda meaning - ऋग्वेद पु० ऋच्यते स्तूयते ऋक् कर्म्म० । वेदभेदे । स च मन्त्र ब्राह्मणोभयात्मकः । तत्र मन्त्रसमूहात्मकः ऋक्शब्दे बक्ष्यमाणलक्षणर्गात्मकः संहितारूपो ग्रन्थः । तत्र दश मण्डलानि तत्राद्ये मण्डले २४ अनुवाकाः “अग्नि- मीले” इत्यादीनि आग्नेयानि १९१ सूक्तानि तानि शतर्चिकर्षिदृष्टानि अध्यायोपाकरणोत्सर्गयोर्विनियुक्तानि । द्वितीये शौनकगृत्समदर्षिदृष्टे चत्वारि अनुवाकाः । त्वमग्न इत्यादीनि ४३ सूक्तानि आग्नेयानि उपाकरणो- त्सर्गयोर्विनियुक्तानि । शौनक गृत्समदः ऋषिरेतन्मण्डद्रष्टा स च पूर्ब्बमाङ्गिरसकुले शुनहोत्रस्य पुत्रः सन् यज्ञकालेऽ- सुरैर्गृहीत इन्द्रेण मोचितः ।
- ऋग्वेद भाष्यम् – Rig Veda Bhashyam by Sayanacharya - ऋग्वेदसंहिता सायणभाष्यम्- वेदप्राप्त्यर्थं तपोऽनुतिष्ठतः पुरुषान् स्वयंभूर्वेदपुरुषः प्राप्नोत् । तथा च श्रूयते-- अजान्ह वै पृश्नींस्तपस्यमानान्ब्रह्म स्वयंभ्वभ्यानर्षत्तदृषयोऽभवन्' (तै. आ. २. ९ ) इति । तथातीन्द्रियस्य वेदस्य परमेश्वरानुग्रहेण प्रथमतो दर्शनात् ऋषित्वमित्यभिप्रेत्य स्मर्यते
- ऋच् -rich - ऋच् स्त्री ऋच्यते स्तूयतेऽनया ऋच–करण क्विप् । वेदमन्त्र भेदे “यत्रार्थवशेन पादव्यवस्थितिः सा ऋक्” जै० । “ऋचो यजूषि सामानि निगदामन्त्राः” कात्या० १, २, १, । “ऋगादयो निगदान्ताश्चत्वारोमन्त्राः । तत्रार्थवशेन वृत्त- वशेन बा यत्र पादव्यवस्था, सा ऋक् तत्र “समिधाग्निं दुवस्पत” इत्यादी यत्र
- ऋणलेख्य – Rina-lekhya - ऋणलेख्य न० ऋणसूचकं लेख्यं लेखपत्रम् । ऋणग्रहण- सूचके व्यवहारोपयोगिनि (स्वत) (तमःसुक) इत्यादि प्रसिद्धे पत्रभेदे । तल्लेखनप्रकारादि मिता० दर्शितं यथा “तत्र लेख्यं द्विबिधं शासनं जानपदं चेति । शासनं निरूपितं जानपदमभिधीयते । तच्च द्विविधम् स्वहस्तकृतमन्यकृतं चेति । तत्र स्वहस्तकृतमसाक्षिकम्, अन्यकृत ससाक्षिकम् ।
- ऋणादान -Rina-dana - ऋणादान न० ऋणमादीयते यत्र । स्मृत्युक्ते अष्टादशविवा- दान्तर्गते व्यवहारभेदे “तेषामाद्यमृणादानमित्यादीनि अष्टादश व्यवहारपदानि मनुना दर्शितानि । तल्लक्ष- णादि नारदादिवाक्येन मिता० दर्शितं यथा “अधुनाष्टादशानां व्यवहारपदानामाद्यमृणादानपदं दर्शयति । “अशीतिभागो वृद्धिः स्यादित्यादिना मोच्य आधिस्तदुत्पन्ने प्रविष्टे द्विगुणे धने” इत्येवमन्तेन । तच्चार्णा- दानं सप्तबिधम् । ईदृशमृणन्देयमीदृशमदेयमनेनाधि-
- ऋतं च सत्यं चाभीद्धात्तपसोऽध्यजायत- Ritam cha satyam cha-10/90 - सायणाचार्येण विरचिते माधवीये वेदार्थप्रकाश ऋक्संहिताभाष्यम् । ऋतं च सत्यं चाभीद्धात्तपसोऽध्यजायत । ततो रात्र्यजायत ततः समुद्रो अर्णवः ॥१॥ समुद्रादर्णवादधि संवत्सरो अजायत । अहोरात्राणि विदधद्विश्वस्य मिषतो वशी ॥२॥ सूर्याचन्द्रमसौ धाता यथापूर्वमकल्पयत् । दिवं च पृथिवीं चान्तरिक्षमथो स्वः ॥३॥ ऋग्वेदः – मण्डल १०-सूक्तं १०.१९०-माधुच्छन्दसोऽघमर्षणः।
- एकादशी व्रत – Ekadasi Vrata - सनातन उवाच ।। एकादश्यां तु दलयोर्निराहारः समाहितः ।। नानापुष्पैर्मुने कृत्वा विचित्रं मण्डपं शुभम् ।। १२०-१ ।। स्रात्वा सम्यग्विधानेन सोपवासो जितेंद्रियः ।। संपूज्य विधिवद्विष्णुं श्रद्धया सुसमाहितः ।। १२०-२ ।। उपचारैर्बहुविधैर्जपैर्होमैः प्रदक्षिणैः ।। स्तोत्रपाठैर्बहुविधैर्गीतवाद्यैर्मनोहरैः ।। १२०-३ ।। दंडवत्प्रणिपातैश्च जयशब्दैर्मनोहरैः ।। रात्रौ जागरणं
- ऐक्षव – oikshaba - ऐक्षव त्रि० इक्षोर्विकारः विल्वा० अण् । इक्षुविकारे गडादौ इक्षुविकारभेदाश्च इक्षुशब्दे ९०९ पृ० उक्ताः । “ऐक्षवं गुडवर्जितम्” “फलान्यगुडमैक्षवमिति” च स्मृतिः । २ मद्यभेदे च । “पानसं द्राक्षमाधूकं खार्जूरंतालमैक्षवम् । माक्षिकं टाङ्कमाध्वीकमैरेयं नारिकेलजम् । समानानि विजानीयान्मद्यान्येकादशैव तु । द्वादशन्तु सुरामद्यं सर्व्वेषामधमं स्मृतम्”
- ऐतरेयोपनिषद् [ Aitareya Upanishad] - शान्तिपाठः ओं वाङ्मे मनसि प्रतिष्ठिता मनो मे वाचि प्रतिष्ठितमाविरावीर्मा एधि । वेदस्य मे आणीस्थः श्रुतं मे मा प्रहासीः । अनेनाधीतेनाहोरात्रान्सन्दधाम्यृतं वदिष्यामि । सत्यं वदिष्यामि । तन्मामवतु । तद्वक्तारमवतु । अवतु मामवतु वक्तारमवतु वक्तारम् ॥ ओं शान्तिः! शान्ति!! शान्तिः!!! आत्मा वा
- ओंकार – Omkara – प्रणव - प्रणवे प्रणव इति ब्राह्मणम् ॥ २३ ॥ ओंकारं पृच्छामः को धातुः किं प्रातिपदिकम् किं नामाख्यातम् किं लिङ्गम् किं वचनम् का विभक्तिः कः प्रत्ययः कः स्वर उपसर्गो निपातः किं वै व्याकरणम् को विकारः को विकारी कतिमात्रः कतिवर्णः कत्यक्षरः कतिपदः कः संयोगः
- कठकब्राह्मणम्- Kathak Brahmanam - ब्रह्मवादिनो वदन्ति पुरा वा औद्दालकिरारुणिरुवाच ब्रह्मणे त्वा प्राणाय जुष्टं निर्वपामि ब्रह्मणे त्वापानाय जुष्टं निर्वपामि ब्रह्मणे त्वा व्यानाय जुष्टं निर्वपामि ब्रह्मणे त्वा समानाय जुष्टं निर्वपामि का एता देवता यासामेवैतज्जुष्टं निर्वपत्यृचो वे ब्रह्मणः प्राण ऋचामेवेतज्जुष्टं निर्वपति यजूंषि वे ब्रह्मणोऽपानो यजुषामेवेतज्जुष्टं निर्वपति सामानि वे ब्रह्मणो व्यानः साम्नामेवेतज्जुष्टं निर्वपत्यथर्वाणो वे ब्रह्मणः समानोऽथर्वणामेवेतज्जुष्टं निर्वपति । चतुःशरावो भवति चत्वारो हीमे वेदास्तानेव भागिनः करोति मूलं वे ब्रह्मणो वेदो वेदानामेवेतन्मूलं यदृत्विजः प्राश्नन्ति तद्ब्रह्मौदनस्य ब्रह्मौदनत्वम्
- कठोपनिषत् -Kath Upanishad - अङ्गुष्ठमात्रः पुरुषोऽन्तरात्मा सदा जनानां हृदये संनिविष्टः । तं स्वाच्छरीरात्प्रवृहेन्मुञ्जादिवेषीकां धैर्येण । तं विद्याच्छुक्रममृतं तं विद्याच्छुक्रममृतमिति
- कनकधारास्तोत्रम् – Kanak Dhara Stotram- Sankaracharya-508BCE - कनकधारास्तोत्रम् written by Adi Sankaracharya around 508BCE
- कपिल गीता-बोप देव-Kapil Gita - एवं कृतमतिर्गर्भे दशमास्यः स्तुवन्नृषिः सद्यः क्षिपत्यवाचीनं प्रसूत्यै सूतिमारुतः तेनावसृष्टः सहसा कृत्वावाक्षिर आतुरः विनिष्क्रामति कृच्छ्रेण निरुच्छ्वासो हतस्मृतिः
- कलियुगीय राजवंश वर्णनम् - कलियुगीयराजवंशवर्णनम् राजोवाच – स्वधामानुगते कृष्ण यदुवंशविभूषणे। कस्य वंशोऽभवत् पृथ्व्यामेतदाचक्ष्व मे मुने॥ १ श्रीशुक उवाच। योऽन्त्यः पुरञ्जयो नाम भाव्यो बार्हद्रथो नृप। तस्यामात्यस्तु शुनको हत्वा स्वामिनमात्मजम्॥ २ प्रद्योतसंज्ञं राजानं कर्ता यत् पालकः सुतः। विशाखयूपस्तत्पुत्रो भविता राजकस्ततः॥ ३ नन्दिवर्धनस्तत्पुत्रः पञ्च प्रद्योतना इमे। अष्टत्रिंशोत्तरशतं
- कश्यपवंश – Kashypa Vamsa - अग्निरुवाच कश्यपस्य वदे सर्गमदित्यादिषु हे मुने। चाक्षुषे तुषिता देवास्तेऽदेत्यां कश्यपात्पुनः ।। १ ।। आसन् विष्णुश्च शक्रश्च त्वष्टा धाता तथार्य्थमा । पूषा विवस्वान् सविता मित्रोथ वरुणो भगः ।। २ ।। अंशुश्च द्वादशादित्या आसन् वैवस्वतेन्तरे। अरिष्टनेमिपत्नीनामपत्यानीह षोडश ।। ३ ।। बहुपुत्रस्थ विदुषश्चतस्त्रो
- कामसूत्रम्-साधारणम् - कामसूत्रम्-वात्स्यायनः- प्रमाणकालभावेभ्यो रतअवस्थापनम्/ प्रीतिविशेषाः/ आलिङ्गनविचाराः/ चुम्बनविकल्पाः/ नखरदनजातयः/ दशनच्छेद्यविधयः/ देश्या उपचाराः/ संवेशनप्रकाराः/ चित्ररतानि/ प्रहणनयोगाः/ तद्युक्ताश् च सीत्कृतौपक्रमाः/ पुरुषायितम्/ पुरुषोपसृप्तानि/ औपरिष्टकम्/ रतआरम्भअवसानिकम्/ रतविशेषाः/ प्रणयकलहः/ इति सांप्रयोगिकं द्वितीयम् अधिकरणम्/ अध्याया दश/ प्रकरणानि सप्तदश/
- कालः – Kala - कालस्तु त्रिविधो ज्ञेयोऽतीतोऽनागत एव च वर्त्तमानस्तृतीयस्तु वक्ष्यामि शृणु लक्षणम् ८ कालः कालयते लोकं कालः कालयते जगत् कालः कालयते विश्वं तेन कालो विधीयते ९ कालस्य वशगाः सर्वं देवर्षिसिद्धकिन्नराः कालो हि भगवान् देवः स साक्षात्परमेश्वरः १० सर्पपालनसंहर्त्ता स कालः सर्वतः समः कालेन
- कालभैरवाष्टकम् – Kala Bhirava Astakam - कालभैरवाष्टकम् [Kala Bhirava Astakam] in Sanskrit Devanagari Script देवराज्यसेव्यमानपावनाघ्रिपंकजम् व्यालयज्ञसूत्रमिंदूशेखरं कृपाकरम् नारदादियोगिवृंद वंदितं दिगंबरम् काशिकापुराधिनाथ कालभैरवम् भजे भानुकोटिभास्करं भवाब्दितारकं परं नीलकण्ठमीप्सिथार्थदायकं त्रिलोचनम कालकालमम्बुजाक्षमक्षशूलमक्षरं काशिकापुराधिनाथ कालभैरवम् भजे शूलटंकपाशदण्डपाणिमादिकारणं श्यामकायमादिदेवमक्षरं निरामयम भीमविक्रम प्रभुं विचित्र तांडवप्रियं काशिकापुराधिनाथ कालभैरवम् भजे भुक्तिमुक्तिदायकं प्रशस्तलोकविग्रहं भक्तवस्तलं स्थितं
- कालसंख्या – Kala Samkhya - कालसंख्या समासेन परार्द्धद्वयकल्पिता । स एव स्यात् परः कालः तदन्ते प्रतिसृज्यते ।। ५.२ निजेन तस्य मानेन चातुर्वर्षशतं स्मृतम् । तत् परार्द्धं तदर्द्धं वा परार्द्धमभिदीयते ।। ५.३ काष्ठा पञ्चदश ख्याता निमेषा द्विजसत्तमाः । काष्ठास्त्रिंशत् कला त्रिंशत् कला मौहूर्त्तिकी गतिः ।। ५.४ तावत्संख्यैरहोरात्रं
- कालीसहस्रनामस्तोत्रम् [श्रीसर्वसाम्राज्यमेधा ककारादि] - ॐ क्रीं काली क्रूँ कराली च कल्याणी कमला कला । कलावती कलाढ्या च कलापूज्या कलात्मिका ॥ १॥ कलादृष्टा कलापुष्टा कलामस्ता कलाधरा । कलाकोटि कलाभासा कलाकोटिप्रपूजिता ॥ २॥ कलाकर्मकलाधारा कलापारा कलागमा । कलाधारा कमलिनी ककारा करुणा कविः ॥ ३॥ ककारवर्णसर्वाङ्गी कलाकोटिविभूषिता
- काव्य शास्त्र – Kavya Sastra - काव्यस्य नाटकादेश्च अलङ्कारान् वदाम्यऽथ । ध्वनिर्व्वर्णाः पदं वाक्यमित्येतद्वाङ्मयं मतं ।। ३३७.१ ।। शास्त्रेतिहासवाक्यानां त्रयं यत्र समाप्यते । शास्त्रे शब्दप्रधानात्वमितिहासेषु निष्ठता ।। ३३७.२ ।। अभिधायाः प्रधानत्वात् काव्यं ताभ्यां विभिद्यते । नरत्वं दुर्ल्लभं लोके विद्यातत्र च दुर्ल्लभा ।। ३३७.३ ।। कवित्वं दुर्ल्लभं
- केनोपनिषद्- Keno Upanishad - ॐ केनेषितं पतति प्रेषितं मनः केन प्राणः प्रथमः प्रैति युक्तः । केनेषितां वाचमिमां वदन्ति चक्षुः श्रोत्रं क उ देवो युनक्ति
- कौषीतकिब्राह्मणोपनिषत् -Koushitaki Brahman Upanishad - प्राणो ब्रह्मेति ह स्माह कौषीतकिस्तस्य ह वा एतस्य प्राणस्य ब्रह्मणो मनो दूतं वाक्परिवेष्ट्री चक्षुर्गात्रं श्रोत्रं संश्रावयितृ तस्मै वा एतस्मै प्राणाय ब्रह्मण एताः सर्वा देवता अयाचमानाय बलिं हरन्ति तथो एवास्मै सर्वाणि भूतान्ययाचमानायैव बलिं हरन्ति य एवं वेद तस्योपनिषन्न याचेदिति ।
- क्रियानिघण्टु – वीरपाण्ड्यभूपाल Kriya Nighantu - श्री वीरपाण्ड्यभूपालविरचित-क्रियानिघण्टु-प्रारम्भः श्लोकेषु यथा- १. धातुप्रयोगपर्याये केचित्काव्योपयोगिनः। वीरपाण्ड्यक्षितीशेन वक्ष्यन्ते शिक्षितुं शिशून्॥ २. विद्यतेस्तिभवत्यत्र स्यादस्तुस्ताद्भवत्वपि। भूयाद्भवेत्तु भवताद्विद्यतां श्रीर्जगत्त्रये॥ ३. सम्पद्यते जायते च जजन्त्युत्पद्यते जगत्। सम्भवत्याविर्भवति प्रादुर्भवति सर्वदा॥ ४. तिष्ठत्यास्ते वर्तते च वसत्यत्र गृहे रमा। प्राणिति श्वसिति श्रेयान्यः परार्थाय जीवति॥ ५. रचयति
- गर्भो प्रकृति/गर्भोपक्रमविज्ञानं – Garva prakriti - प्रथमेऽहनि रेतश्च संयोगात्कललं च यत् जायते बुद्बुदाकारं शोणितञ्च दशाहनि १७ घनं पञ्चदशाहे स्याद्विंशाहे मांसपिण्डकम् पञ्चविंशत्तमे प्राप्ते पञ्चभूतात्मसम्भवः १८ मासैकेन च पिण्डस्य पञ्चतत्त्वं प्रजायते पञ्चाशद्दिनसम्प्राप्ते अङ्कुराणाञ्च सम्भवः १९ मासत्रये तु सम्प्राप्ते हस्तपादौ प्रवर्धते सार्द्धमासत्रये प्राप्ते शिरश्च सारवद्भवेत् २० चतुर्थके च लोमानां
- गीतार्थसङ्ग्रह – यामुनाचार्य Gitartha Samgraha- Yamunacharya - स्वधर्मज्ञानवैराग्यसाध्यभक्त्येकगोचरः-नारायणः परं ब्रह्म गीताशास्त्रे समीरितः
- गोपथ ब्राह्मणम् – Gopath Brahman - ओं ब्रह्म ह वा इदम् अग्र आसीत् स्वयंभ्व् एकम् एव तदैक्षत महद् वै यक्षम् यद् एकम् एवास्मि हन्ताहं मद् एव मन्मात्रं द्वितीयं देवं निर्मिमा इति तद् अभ्यश्राम्यद् अभ्यतपत् समतपत् तस्य श्रान्तस्य तप्तस्य संतप्तस्य ललाटे स्नेहो यद् आर्द्रम् आजायत तेनानन्दत् तद् अब्रवीत् महद् वै यक्षं सुवेदम् अविदम् अहम् इति तद् यद् अब्रवीत् महद् वै यक्षं सुवेदम् अविदम् अहम् इति तस्मात् सुवेदो ऽभवत् तं वा एतं सुवेदं सन्तं स्वेद इत्य् आचक्षते परोक्षेण परोक्षप्रिया इव हि देवा भवन्ति प्रत्यक्षद्विषः
- गोपामनि – Gopamani - धर्ता दिवो विभाति तपसस्पृथिव्यामिति। धर्ता ह्येष दिवो विभाति तपसस्पृथिव्यां धर्ता देवो देवानाममर्त्यस्तपोजा इति धर्ता ह्येष देवो देवानाममर्त्यस्तपोजा वाचमस्मे नियच्छ देवायुवमिति यज्ञो वै वाग्यज्ञमस्मभ्यं प्रयच्छ येन देवान्प्रीणामेत्येवैतदाह – १४.१.४.[८] अपश्यं गोपामनिपद्यमानमिति। एष वै गोपा य एष तपत्येष हीदं सर्वं गोपायत्यथो न
- गौराङ्गाष्टकम् – सार्वभौम भट्टाचार्य (Gouranga Astakam by Sarbabhouma Bhattacharyya) - गौराङ्गाष्टकम् मलयसुवासितभूषितगात्रंमूर्तिमनोहरविश्वपवित्रम् ।पदनखराजितलज्जितचन्द्रेशुद्धकनक रय गौर नमस्ते ॥ १॥ स्वगात्रपुलकलोचनपूर्णंजीवदयामयतापविदीर्णम् ।साङ्ख्यजलपतिनामसहस्रेशुद्धकनक रय गौर नमस्ते ॥ २॥ हुङ्कृततर्जनगर्जनरङ्गेलोचनकलियुगपाप स शङ्के ।पदरजताडितदुष्टसमस्तेशुद्धकनक जय गौर नमस्ते ॥ ३॥ सिंहगमन जिति ताण्डवलीलदीनदयामयतारणशील ।अजभवश्रीहरिपदनखचन्द्रेशुद्धकनक जय गौर नमस्ते ॥ ४॥ गौराङ्गवृतमालतिमालेमेरुविलम्बितगङ्गाधारे ।मन्दमधुरहासभासमुखचन्द्रेशुद्धकनक जय गौर नमस्ते ॥ ५॥
- चण्डिका दण्डक स्तोत्रम्-Chandika Dandak Stotram - हूंकारी कालरुपी नरपिशितमुखा सान्द्ररौद्रारजिह्वे हूँकारी घोरनादे परमशिरशिखा हारती पिङ्गलाक्षे।
- चतुः श्लोक भागवतम्-Chatuh-Slok Bhagavatam - अहमेवासमेवाग्रे नान्यद् यत् सदसत् परम्। पश्चादहं यदेतच्च योऽवशिष्येत सोऽस्म्यहम्-ऋतेऽर्थं यत् प्रतीयेत न प्रतीयेत चात्मनि। तद्विद्यादात्मनो मायां यथाऽऽभासो यथा तमः-यथा महान्ति भूतानि भूतेषूच्चावचेष्वनु। प्रविष्टान्यप्रविष्टानि तथा तेषु न तेष्वहम्-एतावदेव जिज्ञास्यं तत्त्वजिज्ञासुनाऽऽत्मनः। अन्वयव्यतिरेकाभ्यां यत् स्यात् सर्वत्र सर्वदा......
- चतुः श्लोकी भागवत -Chatuh Shloki Bhagwat - श्रीभगवानुवाच – अहमेवासमेवाग्रे नान्यद् यत् सदसत् परम्।पश्चादहं यदेतच्च योऽवशिष्येत सोऽस्म्यहम् ॥ १ ॥ ऋतेऽर्थं यत् प्रतीयेत न प्रतीयेत चात्मनि।तद्विद्यादात्मनो मायां यथाऽऽभासो यथा तमः ॥ २ ॥ यथा महान्ति भूतानिभूतेषूच्चावचेष्वनु।प्रविष्टान्यप्रविष्टानितथा तेषु न तेष्वहम् ॥ ३ ॥ एतावदेव जिज्ञास्यंतत्त्व जिज्ञासुनाऽऽत्मनः।अन्वयव्यतिरेकाभ्यां यत्स्यात् सर्वत्र सर्वदा ॥ ४ ॥
- चतुःश्लोकी – यामुनाचार्य- Chatur sloki of Yamunacharya - कान्तस्ते पुरुषोत्तमः फणिपतिः शय्यासनं वाहनं वेदात्मा विहगेश्वरो यवनिका माया जगन्मोहिनी । ब्रह्मादिसुरव्रजः सदयितस्त्वद्दासदासीगणः श्रीरित्येव च नाम ते भगवति ! ब्रूमः कथं त्वां वयम्
- चन्द्रकलानिरूपणम्- Chandrakala Nirupanam - अङ्गुष्ठे चरणे नितम्बनिलये जानुद्वये जङ्घयो-र्नाभौ वक्षसि कक्षयोर्निगदिता कण्ठे कपोलेऽधरे । नेत्रे कर्णयुगे ललाटफलके मौलौ च वामभ्रुवा– मूर्ध्वाधश्चलनक्रमेण कथिता चान्द्री कला पक्षयोः ॥ ११ ॥ सीमन्ते नयनेऽधरे च गलके कक्षातटे चूचुके नाभौ श्रोणितटे मनोभवगृहे जङ्घातटोरुद्वये । गुल्फे पादतले तदङ्गुलितलेऽङ्गुष्ठे च तिष्ठत्यसौ
- चारुदत्तम् – Charudattam by Bhas - Written in Sanskrit and Prakrit
- चित्तवृत्तिनिरोधः – Chitta Vritti Nirodha - According to the traditional system of medicine of India and the East , known as Ayurveda, the body and mind are connected. Ayurveda focuses on diet, herbs, mind-body type, and lifestyle choices to maintain optimal health. It believes that the body and mind are interconnected and that when the mind is balanced, the body can be healed. It also focuses on the importance of self-care, as well as the importance of addressing any underlying imbalances that may be causing physical or mental health issues.
- चैतन्याष्टकम् – श्रीरूपगोस्वामिविरचित (Chaitany Ashtakam by Rupa Goswami) - श्रीरूपगोस्वामिविरचित चैतन्याष्टकम् प्रथमाष्टकं सदोपास्यः श्रीमान् धृतमनुजकायैः प्रणयितांवहद्भिर्गीर्वाणैर्गिरिशपरमेष्ठिप्रभृतिभिः ।स्वभक्तेभ्यः शुद्धां निजभजनमुद्रामुपदिशन्स चैतन्यः किं मे पुनरपि दृशोर्यास्यति पदम् ॥ १॥ सुरेशानां दुर्गं गतिरतिशयेनोपनिषदांमुनीनां सर्वस्वं प्रणतपटलीनां मधुरिमा ।विनिर्यासः प्रेम्णो निखिलपशुपालाम्बुजदृशांस चैतन्यः किं मे पुनरपि दृशोर्यास्यति पदम् ॥ २॥ स्वरूपं बिभ्राणो जगदतुलमद्वैतदयितःप्रपन्नश्रीवासो जनितपरमानन्दगरिमा ।हरिर्दीनोद्धारी
- छान्दोग्य-ब्राह्मण-Chhandogya Brahman - तपश्च तेजश्च श्रद्धा च ह्रीश्च सत्यं चा- क्रोधश्च त्यागश्च धृतिश्च धर्मश्च सत्वं च वाक्च मनश्चात्मा च ब्रह्म च तानि प्रपद्ये तनि मामवन्तु । भूर्भुवः स्वरॐ महान्तमात्मानं प्रपद्ये ५
- छान्दोग्योपनिषत् – मन्त्राः (Mantras in Chhandogya Upanishad) - ओमित्येतदक्षरमुद्गीथमुपासीत । ओमिति ह्युद्गायति तस्योपव्याख्यानम्-एषां भूतानां पृथिवी रसः पृथिव्या आपो रसः । अपामोषधयो रस ओषधीनां पुरुषो रसः पुरुषस्य वाग्रसो वाच ऋग्रस ऋचः साम रसः साम्न उद्गीथो रसः
- जैमिनि गृह्य सूत्रम्-Jaimini Grihya Sutram - दैवी मेधा मनुष्यजा सा मां मेधा सुरभिर्जुषतां स्वाहा भूः स्वाहा भुवः स्वाहा स्वः स्वाहा भूर्भुवः स्वः स्वाहेतीयं दुरुक्तादिति मेखलामाबध्नीत इयं दुरुक्तात्परिबाधमाना वर्णं पवित्रं पुनती म आगात् । प्राणापानाभ्यां बलमाभरन्ती स्वसा देवी सुभगा मेखलेयमृतस्य गोप्त्री तपसः परस्पी घ्नती रक्षः सहमाना अरातीः ।
- जैमिनीयब्राह्मणम् -Jaimiya Brahmanam - प्राणेनैव जुहोति प्राणे हूयते । तद्यदेतदग्नीन्मन्थन्ति यजमानस्यैव तत्प्राणाञ्जनयन्ति । तद्यावद्वै मन्थन्ति न तर्हि प्राणिति । अरण्योरेवास्य तर्हि प्राणा भवन्ति । तस्य वै मथ्यमानस्य भस्मावशीयते । अन्नमेवास्य तज्जायते । अन्नं म एतदजनीत्येव तद्विद्यात् ।
- जैमिनीयोपनिषद्ब्राह्मण-Jaiminiya Upanishads Brahman - पुरुषो वै यज्ञः १ तस्य यानि चतुर्विंशतिर्वर्षाणि तत्प्रातस्सवनं चतुर्विंशत्यक्षरा गायत्री गायत्रम्प्रातस्सवनम् २ तद्वसूनां प्राणा वै वसवः प्राणा हीदं सर्वं वस्वाददते ३ स यद्येनमेतस्मिन्काल उपतपदुपद्र वेत्स ब्रूयात्प्राणा वसव इदम्मे प्रातस्सवनम्माध्यन्दिनेन सवनेनानुसंतनुतेति अगदो हैव भवति ४ अथ यानि चतुश्चत्वारिंशतं वर्षाणि तन्माध्यन्दिनं सवनं चतुश्चत्वारिंशदक्षरा त्रिष्टुप् त्रैष्टुभम्माध्यन्दिनं सवनम् ५ तद्रुद्राणां प्राणा वै रुद्रा:! प्राणा हीदं सर्वं रोदयन्ति ६ स यद्येनमेतस्मिन्काल उपतपदुपद्र वेत्स ब्रूयात्प्राणा रुद्रा इदम्मे माध्यन्दिनं सवनं तृतीयसवनेनानुसंतनुतेति अगदो हैव भवति ७ अथ यान्यष्टाचत्वा-रिंशतं वर्षाणि तत्तृतीयसवनमष्टाचत्वारिंशदक्षरा जगती जागतं तृतीयसवनम् ८ तदादित्यानां प्राणा वा आदित्याः प्राणा हीदं सर्वमाददते ९ स यद्ये-नमेतस्मिन्काल उपतपदुपद्र वेत्स ब्रूयात्प्राणा आदित्या इदम्मे तृतीयसवनमा-युषानुसंतनुतेति अगदो हैव भवति १० एतद्ध तद्विद्वान्ब्राह्मण उवाच महिदास ऐतरेय उपतपति किमिदमुपतपसि योऽहमनेनोपतपता न प्रेष्यामीति स ह षोडशशतं वर्षाणि जिजीव प्र ह षोडशशतं वर्षाणि जीवति नैनम्प्राणस्साम्यायुषो जहाति य एवं वेद
- तत्त्व चिन्तामणिः-Tattva Chintamani – Gangesh Upadhya – प्रत्यक्षखण्डः - प्रत्यक्षखण्डः अनुमानखण्डः उपमानखण्डः शब्दखण्डः प्रत्यक्षखण्डः ॥ मङ्गलवादः ॥ अथ प्रामाण्यवादः तत्र ज्ञप्तिवादः अथ जगदेव दुःखपङ्कनिमग्नमुद्दिधीर्षुरष्टादशविद्यास्थानेष्वभ्यर्हिततमामान्वीक्षिकीं परमकारुणिको मुनिः प्रणिनाय। तत्र प्रेक्षावत्प्रवृत्त्यर्थं “प्रमाणादीनां तत्त्वज्ञानान्निःश्रेयसाधिगमः”( न्या.सू.1-1-1)इत्यादावसूत्रयत् । तेष्वपि प्रमाणाधीना सर्वेषां व्यवस्थितिरिति प्रमाणतत्त्वमत्र विविच्यते । ननु प्रमाणादीनां तत्त्वं प्रतिपादयच्छास्त्रं परम्परया निःश्रेयसेन संबध्यत इति
- तत्त्वज्ञान- Tattvajyana - तत्त्वज्ञान- Tattvajyana /तत्त्वज्ञानार्थदर्शनम् means / तत्त्वविद् - means
- तत्त्वबोधः- Tattva Bodha - साधनचतुष्टयम् तत्त्वविवेकः शरीरत्रयम् ज्ञानेन्द्रियाणि कर्मेन्द्रियाणि अवस्थात्रयम् पञ्चकोशाः आत्मन् चतुर्विंशतितत्त्वोत्पत्तिप्रकारम् जीवेश्वरभेदबुद्धिः जीवेश्वरैक्यम् जीवन्मुक्तिः कर्माणि वासुदेवेन्द्रयोगीन्द्रं नत्वा ज्ञानप्रदं गुरुम् । मुमुक्षूणां हितार्थाय तत्त्वबोधोऽभिधीयते ॥ साधनचतुष्टयसम्पन्नाधिकारिणां मोक्षसाधनभूतं तत्त्वविवेकप्रकारं वक्ष्यामः । १॥० साधनचतुष्टयम् साधनचतुष्टयं किम् ? १॥१ नित्यानित्यवस्तुविवेकः । १॥२ इहामुत्रार्थफलभोगविरागः । १॥३ शमादिषट्कसम्पत्तिः । १॥४
- तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गो देवस्य धीमहि – धियो यो नः प्रचोदयात् [The Gayatri Mantram] - Rg Veda, verse 3.62.10-OM bhur bhuvah svah tat savitur varenyam Vargo devasya dhimahe dhiyo yo nah pracodayat
- तन्त्र – Tantra - In "Reminiscences of the Tantric Vision," Advocateanmoy writes about its experience with Tantric meditation and how it has helped it to develop a deeper understanding of the universe and his own consciousness. It talks about the importance of understanding the different aspects of Tantra, such as Kundalini energy and the power of chakras, and how it can be used to gain a deeper insight into the inner workings of reality. It also provides practical tips and advice on how to use Tantra to access higher states of consciousness and unlock the potential of the human mind.
- तन्त्र सारः-Tantrasar-Abhinavagupta - शास्त्रं च परमेश्वरभाषितम् एव प्रमाणम् । अपरशास्त्रोक्तानाम् अर्थानां तत्र वैविक्त्येन अभ्युपगमात् तदर्थातिरिक्तयुक्तिसिद्धनिरूपणाच् च तेन अपरागमोक्तं ज्ञानं तावत एव बन्धात् विमोचकम् न सर्वस्मात् सर्वस्मात् तु विमोचकं परमेश्वरशास्त्रं पञ्चस्रोतोमयं दशाष्टादशवस्वष्टभेदभिन्नम् ।
- तन्त्रालोकः-अभिनवगुप्त- Tantraloka by Avinaba Gupta - आत्मा संवित्प्रकाशस्थितिरनवयवा संविदित्यात्तशक्तिव्रातं तस्य स्वरूपं स च निज महसश्छादनाद्बद्धरूपः । आत्मज्योतिःस्वभावप्रकटनविधिना तस्य मोक्षः स चायं चित्राकारस्य चित्रः प्रकटित इह यत्संग्रहेणार्थ एषः ॥३३०॥ मिथ्याज्ञानं तिमिरमसमान् दृष्टिदोषान्प्रसूते तत्सद्भावाद्विमलमपि तद्भाति मालिन्यधाम । यत्तु प्रेक्ष्यं दृशि परिगतं तैमिरीं दोषमुद्रां दूरं रुन्द्धेत्प्रभवतु कथं तत्र मालिन्यशङ्का ॥३३१॥ भावव्रात हठाज्जनस्य हृदयान्याक्रम्य यन्नर्तयन् भङ्गीभिर्विविधाभिरात्महृदयं प्रच्छाद्य संक्रीडसे । यस्त्वामाह जडं जडः सहृदयंमन्यत्वदुःशिक्षितो मन्येऽमुष्य जडात्मता स्तुतिपदं त्वत्साम्यसंभावनात् ॥३३२॥
- तपः – Tapaha - नियमेषु तपःशब्दः १ तदतिक्रमे विद्याकर्म निःस्रवति ब्रह्म सहापत्यादेतस्मात् २ कर्तपत्यमनायुष्यं च ३ तस्मादृषयोऽवरेषु न जायन्ते नियमातिक्रमात् ४ श्रुतर्षयस्तु भवन्ति केचित्कर्मफलशेषेण पुनःसंभवे ५ यथा श्वेतकेतुः ६ यत्किं च समाहितो ऽब्रह्माप्याचार्यादुपयुङ्क्ते ब्रह्मवदेव तस्मिन्फलं भवति ७ अथो यत्किञ्च मनसा वाचा चक्षुषा वा सङ्कल्पन्ध्यायत्याहाभिविपश्यति
- तुलाविधिः – Tula-bidhi - सर्षपस्य चतुर्थांशोऽणुः चतुःसर्षपैर्माषः चतुर्माषैर्वल्लः चतुर्वल्लैः सुवर्णैः कर्षः चतुःकर्षैः पलम् चतुः पलैः कुडवः चतुःकुडवैः प्रस्थः चतुःप्रस्थैराढकः चतुर्भिराढकैर्द्रोणः १ Anu-Drona हारीतसंहिता
- तैत्तिरीय ब्राह्मणम्-Taittiriya Brahmanam - तस्यैवात्मा पदवित्तं विदित्वा । न कर्मणा लिप्यते पापकेन । पञ्च पश्चाशतस्त्रिवृतः संवत्सराः । पञ्च पञ्चाशतः पञ्चदशाः । पञ्च पञ्चाशतः सप्तदशाः । पञ्च पञ्चाशत एकविँ शाः । विश्वसृजाँ सहस्रसंवत्सरम् । एतेन वै विश्वसृज इदं विश्वमसृजन्त । यद्विश्वमसृजन्त । तस्माद्विश्वसृजः । विश्वमेनाननु प्रजायते । ब्रह्मणः सायुज्यँ सलोकतां यन्ति । एतासामेव देवतानाँ सायुज्यम् । सार्ष्टिताँ समानलोकतां यन्ति । य एतदुपयन्ति । ये चैनत्प्राहुः । येभ्यश्चैनत्प्राहुः
- तैत्तिरीयोपनिषद-Taittiriya Upanishad - ॐ शं नो मित्रः शं वरुणः । शं नो भवत्वर्यमा । शं न इन्द्रो बृहस्पतिः । शं नो विष्णुरुरुक्रमः । नमो ब्रह्मणे । नमस्ते वायो । त्वमेव प्रत्यक्षं ब्रह्मासि । त्वमेव प्रत्यक्षं ब्रह्म वदिष्यामि । ऋतं वदिष्यामि । सत्यं वदिष्यामि । तन्मामवतु । तद्वक्तारमवतु । अवतु माम् । अवतु वक्तारम् । ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
- त्रिदण्डं -tridandam - वाग्दण्डोऽथ मनोदण्डः कायदण्डस्तथैव च । यस्यैते निहिता बुद्धौ त्रिदण्डीति स उच्यते । । १२.१० । । त्रिदण्डं एतन्निक्षिप्य सर्वभूतेषु मानवः । कामक्रोधौ तु संयम्य ततः सिद्धिं नियच्छति । । १२.११ । Manu Samhita [12th chapter]
- त्रिफला – Trifala - हरीतक्याश्चामलक्या विभीतकस्य च फलम् त्रिफलेत्युच्यते वैद्यैर्वक्ष्यामि भागनिर्णयम् १ एकभागो हरीतक्या द्वौभागौ च विभीतकम् आमलक्यास्त्रिभागश्च सहैकत्र प्रयोजयेत् २ त्रिफला कफपित्तघ्नी महाकुष्ठविनाशिनी आयुष्या दीपनी चैव चक्षुष्या व्रणशोधिनी ३ वर्णप्रदायिनी घृष्टा विषमज्वरनाशिनी दृष्टिप्रदा कण्डुहरा वमिगुल्मार्शनाशिनी ४ सर्वरोगप्रशमनी मेधा स्मृतिकरी परा हारीतसंहिता
- दक्षिणा मूर्ति स्तोत्रम्-Dakshina Murti Stotram - विश्वं दर्पणदृश्यमान नगरीतुल्यं निजान्तर्गतम्, पश्यन्नात्मनि मायया बहिरिवोद्भूतं यदा निद्रया। यः साक्षात्कुरुते प्रबोध समये स्वात्मानमेवाद्वयम्, तस्मै श्रीगुरुमूर्तये नम इदं श्रीदक्षिणामूर्तये ॥१॥
- दक्षिणामूर्तिस्तोत्रम् – Dakshina Murti Stotram - ॐ मौनं व्याख्या प्रकटितपरब्रह्मतत्वं युवानं वर्शिष्ठान्ते वसदृषिगणैरावृतं ब्रह्मनिष्ठैः । आचार्येन्द्रं करकलित-चिन्मुद्रमानन्दमूर्तिं स्वात्मारामं मुदितवदनं दक्षिणामूर्तिमीडे
- दहनविधिः – Dahan Bidhi - अथातो दहनविधिः । आहिताग्नेरनाहिताग्नेः स्त्रियाश्चैव मरणसंशये शुचौ समे देशे गोमयेनोपलिप्य अवोक्ष्य सिकताभिरवकीर्य तासु दक्षिणाग्रान् दर्भान् संस्तीर्य तेषु दक्षिणाशिरसमेनं निधायास्वधायुक्ता ब्रह्माण्यभिश्रावयेत् आयुषः प्राणँ सन्तनु इति । अथ प्राणेषूत्क्रान्तेषु प्राचीनावीत्यवाचीनपाणिः हिरण्यशकलमास्ये प्रत्यस्याङ्गुष्ठबन्धं प्रबध्य ग्राम्येणालङ्कारेणालङ्कृत्य पत्तोदशेनाहतेन वाससा प्रच्छाद्य सायमाहुतिं हुत्वा मातराहुतिं हुत्वा पौर्णमास्येनेष्ट्वामावास्येनेष्ट्वाथ
- दायभाग – Daya Bhaga - विभागोऽर्थस्य पित्र्यस्य पुत्रैर्यत्र प्रकल्प्यते । दायभाग इति प्रोक्तं तद्विवादपदं बुधैः । । १३.१ । । पितर्यूर्ध्वं मृते पुत्रा विभजेयुर्धनं पितुः । मातुर्दुहितरोऽभावे दुहितारं तदन्वयः । । १३.२ । । मातुर्निवृत्ते रजसि प्रत्तासु भगिनीषु च । निरष्टे वाप्यमरणे पितर्युपरतस्पृहे । ।
- देव – deva - देवशब्दो दानदीपनद्योतनानामन्यतममर्थमाचष्टे । यज्ञस्य दाता दीपयिता द्योतयितायमग्निरित्युक्तं भवति । दीपनद्योतनयोरेकार्थत्वेऽप्यस्ति धातुभेदः । यद्यप्यग्निः पृथिवीस्थानस्तथापि देवान् प्रति हविर्वहनात द्युस्थानो भवति । देवशब्ददेवताशब्दयोः पर्यायत्वान्मन्त्रप्रतिपाद्या काचिदग्निव्यतिरिक्ता देवता नान्वेषणीया ।
- देवताः – Devata - आत्मैव देवताः सर्वाः सर्वं आत्मन्यवस्थितम् । आत्मा हि जनयत्येषां कर्मयोगं शरीरिणाम्
- देवी कालोत्तरागमः-Devi Kalottara Agama - चित्ते चलति संसारो निश्चलो मोक्ष एव तु । तस्माच्चित्तं स्थिरं कुर्यात्प्रज्ञया परया बुधः-The world moves in the mind, but liberation is motionless. Therefore the wise should make the mind steady by supreme wisdom.Mundus in mente movet, liberatio autem immobilis est. Ergo sapiens mentem summa sapientia stabilit.
- दैवपुरुषाकार: – Daiva Purusakara - Daiva Purusakara-न विना मानुषं दैवं दैवं वा मानुषं विना-नैकं निर्वर्तयत्य् अर्थम् एकारणिरिवानलम्/ सिद्ध्यन्ते सर्व आरम्भाः संयोगात् कर्मणो ऽर्द्ध्योः- दैवात् पुरुसकाराच् च न त्व् एकस्मात् कथाज्चन/
- धर्म – Dharma - अथ प्राङिवोदङ्ङुत्क्रामति धर्मासि सुधर्मेत्येष वै धर्मो य एष तपत्येष हीदं सर्वं धारयत्येतेनेदं सर्वं धृतमेष उ प्रवर्ग्यस्तदेतमेवैतत्प्रीणाति तस्मादाह धर्मासि सुधर्मेति – १४.२.२.[२९] शतपथब्राह्मणम्काण्डम् १४ अध्यायः २ ब्राह्मण २
- धर्मसंग्रहः – Dharma-Saṅgraha by Nagarjuna - चित्तसंप्रयुक्तसंस्काराश्चत्वारिंशत् । तद्यथा - वेदना, संज्ञा, चेतना, छन्दः, स्पर्शः, मतिः, स्मृतिः, मनस्कारः, अधिमोक्षः, समाधिः, श्रद्धा, अप्रमादः, प्रस्रब्धिः, उपेक्षा, ह्रीः, अपत्रपा, अलोभः, अद्वेषः, अहिंसा, वीर्यम्, मोहः, प्रमादः, कौसीद्यम्, अश्राद्ध्यम्, स्त्यानम्, औद्धत्यम्, अह्रीकता, अनपत्रपा, क्रोधः, उपनाहः, शाठ्यम्, ईर्ष्या, प्रदानः, म्रक्षः, मात्सर्यम्, माया, मदः, विहिंसा, वितर्कः, विचारश्चेति ॥
- धर्मसंग्रहः-Dharma Samgraha by Nagarjuna - तत्र प्रथमं तावत् त्रीणि रत्नानि। तथद्या- बुद्धो धर्मः संघश्चेति॥त्रीणि यानानि। [तद्यथा-] श्रावकयानम्, प्रत्येकबुद्धयानम्, महायानं चेति-पञ्च बुद्धाः। तद्यथा-वैरोचनः, अक्षोभ्यः, रत्नसंभवः, अमिताभः, अमोघसिद्धिश्चेति॥चतस्रो देव्यः। तद्यथा- रोचनी, मामकी, पाण्डुरा, तारा चेति॥पञ्च रक्षा। तद्यथा- प्रतिसरा, साहस्रप्रमर्दनी, मारीची, मन्त्रानुसारिणी, शीलवती चेति॥
- धर्मसाधनम् – Dharma Sadhanam - धर्मात् संजायते ह्यर्थो धर्मात् कामोऽभिजायते । धर्म एवापवर्गाय तस्माद् धर्मं समाश्रयेत् । Dharma is the source of value and wealth. Satisfaction of desires also generate from the observation of Dharma. Dharma is the source of Liberation, therefore take the shelter of Dharma.
- धातुबलं – Dhatubalam - पञ्चभूतात्मकं देहं पञ्चेन्द्रियसमायुतम् – सप्तधातुगुणोपेतं दशवातात्मिकं विदुः १ जीवो मनस्तथाकाशस्तथैव त्रिगुणात्मिकः -शुक्रशोणितसम्भूतं शरीरं दोषभाजनम् पञ्चभूतमयं चैतद्विज्ञेयं भिषजां वर २ चतुर्विधं शरीरं स्याद्बाल्यं प्रौढं प्रगल्भकम् -स्थविरञ्च तथा प्रोक्तं बाल्यमल्पशरीरकम् षोडशवार्षिकं यावद्बाल्यं तावत् प्रवर्त्तते ३ धातूनाञ्च बलं तत्र धातुमूलं शरीरकम् धातूनां पुष्टियोगेन शरीरञ्चातिवर्द्धते
- धारणा – Dharana - अग्निरुवाच धारणा मनसो ध्येये संस्थितिर्ध्यानवद् द्विधा । मूर्त्तामूर्तहरिध्यानमनोधारणतो हरिः ।। ३७५.१ ।। यद्वाह्यावस्थितं लक्षअयं तस्मान्न चलते मनः । तावत् कालं प्रदेशेषु धारणा मनसि स्थितिः ।। ३७५.२ ।। कालावधि परिच्छिन्नं देहे संस्थापितं मनः । न प्रच्यवति यल्लक्ष्याद्धारणा साऽभिधीयते ।। ३७५.३ ।।
- ध्यानम् – Dhyanam - अग्निरुवाच ध्यै चिन्तायां स्मृतो धातुर्विष्णुचिन्ता मुहुर्मुहुः । अनाक्षइप्तेन मनसा ध्यानमित्यभिधीयते ।। ३७४.१ ।। आत्मनः समनस्कस्य मुक्ताशेषोपधस्य च । ब्रह्मचिन्तासमा शक्तिर्ध्यानं नाम तदुच्यते ।। ३७४.२ ।। ध्येयालम्बनसंस्थस्य सदृशप्रत्ययस्य च । प्रत्ययान्तरनिर्मुक्तः प्रत्ययो ध्यानमुच्यते ।। ३७४.३ ।। ध्येयावस्थितचित्तस्य प्रदेशे यत्र कुत्रचित् ।
- नग्नजिच्चित्रलक्षणम्-Chitra Lakshanam by Nagna Jit - नग्नजिच्चित्रलक्षणनिर्देश अथ भारतीयभाषायां चित्रलक्षणम्। प्रथमः परिवर्त्तः ब्रह्माणं च महादेवं नारायणं सरस्वतीम्। वरदां च मया नत्वा क्रियते जयमंगलम्॥१ प्रजापतेस्तथा शम्भोः पद्मास्यायास्तथा गिरम्। पार्वत्या अनुसृत्यैव जायतां किल पण्डिताः॥२
- नमो देव्यै महादेव्यै शिवायै सततं नमः [DEVI SUKTAM] - नमो देव्यै महादेव्यै शिवायै सततं नमः। नमः प्रकृत्यै भद्रायै नियताः प्रणताः स्मतां-We bow to the Goddess, to the Great Goddess, to the energy of infinite goodness. We prostrate, with hands together, to Nature, to the excellent one.
- नाडीपरीक्षा by श्रीजयकृष्णदास (Nadi Pariksha by Bijay Krishna Das) - रुग्णस्य मुग्धस्य विमोहितस्य दीपः पदार्थानिव जीवनाडी । प्रदर्शयेद्दोषजनिस्वरूपं व्यस्तं समस्तं युगलीकृतं च....अस्ति प्रकोष्ठगा नाडीमध्ये कापि समाश्रिता..जीवनाडीति सा प्रोक्ता नन्दिना तत्त्ववेदिना
- नादः – Nadaha - आकाशवायुप्रभवः शरीरात्समुच्चरन् वक्त्रमुपैति नादः । स्थानान्तरेषु प्रविभज्यमानो वर्णत्वमागच्छति यः स शब्दः ।। १ ॥ तमक्षरं ब्रह्म परं पवित्रं गुहाशयं सम्यगुशन्ति विप्राः । २ ॥ स्थानमिदं करणमिदं प्रयत्न एष द्विधानिलः स्थानं पीडयति वृत्तिकारः प्रक्रम एषोऽथ नाभितलात् ।। ३ ॥ तत्र स्थान
- नारदस्मृतिः Narada Smriti - Narada Smriti in Devanagari Script
- नारी संगम Nari Sangam - नाष्टमी चतुर्दशी पञ्चदशीषु स्त्रियं उपेयात् । । ६९.१ । । न श्राद्धं भुक्त्वा । । ६९.२ । । न दत्त्वा । । ६९.३ । । नोपनिमन्त्रितः श्राद्धे । । ६९.४ । । न व्रती । । ६९.५ । । न
- निरुक्तम्-यास्क Niruktam of Yaska - Nirukta of Yaska- ओं समाम्नायः समाम्नातः स व्याख्यातव्यस्तमिमं समाम्नाये निघंटव इत्याचक्षते निघंटवः कस्मान्निगमा इमे भवंति छंदोभ्यः समाहृत्य समाहृत्य समाम्नातास्ते निगंतव एव संतो निगमनान्निघंटव उच्यंत इत्यौपमन्यवोऽपि वाहननादेव स्युः समाहता भवंति यद्वा समाहृता भवंति तद्यान्येतानि चत्वारि पदजातानि नामाख्याते चोपसर्गनिपाताश्च तानीमानि भवंति तत्रैतन्नामाख्यातयोर्लक्षणं प्रदिशंति भावप्रधानमाख्यातं सत्त्वप्रधानानि नामानि तद्यत्रोभे भावप्रधाने भवतः पूर्वापरीभूतं भावमाख्यातेनाचष्टे व्रजति पचतीत्युपक्रमप्रभृत्यपवर्गपर्यंतं मूर्तं सत्त्वभूतं सत्त्वनामभिर्व्रज्या पक्तिरित्यद इति सत्त्वानामुपदेशो गौरश्चः पुरुषो हस्तीति भवतीति भावस्यास्ते शेते व्रजति तिष्ठतीतींद्रियनित्यं वचनमौदुंबरायणः
- नीलमत पुराण (Sanskrit) Nil Mat Purana-The story of Hindu Kashmir – 500 BC - The Nilamata (Teachings of Nila’), is the oldest written record which deals with the holy legends regarding the origin of Kashmir and its sacred places and moreover, one of the main sources of information used by Kalhana when writing his
- पंच अवयव तर्कः – pancha abayaba tarka - प्रतिज्ञा हेतू दाहरणोपनय निगमनानि अवयवाः ।। ३२ ।। साध्यनिर्देशः प्रतिज्ञा ।। ३३ ।। उदाहरणसाधर्म्यात्साध्यसाधनं हेतुः ।। ३४ ।। तथा वैधर्म्यात् ।। ३५ ।। साध्यसाधर्म्यात्तद्धर्मभावी दृष्टान्तः उदाहरणम् ।। ३६ ।। तद्विपर्ययात्वा विपरीतम् ।। ३७ ।। उदाहरणापेक्षः तथा इति उपसंहारः न तथा
- पङ्क्तिपावनाः- Pankti pabana - अथ पङ्क्तिपावनाः । । ८३.१ । । त्रिणाचिकेतः । । ८३.२ । । पञ्चाग्निः । । ८३.३ । । ज्येष्ठसामगः । । ८३.४ । । वेदपारगः । । ८३.५ । । वेदाङ्गस्याप्येकस्य पारगः । । ८३.६ । । पुराणेतिहासव्याकरणपारगः ।
- पञ्चतन्त्रम्-Panchatantram by Vishnu Sharma - Panchatantram-विष्णुशर्मा-300 BCE पञ्चतन्त्रम् कथा-मुखम् मनवे वाचस्पतये शुक्राय पराशराय ससुताय ।चाणक्याय च विदुषे नमोऽस्तु नय-शास्त्र-कर्तृभ्यः ॥ ०.१॥ सकलार्थ-शास्त्र-सारं जगति समालोक्य विष्णुशर्मेदम् ।तन्त्रैः पञ्चभिरेतच्चकार सुमनोहरं शास्त्रम् ॥ ०.२॥ तद्यथानुश्रूयते । अस्ति दक्षिणात्ये जनपदे महिलारोप्यं नाम नगरम् । तत्र सकलार्थि-सार्थ-कल्प-द्रुमः प्रवर-नृप-मुकुट-मणिमजरीचयचर्चितचरण-युगलः सकल-कल्प-पारङ्गतोऽमरशक्तिर्नाम राजा
- पञ्चसायकः Pancha Sayaka in Sanskrit - अङ्गुष्ठे चरणे नितम्बनिलये जानुद्वये जङ्घयो- र्नाभौ वक्षसि कक्षयोर्निगदिता कण्ठे कपोलेऽधरे । नेत्रे कर्णयुगे ललाटफलके मौलौ च वामभ्रुवा- मूर्ध्वाधश्चलनक्रमेण कथिता चान्द्री कला पक्षयोः
- पञ्चीकरणं-Panchikaranam by Sankaracharya-508BCE - पञ्चकृतानि भूतानि तत्कार्यं च विराड् भवेत् । स्थूलं शरीरमेतत्स्यादशरीरस्य चात्मनः। अधिदैवतमध्यात्ममधिभूतमिति त्रिधा । एकं ब्रह्म विभागेन भ्रमाद्माति न तत्त्वत्तः ॥
- पण्डित:- Pandit - पण्डा आत्मविषया बुद्धिर्येषां ते हि पण्डिताः, पाण्डित्यं निर्विद्य
- पतङ्गम् अक्तम् असुरस्य मायया सूक्तं-Patangam Aktam Asurashya Mayaya Suktam- 10/177 - पतङ्गमक्तमसुरस्य मायया हृदा पश्यन्ति मनसा विपश्चितः । समुद्रे अन्तः कवयो वि चक्षते मरीचीनां पदमिच्छन्ति वेधसः ॥१०,१७७.०१ पतङ्गो वाचं मनसा बिभर्ति तां गन्धर्वोऽवदद्गर्भे अन्तः । तां द्योतमानां स्वर्यं मनीषामृतस्य पदे कवयो नि पान्ति ॥१०,१७७.०२ अपश्यं गोपामनिपद्यमानमा च परा च पथिभिश्चरन्तम् ।
- पति-पत्नी Pati Patni - आत्मैवेदमग्र आसीत्। पुरुषविधः सोऽनुवीक्ष्य नान्यदात्मनोऽपश्यत्सोऽहमस्मीत्यग्रे व्याहरत्ततोऽहं नामाऽभवत्तस्मादप्येतर्ह्यामन्त्रितोऽहमयमित्येवाग्र उक्त्वाऽथान्यन्नाम प्रब्रूते यदस्य भवति – १४.४.२.[१] स यत्पूर्वोऽस्मात् सर्वस्मात्सर्वान्पाप्मन औषत्तस्मात्पुरुष ओषति ह वै स तं योऽस्मात्पूर्वो बुभूषति य एवं वेद – १४.४.२.[२] सोऽबिभेत्। तस्मादेकाकी बिभेति स हायमीक्षां चक्रे यन्मदन्यन्नास्ति कस्मान्नु बिभेमीति तत एवास्य
- पदमञ्जरी-Padamanjari 1.1 - Commentary on Panini Astadhyayi अष्टाध्यायी – पाणिनि 1.1 1-1-1 वृद्धिरादैच् । 1-1-2 अदेङ् गुणः । 1-1-3 इको गुणवृद्धी । 1-1-4 न धातुलोप आर्धधातुके । 1-1-5 ग्क्ङिति च । 1-1-6 दीधीवेवीटाम् । 1-1-7 हलोऽनन्तराः संयोगः । 1-1-8 मुखनासिकावचनोऽनुनासिकः । 1-1-9 तुल्यास्यप्रयत्नं सवर्णम्
- परं पदम् – Param Padam - यतः प्रवृत्तिर्भूतानां यस्मिन् सर्वं यतो जगत् ।२२.७४ स विष्णुः सर्वभूतात्मा तमाश्रित्य विमुच्यते ।। यमक्षरात्परतरात्परं प्राहुर्गुहश्रयम्।।२२.७५ आनन्दं परमं व्योम स वै नारायण स्मृतः।. नित्योदितो निर्विकल्पो नित्यानन्दो नरञ्जनः।।२२.७६ चतुर्व्यूहधरो विष्णुरव्यूहः प्रोच्यते स्वयम्। परमैत्मा परन्धाम परं व्योम परं पदम्।२२.७७ त्रिपादमक्षरं ब्रह्म तमाहुब्रह्मवादिनः। स
- पाणिनीय लिङ्गानुशासन वृत्तिः- Linganushasana Vritti - लिङ्गं ॥ अयमधिकारो वेदितव्य आशास्त्रपरिसमाप्तेः। स्त्री ॥ इदमधिकृतं वेदितव्यम्। यत्र स्त्रीलिङ्गादन्यलिङ्गं शिष्यते तत्र सूत्र एव लिङ्गं वक्ष्यते। ऋकारान्ता मातृदुहितृस्वसृयातृननन्दरः। ऋकारान्ता मात्रादयः पञ्चैव शब्दाः स्त्रीलिङ्गा भवन्ति। इयं माता। मात्रूः पश्य। इयं दुहिता। स्वसा याता ननान्दा। मात्रादिग्रहणं किम्।
- पाशुपत योग व्रत – Pasupat yoga vrata - ॐ नमो नीलकण्ठाय।। किरीटिनं गदिनं चित्रमालं पिनाकिनं शूलिनं देवदेवम् । शार्दूलचर्माम्बरसंवृताङ्गं देव्या महादेवमसौ ददर्श ।। 24.51 प्रभुं पुराणं पुरुषं पुरुस्तात्। सनातनं योगिनमीशतारम्।। अणोरणीयांसमनन्तशक्तिं प्राणेश्वरं शम्भमसौ ददर्श।।24.52 परश्वधासक्तकरं त्रिनेत्रं. नृसिंहचर्मावृतभस्मगात्रम् ।। समुद्गिरन्तं प्रणवं बृहन्तं। सहस्त्रसूर्यप्रतिमं ददर्श ।। 24.53 न यस्य देवा
- पुराण लक्षणम् – Purana Lakshanam - सर्गश्च प्रतिसर्गश्च वंशो मन्वन्तराणि च । वंशानुचरितं चैव पुराणं पञ्चलक्षणम् ।। १.१२ ब्राह्मं पुराणं प्रथमं पाद्मं वैष्णवमेव च । शैवं भागवतं चैव भविष्यं नारदीयकम् ।। १.१३ मार्कण्डेयमथाग्नेयं ब्रह्मवैवर्तमेव च । लैङ्गं तथा च वाराहं स्कान्दं वामनमेव च ।। १.१४ कौर्म्मं
- पुराणम् – Puranam - पुराणानि अग्निपुराणम् कूर्मपुराणम् गरुडपुराणम् नारदपुराणम् पद्मपुराणम् ब्रह्मपुराणम् ब्रह्मवैवर्तपुराणम् ब्रह्माण्डपुराणम् भागवतपुराणम् मत्स्यपुराणम् मार्कण्डेयपुराणम् लिङ्गपुराणम् वराहपुराणम् वामनपुराणम् वायुपुराणम् विष्णुपुराणम् शिवपुराणम् स्कन्दपुराणम् उपपुराणाः कालिकापुराणम् देवीभागवतपुराणम् विष्णुधर्मोत्तरपुराणम् हरिवंशपुराणम् भविष्यपुराणम् Purans are not authoratative texts for the Source of Sanatan Dharma. भविष्यपुराणम् available in the
- पुराणलक्षणं – Purana lakshanam - पुराणलक्षणवर्णनं पुराणलक्षणं ब्रह्मन् ब्रह्मर्षिभिः निरूपितम्। श्रृणुष्व बुद्धिमाश्रित्य वेदशास्त्रानुसारतः॥ ८ सर्गोऽस्याथ विसर्गश्च वृत्ती रक्षान्तराणि च। वंशो वंशानुचरितं संस्था हेतुरपाश्रयः॥ ९ दशभिर्लक्षणैर्युक्तं पुराणं तद्विदो विदुः। केचित् पञ्चविधं ब्रह्मन् महदल्पव्यवस्थया॥ १० अव्याकृतगुणक्षोभान्महतस्त्रिवृतोऽहमः। भूतमात्रेन्द्रियार्थानां सम्भवः सर्ग उच्यते॥ ११ पुरुषानुगृहीतानामेतेषां वासनामयः। विसर्गोऽयं समाहारो बीजाद् बीजं
- पुरुषध्यानं – Purusha Dhyanam - पुरुषध्यानं प्रशान्तात्मा चतुर्विंशत्या तत्त्वैर्व्यतीतं चिन्तयेत् । नित्यं अतीन्द्रियं अगुणं शब्दस्पर्शरूपरसगन्धातीतं सर्वज्ञं अतिस्थूलं । । ९७.२ । । सर्वगं अतिसूक्ष्मं । । ९७.३ । । सर्वतःपाणिपादं सर्वतोऽक्षिशिरोमुखं सर्वतः सर्वेन्द्रियशक्तिं । । ९७.४ । । एवं ध्यायेत् । । ९७.५ । ।
- पुरुषार्थोपदेशः- भर्तृहरि – Purusartha upodesha - अथ पुरुषार्थोपदेशः दिक्कालाद्यनवच्छिन्नानन्तचिन्मात्रमूर्तये । स्वानुभूत्यैकमानाय नमः शान्ताय तेजसे ।। 1।। बोद्धारो मत्सरग्रस्ताः, प्रभवः स्मयदूषिताः । अबोधोपहताश्चान्ये, जीर्णमङ्के सुभाषितम् ।। 2 ।। अज्ञः सुखमवबोध्यः सुखतरमबबोध्यते विशेषज्ञः । ज्ञानलवदुर्विदग्धं ब्रह्मापि नरं न बोधयति ।। 3।। प्रसह्य मणिमुद्धरेन् मकरवक्त्रदंष्ट्राङ्कुरात् समुद्रमपि सन्तरेत् प्रचलदूर्मिमालाकुलम् ।
- पूर्णाहुति – Purnahuti - पूर्णाहुतिं जुहोति। सर्वं वै पूर्णं सर्वेणैवैतद्भिषज्यति यत्किं च विवृढं यज्ञस्य – १४.३.२.२ स्वाहा प्राणेभ्यः साधिपतिकेभ्य इति। मनो वै प्राणानामधिपतिर्मनसि हि सर्वे प्राणाः प्रतिष्ठितास्तन्मनसैवैतद्भिषज्यति यत्किं च विवृढं यज्ञस्य – १४.३.२.३ पृथिव्यै स्वाहेति पृथिवी वै सर्वेषां देवानामायतनं तत्सर्वाभिरेवैतद्देवताभिर्भिषज्यति यत्किं च विवृढं यज्ञस्य
- प्रज्ञा – Pragya - कोऽयमात्मेति वयमुपास्महे कतरः स आत्मा, इति । येन वा पश्यति येन वा शृणोति येन वा गन्धाना-जिघ्रति येन वा वाचं व्याकरोति येन वा स्वादु चास्वादु च विजानाति यदेतद्धृदयं मनश्चैतत्संज्ञानमा-ज्ञानं विज्ञानं प्रज्ञानं मेधा दृष्टिर्धृतिर्मतिर्मनीषा जूतिः स्मृतिः संकल्पः क्रतुरसुः कामो वश इति, इति
- प्रज्ञापारमिताहृदय – Pragya Paramita Hridaya - गते गते पारगते पारसंगते बोधि स्वाहा
- प्रतिमा लक्षण विवरणम् – Pratima Lakshana Vibaranam - तत्र सम्यक्सम्बुद्धानां महावज्रधराणाञ्च दैर्घ्येण कायस्य बाहुद्वयपार्श्वप्रसारितव्यामेनापि किं प्रमाणम्। स्वकीयाङ्गुलेन सार्द्धद्वादशाङ्गुलस्तालिस्तेन पञ्चविंशत्यधिकशताङ्गुलम्। लोचनादिदेवीनां द्वादशाङ्गुलस्तालस्तेन नवतालेनाष्टोत्तरशताङ्गुलायामो व्यामश्च। बोधिसत्त्वानाञ्च द्वादशाङ्गुलैर्दशतालकमेव। खर्व्वलम्बोदरक्रोधानाञ्च षण्णवत्यङ्गुलमष्टतालेन।ललत्क्रोधानां तु दशतालेन विंशत्युत्तरशताङ्गुलायामव्यामाभ्यां सर्वाङ्गोपाङ्गोदितं ज्ञातव्यम्।
- प्रत्यक्ष प्रमाणम्-वेदान्तपरिभाषा - तत्र स्मृतिव्यावृत्तं प्रमात्वमनधिगताबाधितार्थविषयकज्ञानत्वम् । स्मृतिसाधारणन्तु अबाधितार्थविषयकज्ञानत्वम् । नीरूपस्यापि कालस्येन्द्रियवेद्यत्वाभ्युपगमेन, धारावाहिकबुद्धेरपि पूर्वपूर्वज्ञानाविषयतत्तत्क्षणविशेषविषयकत्वेन न तत्राव्याप्तिः । किञ्च सिद्धान्ते धारावाहिकबुद्धिस्थले न ज्ञानभेदः । किन्तु यावद्घटस्फुरणं तावद्घटाकारान्तःकरणवृत्तिरेकैव, न तु नाना । वृत्तेः स्वविरोधिवृत्युत्पत्तिपर्यन्तं स्थायित्वाभ्युपगमात् । तथा च तत्प्रतिफलितचैतन्यरूपं घटादिज्ञानमपि तत्र तावत्कालीनमेकमेव इति नाव्याप्तिशङ्कापि ।
- प्रमाण – Pramana - प्रत्यक्षानुमानागमाः प्रमाणानि॥1.7॥ तत्र प्रमाणवृत्तिं विभजन् सामान्यलक्षणम् आह — प्रत्यक्षानुमानागमाः प्रमाणानि। अनधिगततत्त्वबोधः पौरुषेयो व्यवहारहेतुः प्रमा। तत्कारणं प्रमाणम्। विभागवचनं च न्यूनाधिकसंख्याव्यवच्छेदार्थम्। तत्र सकलप्रमाणमूलत्वात् प्रथमतः प्रत्यक्षं लक्षयति — इन्द्रियेति। अर्थस्येति समारोपितत्वं निषेधति। तद्विषयेति बाह्यगोचरतया ज्ञानाकारगोचरत्वं निवारयति। चित्तवर्तिनो ज्ञानाकारस्य बाह्यज्ञेयसंबन्धं दर्शयति — बाह्यवस्तूपरागाद् इति।
- प्रमेय लक्षणम – Prameya lakshanam - आत्म शरीरेन्द्रियार्थ बुद्धि मनः प्रवृत्ति दोष प्रेत्यभाव फल दुःखापवर्गाः तु प्रमेयम् ।। ९ ।। इच्छाद्वेष प्रयत्न सुख दुःखज्ञानानि आत्मनः लिङ्गं इति ।। १० ।। चेष्टेन्द्रियार्थाश्रयः शरीरम् ।। ११ ।। घ्राणरसनचक्षुस्त्वक्श्रोत्राणि इन्द्रियाणि भूतेभ्यः ।। १२ ।। पृथिवी आपः तेजः वायुः आकाशं
- प्रव्रज्याश्रमी – Prabajya Asrami - अथ त्रिष्वाश्रमेषु पक्वकषायः प्राजापत्यां इष्टिं कृत्वा सर्ववेदसं दक्षिणां दत्त्वा प्रव्रज्याश्रमी स्यात् । । ९६.१ । । आत्मन्यग्नीनारोप्य भिक्षार्थं ग्रामं इयात् । । ९६.२ । । सप्तागारिकं भैक्षं आचरेत् । । ९६.३ । । अलाभे न व्यथेत । । ९६.४ ।
- प्राणः- Prana - विश्वामित्रं ह्येतदहः शंसिष्यन्तमिन्द्र उपनिषससाद स हान्नमित्यभिव्याहृत्य बृहतीसहस्रं शशंस तेनेन्द्रस्य प्रियं धामोपेयाय, इति । तमिन्द्र उवाच – ऋषे प्रियं वै मे धामोपागाः स वा ऋषे द्वितीयं शंसेति स हान्नमित्येवाभिव्याहृत्य बृहती-सहस्रं शशंस तेनेन्द्रस्य प्रियं धामोपेयाय, इति । तमिन्द्र उवाच- ऋषे प्रियं वै
- प्रेत सूक्तम् -पितृमेध -शुक्लयजुर्वेद: अन्तर्गत – Preta Pitree Medha - अपेतो यन्तु पणयो ऽसुम्ना देवपीयवः । अस्य लोकः सुतावतः । द्युभिर् अहोभिर् अक्तुभिर् व्यक्तं यमो ददात्व् अवसानम् अस्मै ॥ अध्याय 35 प्रेत सूक्तम् -पितृमेधसम्बन्धिनो मन्त्राः 35.1 अपेतो यन्तु पणयो ऽसुम्ना देवपीयवः । अस्य लोकः सुतावतः । द्युभिर् अहोभिर् अक्तुभिर् व्यक्तं
- बार्हस्पत्य नीतिसूत्राणि (Niti Sutram by Brihaspati) - अर्थमार्जयेत्। यस्यार्थसाशिरस्ति तस्य मित्राणि धर्मः विद्या गुमः विग्रमः बुद्धिश्च। अधन्नार्थमारजयितुं न शक्यते, गजो अगजेनेव। धनमूलं जगत्, सर्वाणि तत्र सन्ति। निर्धनो मृतश्चण्डालश्च। एवं धर्ममूलं च विद्यामार्जयेत्। विद्यामूलमिदं जगत्, विद्यापुनस्सर्वमित्याह गुरूः।
- बुद्धकपालतन्त्र- Buddha Kapal Tantra - ओं बुद्धकापालिनी ह्रीः। ओं कापालवज्रिणी आः। विध्वंसय सर्वनागान्। उत्थापय विध्याधरान्। जीवापय कालदष्टान्। भो भो भगवति बुद्धकापालिनी सर्वनागक्षयंकरी। हः ह हः स्वाहा॥
- बृहदारण्यकोपनिषद् – Brihadaranyaka Upanisad - बृहदारण्यकोपनिषद् - Brihadaranyaka Upanisad in Sanskrit Devanagari Script
- बोधायन-धर्मसूत्राणि – Bodhayana Dharma Sutram - उपदिष्टो धर्मः प्रतिवेदम् ॥ तस्य अनु व्याख्यास्यामः ॥ स्मार्तो द्वितीयः ॥ तृतीयः शिष्ट-आगमः ॥ शिष्टाः खलु विगत-मत्सरा निरहंकाराः कुम्भी-धान्या अलोलुपा दम्भ-दर्प-लोभ-मोह-क्रोध-विवर्जिताः ॥ धर्मेण अधिगतो येषां वेदः सपरिबृंहणः । शिष्टास् तद्-अनुमान-ज्ञाः श्रुति-प्रत्यक्ष-हेतवः ॥ इति ॥ तद्-अभावे दश-अवरा परिषत् ॥ अथ अपि।उदाहरन्ति
- बोधिपथप्रदीप – दीपङ्करश्रीज्ञान-Bodhi Patha Pradip-Dipankar Sreegyana - पुरुषास्त्रिविधा ज्ञेया उत्तमाधममध्माः । लिख्यते लक्षणं तेषां स्फुटं प्रत्येकभेदतः ॥ २ ॥ उपायेन तु केनापि केवलं संसृतेः सुखम् । स्वस्यैवार्थे य ईहेत ज्ञेयः सो पुरुषोऽधमः ॥ ३ ॥ पापकर्मनिवृत्तात्मा भवसुखात्पराङ्मुखः । आत्मनिर्वाणमात्रार्थी यो नरो मध्यमस्तु सः ॥ ४ ॥ स्वसन्तानगतैर्दुःखैर्दुःखस्यान्यस्य सर्वथा । सर्वस्य यः क्षयं काङ्क्षेदुत्तमः पुरुषस्तु सः ॥ ५ ॥
- बौधायन शुल्ब सूत्रम् – Sulva Sutram of Baudhayana [ 900 BEC] - १ अथेमेऽग्निचयाः १ तेषां भूमेः परिमाणविहारान्व्याख्यास्यामः २ अथाङ्गु लप्रमाणं चतु र्दशाणवः चतु स्त्रिं शत्तिलाः पृथु सं श्लिष्टा इत्यपरम् । दशाङ्गुलं क्षुद्रपदम् । द्वादश प्रादेशः । पृथोत्तरयु गेत्रयोदशिके। पदं पञ्चदश । अष्टाशीतिशतमीषा । चतुःशतमक्षः । षड-शीतिर्यु गम् । द्वात्रिं शज्जानुः ।
- ब्रह्म – Brahma - ब्रह्म वा इदमग्र आसीत्। तदात्मानमेवावेदहं ब्रह्मास्मीति तस्मात्तत्सर्वमभवत्तद्यो यो देवानां प्रत्यबुध्यत स सऽएव तदभवत्तथर्षीणां तथा मनुष्याणाम् – १४.४.२.[२१] तद्धैतत्पश्यन्नृषिर्वामदेवः प्रतिपेदे। अहं मनुरभवं सूर्यश्चेति तदिदमप्येतर्हि य एवं वेदाहं ब्रह्मास्मीति स इदं सर्वं भवति तस्य ह न देवाश्चनाभूत्या ईशत आत्मा ह्येषां स भवत्यथ
- ब्रह्म वाराह शरणं स्तुति – Brahma Baraha Saranam Stuti - नमस्ते देव देवाय ब्रह्मणे परमेष्ठिने । पुरुषाय पुराणाय शाश्वताय जयाय च-नमः स्वयंभुवे तुभ्यं स्त्रष्ट्रे सर्वार्थ वेदिने । नमो हिरण्यगर्भाय वेधसे परमात्मने-नमस्ते वासुदेवाय विष्णवे विश्वयोनये । नारायणाय देवाय देवानां हितकारिणे
- ब्राह्मी लिपि – Brahmic scripts -
- भक्तियोग:- श्रीमद्भगवद्गीता- Gita-Bhakti Yoga-Nepali Translation - एवं सततयुक्ता ये भक्तास्त्वां पर्युपासते । ये चाप्यक्षरमव्यक्तं तेषां के योगवित्तमाः-तपाईंको (भजन कीर्तनमा लागिरहने) निरन्तर युक्त छन् र अर्का थरी जसले अविनाशी अव्यक्त निराकार ब्रह्मको नै राम्ररी उपासना गर्छन् । तिनीहरु(उपासक) मध्ये योग वित्तमा (उत्तम योग वेत्ता) को हो ?
- भग – भगवान Bhagaban - ऐश्वर्य्यस्य समग्रस्य वीर्य्यस्य यशसः श्रइयः । ज्ञानवैराग्ययोश्चैव षण्णं भग इतीङ्गना ।। ३७९.११ ।।
- भगवद्गीता उपोद्घाटः भगवत्शङ्कराचार्य- Introduction to Bhagavad Gita by Sankaracharya - द्विविधो हि वेदोक्तो धर्मः प्रवृत्तिलक्षणो निवृत्तिलक्षणश्च । जगतः स्थितिकारणम् । प्राणिनां साक्षादभ्युदयनिःश्रेयसहेतुर्यः स धर्मो ब्राह्मणाद्यैर्वर्णिभिराश्रमिभिश्च श्रेयोऽर्थिभिरनुष्ठीयमानः ।
- भगवद्गीता रामानुज भाष्यम् -Bhagavad Gita Ramanuj Bhasyam-Chapter 18 - अनन्तरं मोक्षसाधनतया निर्दिष्टयोस्त्यागसंन्यासयोरैक्यम्, त्यागस्य च स्वरूपम्, भगवति सर्वेश्वरे च सर्वकर्मणां कर्तृत्वानुसन्धानम्, सत्त्वरजस्तमसां कार्यवर्णनेन सत्त्वगुणस्यावश्योपादेयत्वम्, स्ववर्णोचितानां कर्मणां परमपुरुषाराधनभूतानां परमपुरुषप्राप्तिनिर्वर्तनप्रकारः, कृत्स्नस्य गीताशास्त्रस्य सारार्थो भक्तियोग इत्येते प्रतिपाद्यन्ते । तत्र तावत्त्यागसंन्यासयोर्पृथक्त्वैकत्वनिर्णयाय स्वरूपनिर्णयाय चार्जुनः पृच्छति
- भगवन्मानसपूजा – Manaspuja - हृदम्भोजे कृष्णः सजलजलदश्यामलतनुः सरोजाक्षः स्रग्वी मकुटकटकाद्याभरणवान्। शरद्राकानाथप्रतिमवदनः श्रीमुरलिकां वहन्ध्येयो गोपीगणपरिवृतः कुङ्कुमचितः
- भर्गः-Vargha - अथ संस्थिते संस्थिते सवने वाचयति मयि भर्गो मयि महो मयि यशो मयि सर्वम् इति पृथिव्य् एव भर्गो ऽन्तरिक्ष एव महो द्यौर् एव यशो ऽप एव सर्वम् अग्निर् एव भर्गो वायुर् एव मह आदित्य एव यशश् चन्द्रमा एव सर्वम् [ आदित्या]
- भाव – Bhaba - भावानिदानीं व्याख्यास्यामः । अत्राह- भावा इति कस्मात् । किं भवन्तीति भावाः किं वा भावयन्तीति भावाः । उच्यते – वागङ्गसत्त्वोपेतान्काव्यार्थान्भावयन्तीति भावा इति । भू इति करणे धातुस्तथा च भावितं वासितं कृतमित्यनर्थान्तरम् । लोकेऽपि च प्रसिद्धम् । अहो ह्यनेन गन्धेन रसेन वा सर्वमेव भावितमिति
- भाषिक परिशिष्ट सूत्रं-कात्यायन - भाषिकसूत्रम् Bhasika parisistha Sutram by Katyayan १.१ अथ ब्राह्मणस्वरसंस्कारनियमः १.२ द्वौ १.३ उक्तो मन्त्रस्वरः १.४ तेनात्र सिद्धम् १.५ उदात्तानुदात्तौ भाषिकस्तत्संधिः १.६ अनुदात्तावन्तरेणोदात्तः १.७ आप्रपूर्व आख्यातपरो न १.८ समासश्चानाख्यातपरोऽपि न १.९ अपूर्वश्च समासो नैव १.१० जात्याभिनिहितक्षैप्रप्रश्लिष्टाश्च १.११ उतो यो मो नो
- भूतविद्या – Bhut vidya - ग्रह भूत पिशाचाश्च शाकिनी डाकिनीग्रहाः एतेषां निग्रहः सम्यग्भूत विद्या निगद्यते //
- म मकारः [Ma kara] - म मकारः । स तु पञ्चविंशतितमव्यञ्जनवर्णः । अस्योच्चारणस्थानमोष्ठः । इति व्याकरणम् ॥ (“उपूपध्मानीयानामोष्ठौ ।” इति सिद्धान्त- कौमुदी ॥) अस्य स्वरूपं यथा, — “मकारं शृणु चार्व्वङ्गि ! स्वयं परमकुण्डली । तरुणादित्यसङ्काशं चतुर्व्वर्गप्रदायकम् ॥ पञ्चदेवमयं वर्णं पञ्चप्राणमयं सदा ।” इति कामधेनुतन्त्रम् ॥
- मकरध्वजः – Makaradwaja - मकरध्वजः, पुं, (मकरेण चिह्नितो ध्वजो यस्य ।) कामदेवः । इत्यमरः । १ । १ । २७ ॥ (यथा, माधे । ३ । ६१ । “शरीरिणा जैत्रशरेण यत्र निशङ्कमूषे मकरध्वजेन ॥”) रससिन्दूरविशेषः । तस्य नामान्तरं चन्द्रो- दयः । तस्य करणप्रकारो यथा, — “पलं मृदु
- मङ्गलचण्डी – Mangal Chandi - मङ्गलचण्डी, स्त्री, (मङ्गला चासौ चण्डी चेति यद्वा, देषानां मुन्यादिभक्तानां मङ्गलाय दुर्जया- सुरादिमारणे चण्डी अत्यन्तकोपना । मङ्गले- चण्डी दक्षेति वा । अथवा सृष्टौ मङ्गला प्रलये चण्डी । भागवतेऽस्या नामनिरुक्तिर्यथा, — “सृष्टौ मङ्गलरूपा च संहारे कोपरूपिणी । तेन मङ्गलचण्डी सा पण्डितैः परिकीर्त्तिता
- मज्जा – Majja - मज्जा, [न्] पुं, (मज्जति अस्थिष्विति । मस्ज् + “श्वन् उक्षन् पूषन् प्लीहन् क्लेदन् स्नेहन् मूर्द्धन् मज्जन्नित्यादि ।” उणा० । १ । १५८ । इति कनिन् निपात्यते च ।) वृक्षादेरुत्तमस्थिरभागः । सार इति ख्यातः । इत्यमरभरतौ ॥ फलमज्जगुणो यथा, — “यस्य
- मठः – Math/Matt - मठः, पुं, छात्रादिनिलयः । इत्यमरः । २ । २ । ८ ॥ मठन्ति वसन्ति छात्रादयोऽत्र मठः । मठ वासमर्द्दयोः अल् । छत्रशीला विद्यार्थिनच्छात्राः । छत्रेण गुरुसेवा लक्ष्यते गुरुदोषच्छादनात् छत्रं तच्छी- लत्वात् छात्रः विकारसंघेति ष्णः । आदिना परिव्राजकक्षपणकादीनां ग्रहः । छात्रादीनां
- मन्त्रकण्टक - अविदित्वा ऋषिं छन्दो दैवतं योगमेव च। योऽध्यापयेज्जपेद्वापि पापीयाञ्जायते तु सः ॥ ऋषिच्छन्दोदैवतानि ब्राह्मणार्थं स्वराद्यपि ।। अविदित्वा प्रयुञ्जानो मन्त्रकण्टक उच्यते ॥ इति ॥ वेदनविधिश्च स्मर्यते– स्वरो वर्णोऽक्षरं मात्रा विनियोगोऽर्थ एव च । मन्त्रं जिज्ञासमानेन वेदितव्यं पदे पदे ॥ इति ॥ सायणाचार्य : ऋग्वेदः
- मांसवर्गो – Mamsha barga - हंसः श्लेष्मकरो बलातिरुचिदो वृष्यो गुरुः शीतलस् तद्वच्च कण्डजाड्यशुक्रजननो वृष्योऽतिरुच्यो मृदुः । ज्ञेयः सारसकः कफानिलहरो वृष्यो गुरुश्चोच्यते वृष्यो वीर्यविवर्द्धनः कफहरः कङ्कस्तथा भासकः १ आडी वातविकारकासहननी बल्या वृषा दीपनी क्रौञ्ची चासुरिशुक्रदोषहननी तुल्यस्तथा कर्कटः । दात्यूहो मरुतस्य नाशनकरो वृष्योबलः शुक्रदस् तथा श्रेष्ठगुणः श्रमोपशमनः
- माण्डूक्योपनिषद्-Mandukya Upanishad - ओं इत्येतदक्षरमिदं सर्वं तस्योपव्याख्यानं भूतं भवद्भविष्यदिति सर्वमोंकार एव । यच्चान्यत्त्रिकालातीतं तदप्योंकार एव-सर्वं ह्येतद्ब्रह्मायमात्मा ब्रह्म सोऽयमात्मा चतुष्पात्
- माण्डूक्योपनिषद् – Mandukya Upanishad - ओं इत्येतदक्षरमिदं सर्वं तस्योपव्याख्यानं भूतं भवद्भविष्यदिति सर्वमोंकार एव । यच्चान्यत्त्रिकालातीतं तदप्योंकार एव
- माण्डूक्योपनिषद्भाष्यम्-श्रीमच्छङ्करभगवत - ओमित्येतदक्षरमिदं सर्वं तस्योपव्याख्यानम् । वेदान्तार्थसारसङ्ग्रहभूतमिदं प्रकरणचतुष्टयम् ओमित्येतदक्षरमित्यादि आरभ्यते । अत एव न पृथक् सम्बन्धाभिधेयप्रयोजनानि वक्तव्यानि । यान्येव तु वेदान्ते सम्बन्धाभिधेयप्रयोजनानि, तान्येवेहापि भवितुमर्हन्ति ; तथापि प्रकरणव्याचिख्यासुना सङ्क्षेपतो वक्तव्यानीति मन्यन्ते व्याख्यातारः । तत्र प्रयोजनवत्साधनाभिव्यञ्जकत्वेनाभिधेयसम्बद्धं शास्त्रं पारम्पर्येण विशिष्टसम्बन्धाभिधेयप्रयोजनवद्भवति ।
- मातृका भेद तन्त्रम् – Matrika Bheda Tantram - भवबन्धनपारस्य तारिणी जननी परा । ज्ञानदा मोक्षदा नित्या तस्यै नित्यं नमो नमः-Mater est suprema, quae salvat nos a servitute exsistentiae materialis. Oblationes meas ei aeternas offero, aeternae cognitionis et liberationis datorem-She is the supreme mother who saves us from the bondage of material existence. I offer my eternal obeisances to her, the eternal giver of knowledge and liberation.
- माधवनिदान-Madhab Nidan - ज्वरोऽतिसारो ग्रहणी चार्शोऽजीर्णं विसूचिका अलसश्च विलम्बी च क्रिमिरुक्पाण्डुकामलाः १ हलीमकं रक्तपित्तं राजयक्ष्मा उरःक्षतम् कासो हिक्का सह श्वासैः स्वरभेदस्त्वरोचकः २ छर्दिस्तृष्णा च मूर्च्छाद्या रोगाः पानात्ययादयः दाहोन्मादावपस्मारः कथितोऽथानिलामयः ३ वातरक्तमूरुस्तम्भ आमवातोऽथ शूलरुक् पक्तिजं शूलमानाह उदावर्तोऽथ गुल्मरुक् ४
- माहेश्वरसूत्राणि-Maheswara sutra - माहेश्वरसूत्राणि अ इ उ ण् ॥१॥ ऋ लृ क् ॥२॥ एओङ् ॥३॥ ऐऔच् ॥४॥ हयवरट् ॥५॥ लण् ॥६॥ ञमङणनम् ॥७॥ झभञ् ॥८॥ घढधष् ॥९॥ जबगडदश् ॥१०॥ खफछठथचटतव् ॥११॥ कपय् ॥१३२॥ शषसर् ॥१३॥ हल् ॥१४॥ इति माहेश्वरसूत्राणि। अणादीसंज्ञार्थानि। तेषामन्त्या इतः।
- मीमांसासूत्राणि- Mimamsha Sutram of Jaimini PT -1 - अथातो धर्मजिज्ञासा -१,१.१ चोदनालक्षणोऽर्थो धर्मः -१,१.२ तस्य निमित्तपरीष्टिः -१,१.३ सत्संप्रयोगे पुरुषस्येन्द्रियाणां बुद्धिजन्म तत्प्रत्यक्षम् अनिमित्तं विद्यमानोपलम्भनत्वात् -१,१.४
- मुनिमतालंकार- Muni Matalankara - निःस्वभावेष्व् अपि भावतो भावेषु या विपरीताकाराध्यारोपिणी भ्रान्ता बुद्धिः सा संवृतिर् उच्यते। संव्रियते च्छाद्यत इवास्याम् अनया वा तत्त्वम् इति कृत्वा।
- मूलमाध्यमककारिका – नागार्जुन Mula Madhyamika Karika – Nagarjuna (120 CE) - न स्वतो नापि परतो न द्वाभ्यां नाप्यहेतुतः । उत्पन्ना जातु विद्यन्ते भावाः क्व चन के चन ॥चत्वारः प्रत्यया हेतुरारम्बणमनन्तरम् । तथैवाधिपतेयं च प्रत्ययो नास्ति पञ्चमः ॥न हि स्वभावो भावानां प्रत्ययादिषु विद्यते । अविद्यमाने स्वभावे परभावो न विद्यते ॥क्रिया न प्रत्ययवती नाप्रत्ययवती क्रिया । प्रत्यया नाक्रियावन्तः क्रियावन्तश्च सन्त्युत ॥
- मृत्यु कालः – Mrityu Kala - यो न पश्येद् ध्रुवं सम्यक्स्वर्णं वा मनुजो बुधः तस्य षण्मासमध्ये तु मृतिश्चैवोपपद्यते २ यो वै द्वितीयां हिमधामलेखां नरो न पश्येद्द्विजहानिरस्य मासत्रयं प्राप्य शरीरमाशु जीवो व्रजेत्तस्य यमस्य लोकम् ३ यः कर्णघोषं न शृणोति दृप्ता मृताश्च यूकाः प्रपतन्ति लाभात् या वैपरीत्यं विशृणोति
- मैत्रायण्युपनिषत् -Maitrayani Upanishad - ॐ बृहद्रथो ह वै नाम राजा राज्ये ज्येष्ठं पुत्रं निधापयित्वेदमशाश्वतं मन्यमानः शारीरं वैराग्यमुपेतोऽरण्यं निर्जगाम स तत्र परमं तप आस्थायादित्यमीक्षमाण ऊर्ध्वबाहुस्तिष्ठत्यन्ते सहस्रस्य निरन्तिकमाजगामाग्निरिवाधूमकस्तेजसा निर्दहन्निवात्मविद्भगवाञ्च्हाकायन्य उत्तिष्ठोत्तिष्ठ वरं वृणीश्वेति
- मोहमुद्गरः- MohoMudgara - भज गोविन्दं भज गोवन्दं भज गोविन्दं मूढमते। संप्राप्ते संनिहिते काले न हि न हि रक्षति डुकृञ्करणे
- यज्ञ -Yagna - यज्ञं व्याख्यास्यामः १ स त्रयाणां वर्णानां ब्राह्मणराजन्ययोर्वैश्यस्य च २ स त्रिभिर्वेदैर्विधीयते ३ ऋग्वेदयजुर्वेदसामवेदैः ४ ऋग्वेदयजुर्वेदाभ्यां दर्शपूर्णमासौ ५ यजुर्वेदेनाग्निहोत्रम् ६ सर्वैरग्निष्टोमः ७ उच्चैरृग्वेदसामवेदाभ्यां क्रियते ८ उपांशु यजुर्वेदेन ९ अन्यत्राश्रुतप्रत्याश्रुतप्रवरसंवादसंप्रैषैश्च १० अन्तरा सामिधेनीष्वनूच्यम् ११ मन्द्रेण प्रागाज्यभागाभ्यां प्रातःसवने च १२ मध्यमेन प्राक् स्विष्टकृतो
- यज्ञक्रम-Yagna Krama - अथातो यज्ञक्रमाः (१,५.७ ) अग्न्याधेयम् (१,५.७ ) अग्न्याधेयात्पूर्णाहुतिः (१,५.७ ) पूर्णहुतेरग्निहोत्रम् (१,५.७ ) अग्निहोत्राद्दर्शपूर्णमासौ (१,५.७ ) दर्शपूर्णमासाभ्यामाग्रयणम् (१,५.७ ) आग्रयणाच्चातुर्मास्यानि (१,५.७ ) चातुर्मास्येभ्यः पशुबन्धः (१,५.७ ) पशुबन्धादग्निष्टोमः (१,५.७ ) अग्निष्टोमाद्राजसूयः (१,५.७ ) राजसूयाद्वाजपेयः (१,५.७ ) वाजपेयादश्वमेधः (१,५.७ ) अश्वमेधात्पुरुषमेधः (१,५.७
- यज्ञक्रमाः- Yagna Krama - अथातो यज्ञक्रमाः अग्न्याधेयम् अग्न्याधेयात् पूर्णाहुतिः पूर्णहुतेर् अग्निहोत्रम् अग्निहोत्राद् दर्शपूर्णमासौ दर्शपूर्णमासाभ्याम् आग्रयणम् आग्रयणाच् चातुर्मास्यानि चातुर्मास्येभ्यः पशुबन्धः पशुबन्धाद् अग्निष्टोमः अग्निष्टोमाद् राजसूयः राजसूयाद् वाजपेयः वाजपेयाद् अश्वमेधः अश्वमेधात् पुरुषमेधः पुरुषमेधात् सर्वमेधः सर्वमेधाद् दक्षिणावन्तः दक्षिणावद्भ्यो ऽदक्षिणाः अदक्षिणाः सहस्रदक्षिणे प्रत्यतिष्ठन् ते वा एते यज्ञक्रमाः स य
- यतिपञ्चकम् -YATI PANCHAKAM-Sankar - वेदान्तवाक्येषु सदा रमन्तो भिक्षान्नमात्रेण च तुष्टिमन्तः । विशोकवन्तः करणैकवन्तः कौपीनवन्तः खलु भाग्यवन्तः
- यतो धर्मस्ततो जयः- yato Dharmo tato Jaya - अथातो धर्मं व्याख्यास्यामः । १,१.१ । यतोऽभ्युदयनिःश्रेयससिद्धिः स धर्मः । १,१.२ । अधर्मे जहि धर्मज्ञे यतो धर्मस्ततो जयः/यतो धर्मस्ततो जयः [महाभारतम्-11-स्त्रीपर्व-013.9 and 11.13.12] अथातो धर्मं व्याख्यास्यामः । १,१.१ । यतोऽभ्युदयनिःश्रेयससिद्धिः स धर्मः । १,१.२ । [Vaisheshika Sutram of Kanada ]
- यमगीता – Yama Gita - आग्नेये महापुराणे यमगीता नाम द्व्यशीत्यधिकत्रिशततमोऽध्यायः ॥
- यमनियमाः- Yama-niyama - अग्निरुवाच संसारतापमुक्त्यर्थं वक्ष्याम्यऽष्टाङ्गयोगकं । ब्रह्मप्रकाशकं ज्ञानं योगस्तत्रैकचित्तता ।। ३७२.१ ।। चित्तवृत्तिनिरोधश्य जीवब्रह्मात्मनोः परः । अहिसा सत्यमस्तेयं ब्रह्मचर्य्यापरिग्रहौ ।। ३७२.२ ।। यमाः पञ्च स्मृता विप्र नियमाद् भुक्तिमुक्तिदाः । शौचं सन्तोषतपसी स्वाध्यायेश्वरपूजने ।। ३७२.३ ।। भूतापीड़ा ह्यहिंसा स्यादहिंसा धर्म्म उत्तमः । यथा
- योगस्थानानि – yoga sthanai - संक्षेपतः प्रवक्ष्यामि योगस्थानानि साम्प्रतम् । कल्पितानि शिवेनैव हिताय जगतां द्विजाः ॥ १,८.१ ॥ गलादधो वितस्त्या यन्नाभेरुपरि चोत्तमम् । योगस्थानमधो नाभेरावर्तं मध्यमं भ्रुवोः ॥ १,८.२ ॥ सर्वार्थज्ञाननिष्पत्तिरात्मनो योग उच्यते । एकाग्रता भवेच्चैव सर्वदा तत्प्रसादतः ॥ १,८.३ ॥ प्रसादस्य स्वरूपं यत्स्वसंवेद्यं द्विजोत्तमाः ।
- रघुवंशम् – Raghu Vamsham by Kali Dasa[First Chapter] - वागर्थाविव संपृक्तौ वागर्थप्रतिपत्तये । जगतः पितरौ वन्दे पार्वतीपरमेश्वरौ । । १.१ । । क्व सूर्यप्रभवो वंशः क्व चाल्पविषया मतिः । तितीर्षुर्दुस्तरं मोहादुडुपेनास्मि सागरम् । । १.२ । । मन्दः कवियशः प्रार्थी गमिष्याम्युपहास्यताम् । प्रांशुलभ्ये फले लोभादुद्बाहुरिव वामनः । । १.३
- राघवयादवीयम्-श्रीवेङ्कटाध्वरि Raghabayadaviym - वंदेऽहं देवं तं श्रीतं रन्तारं कालं भासा यः । रामो रामाधीराप्यागो लीलामारायोध्ये वासे-सेवाध्येयो रामालाली गोप्याराधी भारामोराः । यस्साभालंकारं तारं तं श्रीतं वन्देऽहं देवम्
- राजधर्माः – Raja dharma - अथ राजधर्माः । । ३.१ । । प्रजापरिपालनं । । ३.२ । । वर्णाश्रमाणां स्वे स्वे धर्मे व्यवस्थापनं । । ३.३ । । राजा च जाङ्गलं पशव्यं सस्योपेतं देशं आश्रयेत् । । ३.४ । । वैश्यशूद्रप्रायं च । । ३.५
- राष्ट्रभृतां (राष्ट्रम्-Rastrabhritam)Nationalism - राष्ट्रकामाय होतव्या राष्ट्रं वै राष्ट्रभृतो राष्ट्रेणैवास्मै राष्ट्रम् अव रुन्द्धे राष्ट्रम् एव भवति । आत्मने होतव्या राष्ट्रं वै राष्ट्रभृतो राष्ट्रम् प्रजा राष्ट्रम् पशवो राष्ट्रं यच् छ्रेष्ठो भवति राष्ट्रेणैव राष्ट्रम् अव रुन्द्धे वसिष्ठः समानानाम् भवति ग्रामकामाय होतव्या राष्ट्रं वै राष्ट्रभृतो राष्ट्रम् सजाता राष्ट्रेणैवास्मै राष्ट्रम् सजातान् अव रुन्द्धे ग्रामी एव भवति
- लक्ष्मी -Lakshmi - साक्षिणी सर्वभूतानां लक्षयामि शुभाशुभम्। लक्ष्मीश्चास्मि हरेर्नित्यं लक्ष्यं सर्वमितेरहम्
- लघुसिद्धान्तकौमुदी- Laghu Siddhanta Koumudi of Barad Raja - संज्ञाप्रकरणम् अच्सन्धिप्रकरणम् हल्सन्धिप्रकरणम् विसर्गसन्धिप्रकरणम् अजन्तपुंलिङ्गप्रकरणम् अजन्तस्त्रीलिङ्गप्रकरणम् अजन्तनपुंसकलिङ्गप्रकरणम् हलन्तपुंलिङ्गप्रकरणम् हलन्तस्त्रीलिङ्गप्रकरणम् हलन्तनपुंसकलिङ्गप्रकरणम् अव्ययप्रकरणम् भ्वादिप्रकरणम् अदादिप्रकरणम् जुहोत्यादिप्रकरणम् दिवादिप्रकरणम् स्वादिप्रकरणम् तुदादिप्रकरणम् रुधादिप्रकरणम् तनादिप्रकरणम् क्र्यादिप्रकरणम् चुरादिप्रकरणम् ण्यन्तप्रक्रिया सन्नन्तप्रक्रिया यङन्तप्रक्रिया यङ्लुगन्तप्रक्रिया नामधातवः कण्ड्वादिः आत्मनेपदप्रकिया परस्मैपदप्रकिया भावकर्मप्रकिया कर्मकर्तृप्रकिया लकारार्थप्रकिया कृत्यप्रक्रिया पूर्वकृदन्तप्रकरणम् उणादिप्रकरणम् उत्तरकृदन्तप्रकरणम् विभक्त्यर्थाः (कारकप्रकरणम्) केवलसमासः अव्ययीभावसमासः
- व-वकारः [ba-Ba∧kara] - व -व्यञ्जनवर्णभेदः । स च स्पर्शोष्मवर्णयोरन्तःस्थितत्वात् अन्तःस्थवर्णभेदः अस्योच्चारणस्थानं दन्तोष्टौ “दन्त्याष्ठ्यो वः स्मृतो बुधैः” शिक्षोक्तेः । अस्योच्चारणे जिह्वा- ग्रेण दन्तौष्ठयोरीषत्स्पर्शात् ईषत्स्पृष्टता आभ्यन्तर- प्रयत्नः । बाह्यप्रयत्नाश्चास्य विवारनादघोषा अल्पप्राणश्च । अस्य दन्त्यौष्ठ्यत्वात् दन्त्यत्वं क्वचिच्च ओष्ठ्यत्वमाश्रित्य कार्य्यभेदस्तेन संवुपूर्षतीत्यादौ ओष्ठ्यत्वमाश्रित्य लः अणपरः । दन्त्यत्वमाश्रित्य च
- वज्र – Vazra - वज्र पुंन० वज–रन् । १ हीरके २ इन्द्रस्यास्त्रभेदे च । तच्च दधीचिमुन्थस्थितो जातम् भाग० ५ । १० अ० उक्तम् २ ब्रालके ३ धात्याम् न० मेदि० ४ काञ्जिके जटा० ५ वज्रपुष्पे शब्दर० । ६ लौहभेदे ७ अभ्रम्भेदे न० भावप्र० ज्योतिषोक्ते विष्कुम्भादिषु
- वरुण – varun - वरुण पु० वृ–उनन् । पश्चिमाशापतौ १ जलेशे स्वनामख्याते देवभेदे अमरः । २ जले मेदि० ३ सूर्य्ये च विश्वः । ५ द्वीप- भेदे वराहशब्दे दृश्यम् । ६ काशीस्थे नदीभेदे स्त्री । काशीस्थनदीभेदस्योत्पत्त्यादिकं वामनपु० ३ अ० उक्तं यथा “प्रयागे वसते नित्यं योगशायी
- वर्ण -Varna - वर्ण न० वर्ण–अच् । १ कुङ्कुम न० २ स्वर्णे ३ व्रते ४ शुक्लादिरूपे ५ अकाराद्यक्षरे ६ भेदे ७ गीतक्रमे ८ चित्रे ९ तालभेदे १० अङ्गरागे पु० हेमच० । ११ गजचित्रकम्बले पु० अमरः १२ यशसि १३ गुणे १४ स्तुतौ पु० मेदि०
- वर्ष – Barsha - वर्ष पु० वृष–भावे घञ् कर्त्तरि अच् वा । १ वृष्टौ २ जम्बु- द्वीपांशभेदे पुंन० अमरः । “लङ्कादेशाद्धिमगिरिरुदग्धेमकूटोऽथ तस्मात् तस्माच्चान्यो निषध इति ते सिन्धुपर्यन्तदैर्घ्या । एवं सिद्धादुदगपि पुराच्छृङ्गवच्छुक्लनीला वर्षाण्येषां जगुरिह बुधा अन्तरे द्रोणिदेशान् । भारतवर्षमिदं ह्युदगस्मात किन्नरवर्षमतो हरिवर्षम् । सिद्धपुराच्च तथा
- वाक् रीतिः- Bak Riti - वाग्विद्यासम्प्रतिज्ञने रीतिः सापि चतुर्विधा । पाञ्चली गौड़देशीया वैदर्भी लाटजा तथा ।। ३४०.१ ।। उपचारयुता मृद्वी पाञ्चाली ह्रस्वविग्रहा । अनवस्थितसन्दर्भा गौडीया दीर्घविग्रहा ।। ३४०.२ ।। उपचारैर्न्न बहुभिरुपचारैर्विवर्ज्जिता । नातिकोमलसन्दर्भा वैदर्भी मुक्तविंग्रहा ।। ३४०.३ ।। लाजीया स्फुजसन्दर्भा नातिविस्फुरविग्राहा । परित्यक्तापि भूयोभिरुपचारैरुदाहृता ।।
- वाग्भट संहिता-चिकित्सस्थानम् Bāgbhatt Saṁhitā-Chikitsha Sthanam - आमाशयस्थो हत्वाऽग्नि सामो मार्गान् पिधाय यत् विदधाति ज्वरं दोषस्तस्मात्कुर्वीत लङ्घनम् १ प्राग्रूपेषु ज्वरादौ वा बलं यत्नेन पालयन् बलाधिष्ठानमारोग्यमारोग्यार्थः क्रियाक्रमः
- वाजीकरणम् - क्षीणानां चाल्पवीर्याणां बृंहणं बलवर्द्धनम् तर्पणं समधातूनां वाजीकरणमुच्यते //
- वातुलनाथ-सूत्राणि ( Batul Nath Sutram) - अथ श्रीवातूलनाथसूत्राणि महा साहस वृत्त्य स्वरूप लाभः ॥१॥ तल्लाभाद्युगपद्वृत्ति प्रवृत्तिः ॥२॥ तल्लाभाच्छुरिता युगपद्वृत्ति प्रवृत्तिः ॥२॥ उभय पट्टोद्ध्वट्टनान्महा शून्यता प्रवेशः ॥३॥ युग्मग्रासान्निरवकाश संविन्निष्ठा ॥४॥ सिद्धयोगिनी संघट्टान्महामेलापोदयः ॥५॥ त्रिक ञ्चुक परित्यागान्निराख्य पदावस्थितिः ॥६॥ वाक्चतुष्टयोदय विरामप्रथासु स्वरः प्रथते ॥७॥ रसत्रितयास्वादनेनानिच्छोच्छलितं विगत बन्धं परं
- वानप्रस्थ – Bana prastha - गृही वलीपलितदर्शने वनाश्रयो भवेत् । । ९४.१ । । अपत्यस्य चापत्यदर्शने वा । । ९४.२ । । पुत्रेषु भार्यां निक्षिप्य तयानुग्म्यमानो वा । । ९४.३ । । तत्राप्यग्नीनुपचरेत् । । ९४.४ । । अफालकृष्टेन पञ्च यज्ञान्न हापयेत् । । ९४.५
- वाय॒वा या॑हि दर्शते॒मे सोमा॒ अरं॑कृताः- Bayaba yahi darshateme soma aramkritaha-1.1.2 - ऋग्वेदः – मण्डल १-सूक्तं १.२ -मधुच्छन्दा वैश्वामित्रः – दे. १-३ वायुः, ४-६ इन्द्र-वायू, ७-९ मित्रा-वरुणौ। गायत्री वाय॒वा या॑हि दर्शते॒मे सोमा॒ अरं॑कृताः । तेषां॑ पाहि श्रु॒धी हवं॑ ॥१ वाय॑ उ॒क्थेभि॑र्जरंते॒ त्वामच्छा॑ जरि॒तारः॑ । सु॒तसो॑मा अह॒र्विदः॑ ॥२ वायो॒ तव॑ प्रपृंच॒ती धेना॑ जिगाति दा॒शुषे॑
- वाराह कल्प सूत्रम्-Varaha Kalpa Sutram - सर्वार्थं धर्मं प्रथमम् । उपवादाननुवदेत् ३ ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यरथकाराणाँ यज्ञाः ४ निषादस्थपतेरिष्ट्यग्न्याधेयम् ५ अध्वर्युर्यजुर्वेदेन करोत्यृग्वेदेन होता सामवेदेनोद्गाता सर्वैर्ब्रह्मा ६ उच्चैरृग्वेदसामवेदाभ्यामुपाँ शु यजुषोच्चैः संप्रैषैः ७ सँ स्वारैकस्वर्यमिति शब्दन्यायः ८ प्राङ्मुखः कर्म कुर्यादा चतुर्थात्कर्मणः प्रसंपश्यन् ९ उत्तरतउपचारो विहारः १० न यज्ञाङ्गेनात्मानमभिविपरिहरेत् ११ न विहारादपपर्यावर्तेत १२ अन्तराणि यज्ञाङ्गानि बाह्याः कर्तारः १३ कर्तॄणां च प्रधानकारिणोऽभ्यन्तरा बाह्या इतरे १४ यज्ञोपवीती कर्माणि कुर्यात्प्राचीनावीती पित्र्याण्याचान्तोदकोऽहसन् १५
- विदिताखिल शास्त्र सुधा जलधे-भव शङ्कर देशिक मे शरणम्-Totakashtakam - विदिताखिल शास्त्र सुधा जलधे महितोपनिषत्-कथितार्थ निधे । हृदये कलये विमलं चरणं
- विभूति – Bivuti - अथातो विभूतयोऽस्य पुरुषस्य, इति । तस्य वाचा सृष्टौ पृथिवी चाग्निश्चास्यामोषधयो जायन्तेऽग्निरेनाः स्वदयतीदमाहरतेदमाहरतेत्येवमेतौ वाचं पितरं परिचरतः पृथिवी चाग्निश्च, इति । यावदनु पृथिवी यावदन्वग्निस्तावानस्य लोको भवति नास्य तावल्लोको जीर्यते यावदेतयोर्न जीर्यते पृथिव्याश्चाग्नेश्च य एवमेतां वाचो विभूतिं वेद, इति । प्राणेन सृष्टावन्तरिक्षं च
- विवाहाः- Vibaha - अष्टौ विवाहाः श्रुत-शीले विज्ञाय ब्रह्मचारिणे अर्थिने दीयते स ब्राह्मः ॥ आच्छाद्य अलंकृत्य एषा सह धर्मश् [: धर्मं ] चर्यताम् इति प्राजाप्त्यः ॥ पूर्वां लाजाहुतिं हुत्वा गोभ्यां सह आर्षः ॥ [: पूर्वां लाजाहुतिं हुत्वा गो -मिथुनं कन्यावते दत्त्वा ग्रहणमार्षः ] दक्षिणासु
- विवेकचुडामणि – Viveka Churamani : Sankaracharya - जन्तूनां नरजन्म दुर्लभमतः पुंस्त्वं ततो विप्रता तस्माद्वैदिकधर्ममार्गपरता विद्वत्त्वमस्मात्परम् । आत्मानात्मविवेचनं स्वनुभवो ब्रह्मात्मना संस्थितिः मुक्तिर्नो शतजन्मकोटिसुकृतैः पुण्यैर्विना लभ्यते ॥
- विवेकचूडामणिः-श्रीमच्छङ्करभगवत - संसाराध्वनि तापभानुकिरणप्रोद्भूतदाहव्यथा -खिन्नानां जलकाङ्क्षया मरुभुवि भ्रान्त्या परिभ्राम्यताम् । अत्यासन्नसुधाम्बुधिं सुखकरं ब्रह्माद्वयं दर्शयन्त्येषा शङ्करभारती विजयते निर्वाणसन्दायिनी
- विष्णु – Vishnu - ते होचुः यो नः श्रमेण तपसा श्रद्धया यज्ञेनाहुतिभिर्यज्ञस्योदृचम्पूर्वोऽवगच्छात्स नः श्रेष्ठोऽसत्तदु नः सर्वेषां सहेति तथेति – १४.१.१.[४] तद्विष्णुः प्रथमः प्राप स देवानां श्रेष्ठोऽभवत्तस्मादाहुर्विष्णुर्देवानां श्रेष्ठ इति – १४.१.१.[५] स यः स विष्णुर्यज्ञः सः। स यः स यज्ञोऽसौ स आदित्यस्तद्धेदं यशो विष्णुर्न शशाक
- विष्णु अर्चना – Vishnu archana - Vaidik Vishnu archana
- वेदस्तुतिः - वेदस्तुतिः श्रीपरीक्षिदुवाच ब्रह्मन् ब्रह्मण्यनिर्देश्ये निर्गुणे गुणवृत्तयः। कथं चरन्ति श्रुतयः साक्षात् सदसतः परे॥ 01 श्रीशुक उवाच बुद्धीन्द्रियमनःप्राणान् जनानामसृजत् प्रभुः। मात्रार्थं च भवार्थं च आत्मनेऽकल्पनाय च॥ 02 सैषा ह्युपनिषद् ब्राह्मी पूर्वेशां पूर्वजैर्धृता। श्रद्धया धारयेद् यस्तां क्षेमं गच्छेदकिञ्चनः॥ 03 अत्र ते वर्णयिष्यामि गाथां
- वेदार्थ सङ्ग्रहः-Vedartha Sangraha- Ramanuja - यो माम् अजम् अनादिं च वेत्ति लोकमहेश्वरम् । द्वाविमौ पुरषौ लोके क्षरश्चाक्षर एव च । क्षरः सर्वाणि भूतानि कूटस्थो ऽक्षर उच्यते ॥ उत्तमः पुरुषस्त्वन्यः परमात्मेत्युदाहृतः । यो लोकत्रयम् आविश्य विभर्त्यव्यय ईश्वरः ॥ कालं च पचते तत्र न कालस्तत्र वै प्रभूः । एते वै निरयास्तात स्थानस्य परमात्मनः ॥ अव्यक्तादिविशेषान्तं परिणामर्द्धिसंयुक्तम् । क्रीडा हरेरिदं सर्वं क्षरम् इत्यवधार्यताम् ॥ कृष्ण एव हि लोकानाम् उत्पत्तिरपि चाप्ययः । कृष्णस्य हि कृते भूतम् इदं विश्वं चराचरम् ॥
- शतरुद्रीय-Sata Rudriya Stotram - नमस् ते रुद्र मन्यव उतो त इषवे नमः । नमस् ते अस्तु धन्वने बाहुभ्याम् उत ते नमः ॥ या त इषुः शिवतमा शिवम् बभूव ते धनुः । शिवा शरव्या या तव तया नो रुद्र मृडय ॥ या ते रुद्र शिवा तनूर् अघोराऽपापकाशिनी । तया नस् तनुवा शंतमया गिरिशन्ताभि चाकशीहि ॥ याम् इषुं गिरिशन्त हस्ते ॥
- शब्दालङ्काराः – Sabdalankara - स्यादावृत्तिरनुप्रासो वर्णानां पदवाक्ययोः । एकवर्णाऽनेकवर्णावृत्तेर्व्वर्णगुणो द्विधा ।। ३४३.१ ।। एकवर्णगतावृत्तेर्ज्जायन्ते पञ्च वृत्तयः । मधुरा ललिता प्रौढा भद्रा परुषया सह ।। ३४३.२ ।। मधुरायाश्च वर्गान्तादधो वर्ग्या रणौ स्वनौ। ह्रस्वस्वरेणान्तरितौ संयुक्तत्वं नकारयोः ।। ३४३.३ ।। न कार्य्या वर्ण्यवर्णानामावृत्तिः पञ्चमाधिका । म्हाप्राणोष्मसंयोगप्रविमुक्तलघूत्तरौ ।।
- शाण्डिल्य भक्ति सूत्र-Sandilya Bhakti Sutra-OSHO Explained - भक्ति जीवन का परम स्वीकार है। इसलिए शुभ ही है कि शांडिल्य अपने इस अपूर्व सूत्र—ग्रंथ का उदघाटन ओम से करते हैं। ठीक ही है, क्योंकि भक्ति जीवन में संगीत पैदा करने की विधि है। जिस दिन तुम संगीतपूर्ण हो जाओगे; जिस दिन तुम्हारे भीतर एक भी स्वर ऐसा न रहेगा जो व्याघात उत्पन्न करता है; जिस दिन तुम बेसुरे न रहोगे, उसी दिन प्रभु मिलन हो गया।
- शान्तिपाठः- Vedic Santi Patha - ॐ आप्यायन्तु ममाङ्गानि वाक्प्राणश्चक्षुःश्रोत्रम् । अथो बलमिन्द्रियाणि च सर्वाणि । सर्वं ब्रह्मौपनिषदं माऽहं ब्रह्मनिराकुर्याम् । मा मा ब्रह्मनिराकरोदनिराकरणमस्तु । अनिराकरणं मेऽस्तु । तदात्मनि निरते य उपनिषत्सु धर्मास्ते मयि सन्तु । ते मयि सन्तु ॥ ॐ शान्तिः॒ शान्तिः॒ शान्तिः॑ ॥ ॐ
- शालग्रामादि मूर्तिलक्षण – Saligram Gem Identification - शालग्रामादिमूर्तेश्च वक्ष्येहं भुक्तिमुक्तिदाः-शालग्रामादिचक्राङ्कपूजाः सिद्ध्यै वदामि ते-ओंरूपः केशवः पद्मशङ्खचक्रगदाधरः
- शास्त्रयोनित्वात्-Sastra yonitvat-BS-1.3 - महत ऋग्वेदादेः शास्त्रस्य अनेकविद्यास्थानोपबृंहितस्य प्रदीपवत्सर्वार्थावद्योतिनः सर्वज्ञकल्पस्य योनिः कारणं ब्रह्म । न हीदृशस्य शास्त्रस्य ऋग्वेदादिलक्षणस्य सर्वज्ञगुणान्वितस्य सर्वज्ञादन्यतः सम्भवोऽस्ति । यद्यद्विस्तरार्थं शास्त्रं यस्मात्पुरुषविशेषात्सम्भवति, यथा व्याकरणादि पाणिन्यादेः ज्ञेयैकदेशार्थमपि, स ततोऽप्यधिकतरविज्ञान इति प्रसिद्धं लोके ।
- शिवापराधक्षमापणस्तोत्रं- SivaPradhaKshma Stotram - आदौ कर्म प्रसङ्गात्कलयति कलुषं मातृकुक्षौ स्थितं मां विण्मूत्रामेध्यमध्ये क्वथयति नितरां जाठरो जातवेदाः। यद्यद्वै तत्र दुःखं व्यथयति नितरां शक्यते केन वक्तुं क्षन्तव्यो मेऽपराधः शिव शिव शिव भोः श्रीमहादेव शंभो
- शुनक गोत्र -Shunak Gotra - Gotra of a person is the name of the sage from whom he or his agnate is supposed to have descended in the line
- शून्यतासप्ततिः-Sunya Saptati by Nagarjuna - न जायते यदा जातं नाजातमपि जायते । जाताजाताच्च नैवं हि जायमानोऽपि जायते ॥ ५ ॥ नैकत्वेऽनेकवृत्तिर्न नोऽनेकत्वे हि नैकता । तत्प्रतीत्यसमुत्पन्नभावास्ते ह्यनिमित्तकाः ॥ ७ ॥ द्वादशाङ्गो ह्यनुत्पादः समुत्पादः प्रतीत्यजः । एकचित्ते न तद्युक्तं बहुष्वपि न युज्यते ॥ ८ ॥ आत्मा नास्ति न चानात्मा नित्यानित्ये दुःखं सुखम् । शुचिर्नाशुचिरप्यस्ति विपर्यासा न सन्त्यतः ॥ ९ ॥
- शृङ्गारादिरस – Rasa - Kavya rasa : अक्षरं परमं ब्र्ह्म सनातनमजं विभुं । वेदान्तेषु वदन्त्येकं चैतन्यं ज्योतिरीश्वरम् ।। ३३९.१ ।। आनन्दः सहजस्तस्य व्यज्यते स कदाचन । व्यक्तिः सा तस्य चैतन्यचमत्काररसाह्वया ।। ३३९.२ ।। आद्यस्तस्य विकारो यः सोऽहङ्कार इति स्मृतः । ततोऽभिमानस्तत्रेदं समाप्तं भुवनत्रयं ।।
- श्री कृष्णामृतमहार्णव-Krishnamruta Maharnava by Madhyacharya - ॐ श्रीहरिः श्री गुरुभ्यो नमः श्री वेदव्यासाय नमः श्रीमदानन्दतीर्थगुरुभ्यो नमः श्रीराघवेन्द्रतीर्थ गुरुभ्यो नमः Krishnamruta Maharnava-Sri Madhyacharya श्रीमत् हनुमभीममध्वान्तर्गत रामकृष्णवेदव्यासात्मक श्री लक्ष्मीहयग्रीवाय नमः अर्चितः संस्मृतो ध्यातः कीर्तितः कथितः श्रुतः | यो ददात्यमृतत्वं हि स मां रक्षतु केशवः || १ || तापत्रयेन
- श्री दुर्गा सप्तशती Durga Saptashati-चण्डीपाठः - दुर्गा सप्तशती Durga Saptashati is the principal Devi strotram in Sanskrit Devanagari Script. Devi Stotram has been systematically arranged as per Vedic and Tantrik tradition of Bengal School
- श्री ब्रह्मविदाशीर्वाद पद्धतिः- Sree Brahmavid Ashirvada Padhyati-By Vidyaranya - अहमात्मा साक्षी, केवलः, चिन्मात्रस्वरूपः नाज्ञानं, नापि तत्कार्यः किंतु, नित्यशुद्धबुद्धमुक्तसत्यपरमानन्दाद्वयं ब्रह्मैवाहमस्मीति अभॆदॆनावस्थानं समाधिः तत्र च अन्तस्समाधिना दृग्दृश्यविवॆकॆ, बहिस्समाधिना ब्रह्मसर्गविवॆकॆ च दृढॆ जातॆ, तॆन विवॆकद्वयेनायं गलितदॆहाभिमानः विज्ञातपरमात्मतत्वश्च भूयात्
- श्री वैकुण्ठगद्यम् – श्रीभगवद्रामानुज Sri Vaikunta Gadyam by Ramnuja - कदाऽहं भगवत्पादाम्बुजद्वयं शिरसा सङ्ग्रहीष्यामि । कदाऽहं भगवत्पादाम्बुजद्वय परिचर्याऽऽशया निरस्तसमस्तेतर भोगाशः, अपगत समस्त सांसारिकस्वभावः तत्पादाम्बुजद्वयं प्रवेक्ष्यामि । कदाऽहं भगवत्पादाम्बुजद्वय परिचर्याकरणयोग्य-स्तदेकभोगस्तत्पादौ परिचरिष्यामि । कदा मां भगवान् स्वकीयया अतिशीतलया दृशा अवलोक्य, स्निग्धगम्भीरमधुरया गिरा परिचर्यायां आज्ञापयिष्यति, इति भगवत्परिचर्यायामाशां वर्धयित्वा तयैवाऽशया तत्प्रसादोपबृंहितया भगवन्तमुपेत्य, दूरादेव भगवन्तं शेषभोगे श्रिया सहासीनं वैनतेयादिभिः सेव्यमानं, समस्तपरिवाराय श्रीमते नारायणाय नमः, इति प्रणम्य उत्थायोत्थाय पुनः पुनः प्रणम्य अत्यन्त साध्वसविनयावनतो भूत्वा, भगवत्पारिषदगणनायकैर्द्वारपालैः कृपया स्नेहगर्भया दृशाऽवलोकितः सम्यगभिवन्दितैस्तैस्तैरेवानुमतो भगवन्तमुपेत्य, श्रीमता मूलमन्त्रेण मामैकान्तिकात्यन्तिक परिचर्याकरणाय परिगृह्णीष्व इति याचमानः प्रणम्यात्मानं भगवते निवेदयेत् ।
- श्रीकृष्णाष्टकम्-शंकराचार्यकृतम् - भजे व्रजैकमण्डनं समस्तपापखण्डनं स्वभक्तचित्तरंजनं सदैव नन्दनन्दनम् । सुपिच्छगुच्छमस्तकं सुनादवेणुहस्तकं अनंगरंगसागरं नमामि कृष्णनागरम्
- श्रीगुह्यसमाजतन्त्रम्- Sree Guhya Samaj Tantram - एकस्मिन् समये भगवान् सर्वतथागतकायवाक्चित्तहृदयवज्रयोषिद्भगेषु विजहार। अनभिलाप्यानभिलाप्यैः सर्वबुद्धक्षेत्रसुमेरुपरमाणुरजःसमैर्बोधिसत्त्वैर्महासत्त्वैः। तद्यथा। समयवज्रेण च नाम बोधिसत्त्वेन महासत्त्वेन। कायवज्रेण च नाम बोधिसत्त्वेन महासत्त्वेन।
- श्रीज्ञानेश्वरकृत-सार्थ हरिपाठ- Sartha Hari Patha by Gyaneswara - नामसंकीर्तन साधन पैं सोपें । जळतील पापें जन्मांतरींची ॥१॥ न लगती सायास जावें वनांतरा । सुखें येतो घरा नारायण ॥२॥ ठायींच बैसोनि करा एकचित्त । आवडी अनंत आळवावा ॥३॥ रामकृष्णहरि विठ्ठल केशवा । मंत्र हा जपावा सर्वकाळ ॥४॥ यावीण असतां आणीक साधन । वाहातसें आण विठोबाची ॥५॥ तूका म्हणे सोपें आहे सर्वांहूनि । शहाणा तो धणी घेतो येथें ॥६॥
- श्रीमत्ताताचार्यकृत समासशिखामणिः- Samasa Sikhamani - विशेषणपूर्वपदो विशेष्यपूर्वपदो विशेषणोभयपद उपमान पूर्वपद उपमानोत्तरपद स्सम्भावनापूर्वपदोऽवधारणापूर्वपदश्चेति कृष्णश्चासौ कम्बळश्च कृष्णकम्बळ उत्तमः। द्विजश्चासौ कुञ्जरश्च द्विजकुञ्जर आगतः
- श्रुतिविप्रतिपन्ना- Sruti Vipratipanna - श्रुतिविप्रतिपन्ना अनेक साध्य साधन संबन्ध प्रकाशन श्रुतिभिः श्रवणैः प्रवृत्तिनिवृत्तिलक्षणैः विप्रतिपन्ना नानाप्रतिपन्ना
- श्वेताश्वतरोपनिषत्-Svetasvatara Upanishads - ॐ ब्रह्मवादिनो वदन्ति । किं कारणं ब्रह्म कुतः स्म जाता जीवाम केन क्व च सम्प्रतिष्ठा । अधिष्ठिताः केन सुखेतरेषु वर्तामहे ब्रह्मविदो व्यवस्थाम्
- संसमिद्युवसे वृषन्नग्ने विश्वान्यर्य आ-Samsamid yubase-10/191 - सायणाचार्येण विरचिते माधवीये वेदार्थप्रकाश ऋक्संहिताभाष्यम् । संसमिद्युवसे वृषन्नग्ने विश्वान्यर्य आ । इळस्पदे समिध्यसे स नो वसून्या भर ॥१॥ सं गच्छध्वं सं वदध्वं सं वो मनांसि जानताम् । देवा भागं यथा पूर्वे संजानाना उपासते ॥२॥ समानो मन्त्रः समितिः समानी समानं मनः सह
- सनातनः – Sanatana - मरीचयः स्वायंभुवाः । ये शरीराण्यकल्पयन् ।अष्टाचक्रा नवद्वारा ।अमृतेनाऽऽवृतां पुरीम् । तस्मै ब्रह्म च ब्रह्मा च ।स ह्येवास्मि सनातनः ।
- सप्त द्वीपा पृथिबी -Sapta Dvipa Prithibi - जम्बुद्वीपः प्रधानोऽयं प्लक्षः शाल्मलिरेव च । कुशः क्रौञ्चश्च शाकश्च पुष्करश्चैव सप्तमः ।। एते सप्त महाद्वीपाः समुद्रैः सप्तभिर्वृताः । द्वीपाद् द्वीपो महानुक्तः सागरादपि सागरः ।। क्षारोदेक्षुरसोदश्च सुरोदश्च घृतोदकः । दध्योदः क्षीरसलिलः स्वादूदश्चेति सागराः ।। पञ्चाशत्कोटिविस्तीर्णा ससमुद्रा धरा स्मृता । द्वीपैश्च सप्तभिर्युक्ता
- सप्त पदार्थाः – Sapta Padartha - द्रव्य गुण कर्म सामान्य विशेष समवाया ऽभावाः सप्त पदार्थाः॥१॥ पदार्थान् विभजते द्रव्येति। पदस्यार्थः पदार्थः इति व्युत्पत्याभिधेयत्वं पदार्थसामान्यलक्षणम् (लभ्यते)। ननु विभागादेव सप्तत्वे सिद्धे सप्त (पद)ग्रहणं व्यर्थमिति चेत्, न अधिकसङ्ख्याव्यवच्छेदार्थकत्वात्। नन्वतिरिक्तः पदार्थः प्रमितो वा न वा। नाऽद्यः, प्रमितस्य निषेधायोगात्। न द्वितीयः, प्रतियोगोप्रमितिं
- समाधिः Samadhi - यदात्ममात्रं निर्भासं स्तिमितोदधिवत् स्थितं । चैतन्यरूपवद्ध्यानं तत् समाधिरिहोच्यते ।।
- सम्यक्सम्बुद्धभाषितं प्रतिमालक्षणम्- Samyak Sambuddha Bhasitam Pratima Lakshanam - मयि गते परिनिर्वृते वा न्यग्रोधपरिमण्डलं कायं कर्तव्यम्। यावत्कायं तावद्व्यामं यावद्व्यामं तावत्कायं पूजासत्कारार्थं प्रतिमा कर्तव्या। सर्वाङ्गोपाङ्गावयवस्थौल्यलावण्यलालित्यसलीलत्वं छत्राकारं शिरःस्कन्धासु संस्थितोष्णीषत्वादिसुसंस्थानात्। तत्रायामविस्तारोच्छेद सन्धिबन्धनिर्गमैः प्रमाणं बोधिसत्त्वानां सुगतानाञ्च प्रवक्ष्यामि तच्छृणु।
- साधनदीपिका – राधाकृष्णदास (Sadhan Dipika by Goudiya Radhakrishna Das) - श्रीलसनातनगोस्वामिना स्वस्यातीवान्तरङ्गाय श्रीकृष्णदासब्रह्मचारिणे श्रीमदनगोपालदेवस्य सेव समर्पिता । एवं श्रीमद्रूपाद्वैतरूपेण श्रीमद्रघुनाथेन श्रीयुतकुण्डयुगलपरिचर्या तत्परिसरभूमिश्च श्री गोविन्दाय समर्पिता । एवं श्रीगोपीनाथस्य सेवा श्रीपरमानन्दगोस्वामिना श्रीमधुपण्डितगोस्वामिने समर्पिता । किं च त्रयाणां श्रीविग्रहाणां प्रेयसी किल श्रीहरिदासगोस्वामिश्रीकृष्णदासब्रह्मचारिगोस्वामिश्रीमधु पण्डितगोस्वामिभिश्च प्रकाशिता
- सामान्य धर्मः – Samanya Dharma - ॐ। ब्राह्मणः क्षत्रियो वैश्यः शूद्रश्चेति वर्णाश्चत्वारः । । २.१ । । तेषां आद्या द्विजातयस्त्रयः । । २.२ । । तेषां निषेकाद्यः श्मशानान्तो मन्त्रवत्क्रियासमूहः । । २.३ । । तेषां च धर्माः । । २.४ । । ब्राह्मणस्याध्यापनं । । २.५
- सार्थशिवताण्डवस्तोत्रम्- Sarvartha Shiva Tandava Stotram - With his neck, consecrated by the flow of water flowing from the thick forest-like locks of hair, and on the neck, where the lofty snake is hanging like a garland, and the Damaru drum making the sound of Damat Damat Damat Damat, Lord Śiva did the auspicious dance of Tandava and may He shower prosperity on us all.
- सूर्य – Surya - तद्वा इदं बृहतीसहस्रं संपन्नं तस्य यानि व्यञ्जनानि तच्छरीरं यो घोषः स आत्मा य ऊष्माणः स प्राणः, इति । एतद्ध स्म वै तद्विद्वान्वसिष्ठो वसिष्ठो बभूव तत एतन्नामधेयं लेभे, इति । एतदु हैवेन्द्रो विश्वामित्राय प्रोवाचैतदु हैवेन्द्रो भरद्वाजाय प्रोवाच तस्मात्स तेन बन्धुना यज्ञेषु
- सृस्टि क्रम: -Sristi kram - अव्यक्तं महेश्वरः परोऽव्यक्तश्चतुर्व्यूहः सनातनः । अनन्तश्चाप्रमेयश्च नियन्ता विश्वतोमुखः ।। ४.५ अव्यक्तं कारणं यत्तन्नित्यं सदसदात्मकम् । प्रधानं प्रकृतिश्चेति यदाहुस्तत्त्वचिन्तकाः ।। ४.६ गन्धवर्णरसैर्हीनं शब्दस्पर्शविवर्जितम् । अजरं ध्रुवमक्षय्यं नित्यं स्वात्मन्यवस्थितम् ।। ४.७ जगद्योनिर्महाभूतं परं ब्रह्म सनातनम् । विग्रहः सर्वभूतानामात्मनाऽधिष्ठितं महत् ।। ४.८ अनाद्यन्तमजं सूक्ष्मं
- हठयोग- Hatha Yoga - “हठं विना सिव्यति राजयोगो नर्त्ते हठाच्चापि न राजयोगः । तदाभ्यसेत् पूर्वमतः सुनिष्पत्त्यन्तं हठं सद्गुरुतोऽभिलब्धम् । अभ्यासेन विना दृढ़ेन सुचिरं साङ्गस्य योगस्य वा योगी याति न राजयोगपदवीं मध्येऽन्तरालैर्युताम् । वृद्धो वा तरुणः सरुक् च शनकैर्योगेऽस्ततन्त्रः क्रियायुक्तः सिद्धिमुपैति शास्त्रपठनान्ना योगसिद्धिर्भवेत् ।
- हरि – Hari - 3.15 अनुवाक १५ हरि हरन्तमनुयन्ति देवाः । विश्वस्येशानं वृषभं मतीनाम् । ब्रह्म सरूपमनु मेद्मागात् । अयनं मा विवधीर्विक्रमस्व, इति । मा छिदो मृत्यो मा वधीः । मा मे बलं विवृहो मा प्रमोषीः । प्रजां मा मे रीरिष आयुरुग्र । नृचक्षसं त्वा
- हरीतकी- Haritaki - रसैः पञ्चभिः संयुक्ता रसेनैकेन वर्जिता कषायाम्ला च कटुका तिक्ता स्वादुरसा स्मृता । लवणेन वर्जिता च शृणु तस्याः पृथक्पृथक्।। ६ त्वचाश्रितञ्च कटुकं मेदस्तस्याः कषायकम् मेदोऽन्तरे तथा चाम्लं मधुरं चास्थिसंश्रितम्।। ७ तिक्तञ्चान्तरे तावत् तु रसैः पञ्चभिः संयुता आम्लत्वान्मारुतं हन्ति पित्तं मधुरतिक्ततः कफं
- हस्तामलकीयम्- Hasta Malakiyam - निमित्तं मनश्चक्षुरादिप्रवृत्तौ निरस्ताखिलोपाधिराकाशकल्पः । रविर्लोकचेष्टानिमित्तं यथा यः स नित्योपलब्धिस्वरूपोऽहमात्मा
- বারেন্দ্র ব্রাঙ্মণ-বিবরণ – শ্রীনগেন্দ্রনাথ প্রণীত (Barendra Brahman Vivaran) - আমার মনে হয় পূর্বতন প্রথা অনুসারেই বারেন্দ্র সমাজের আদি কুলকথা বাঙ্গালা ভাষায় গদ্যে লিখিত হইয়াছিল। তাহাই ক্রমশ পরিবর্ধিত হইয়া বিশাল আকার ধারণ করিয়াছে। যাহারা বাঙ্গালা গদ্যের উৎপত্তির ইতিহাস অনুসন্ধান করিতেছেন, বারেন্দ্র ব্রাহ্মণ-সমাজের আদি কুলগ্রন্থগুলি তাহাদের বিশেষ প্রণিধানযোগ্য। বারেন্দ্র সমাজের অংশবংশ, পটীব্যাখ্যা, কুলপঞ্জী বা কুলব্যাখ্যা, নিগুঢ় কল্প কাপ ও পটীব্যাখ্যা সমস্ত একত্র করিলে আধুনিক বারেন্দ্র ব্রাহ্মাণ-কুলগ্রস্থ মহাভারত অপেক্ষা বৃহত গ্রন্থ হইবে সন্দেহ নাই।
- হিন্দুত্ব-হিন্দুর প্রকৃত ইতিহাস-Hindutva-Hindur Prakrita Itihas by Chandranath Basu-1892 - হিন্দুত্ব হিন্দুর প্রকৃত ইতিহাস শ্রী চন্দ্রনাথ বসু প্রণীত। প্রথম সংস্করণ। কলিকাতা। ২০১ নং কর্ণওয়ালিষ ষ্ট্রীট, মেডিক্যাল লাইব্রেরী হইতেশ্রীযুক্ত গুরুদাস চট্টোপাধ্যায় কর্তৃক প্রকাশিত।১০০।১নং মেছুয়াবাজার রােড বাল্মীকি যন্ত্রেশ্রী বিশ্বনাথ নন্দী দ্বারা মুদ্রিত।১৮৯২।মুল্য ১॥০ টাকা। হিন্দুত্ব-হিন্দুর প্রকৃত ইতিহাস চন্দ্রনাথ বসু ইউরােপ যাহাকে ইতিহাস
- Bay of Bengal was ancient Kalinga Sagar - Kalinga Mahodadhi or Kalinga Sagar The Map of Great Kalinga Emperor Kharvel [3rd-2nd Century BCE]. Kharavel is popular for his rock-cut Hathigumpha inscription. Other names of Kharvela Bhikshuraj: because he was devoted to Jain muni who has renounced the world.
- Best Indian poets of all times - Amaru [ Amru Satakam] Bharavi Bhartṛhari [Sringara Satakam ] Bhāsa Daṇḍin Govardhan Acharya [Arya Sapasati] Jagannath Pandit Raj Jayadeva Kālidāsa Kavi Karna Pura Magha (poet) Ramanuja Rupa Goswamy [Padya Vali] Subandhu Śūdraka Shankaracharya Vallabha Acharya Valmiki [Ramayana] Vyasa Krishna Dvaipayan
- Bhagabat Gita Philosophy - अथ श्रीमद्भगवद्गीता
- Bhagabat Gita Sanskrit Commentaries : First Chapter - भगवद्गीता १.१ धृतराष्ट्र उवाच धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेता युयुत्सवः । मामकाः पाण्डवाश्चैव किमकुर्वत संजय ॥१॥ श्रीधरः शेषाशेषमुखव्याख्याचातुर्यं त्वेकवक्त्रतः । दधानमद्भुतं वन्दे परमानन्दमाधवम् ॥ श्रीमाधवं प्रणम्यो माधवं विश्वेशमादरात् । तद्भक्तियन्त्रितः कुर्वे गीताव्याख्यां सुबोधिनीम् ॥ भाष्यकारमतं सम्यक्तद्व्याख्यातृगिरस्तथा । यथामति समालोच्य गीताव्याख्यां समारभे ॥
- Bhagavad Gita श्रीमद्भगवद्गीता [Full text ] - Bhagabat Gita श्रीमद्भगवद्गीता [Full text in Devanagari Script] and Commentary
- Bhagavad Gita Index [Alphabetical] - Alphabetical Index of all Bhagavad Gita Slokas
- Brahma Sutra [Hindu ] - ॥ ब्रह्मसूत्राणि ॥ ॥ श्री बादरायणाप्रणीत ॥ ॥ अथ प्रथमोऽध्यायः॥ अथातो ब्रह्म जिज्ञासा ॥ १.१.१॥ जन्माद्यस्य यतः ॥ १.१.२॥ शास्त्र योनित्वात् ॥ १.१.३॥ तत्तु समन्वयात् ॥ १.१.४॥ ईक्षतेर्नाशब्दम् ॥ १.१.५॥ गौणश्चेन्नात्मशब्दात् ॥ १.१.६॥ तन्निष्ठस्य मोक्षोपदेशात् ॥ १.१.७॥ हेयत्वावचनाच्च ॥ १.१.८॥
- Brahma Sutram Anu Bhashyam - ॥ सूत्रप्रस्थानम् ॥ ॥ अनुव्याख्यानम् ॥ नारायणं निखिलपूर्णगुणैकदेहं निर्दोषमाप्यतममप्यखिलैः सुवाक्यैः । अस्योद्भवादिदमशेषविशेषतोऽपि वन्द्यं सदा प्रियतमं मम सन्नमामि ॥ १,१.१ ॥ तमेव शास्त्रप्रभवं प्रणम्य जगद्गुरूणां गुरुमञ्जसैव । विशेषतो मे परमाख्यविद्याव्याख्यां करोम्यन्वपि चाहमेव ॥ १,१.२ ॥ प्रादुर्भूतो हरिर्व्यासो विरिञ्चभवपूर्वकैः । अर्थितः परविद्याख्यं
- Chan of Bodhidharma,Lankavatara Sutra and his Shaolin Kungfu(Mind,intention & Qi) at the time of Tang Dynasty (520 CE) - Further, Mahāmati said: According to the Blessed One, again, in all things that are variously discriminated by discrimination there is no self-nature, as it is nothing but [the creation of] false imagination; if, Blessed One, it is but [the creation of] false imagination and there is nothing in the world which is to be conceived as indicative of self-nature, does it not, Blessed One, come to this, according to your statement, that there is neither defilement nor purification, because all things are of the nature of false imagination?......Said the Blessed One: Mahāmati, it is just as you say. Mahāmati, the self-nature of things is not as it is discriminated by the ignorant and simple-minded. Mahāmati, it is the creation of false imagination; nothing indicative of self-nature is to be ascertained. But, Mahāmati, there is the self-nature of things such as is ascertained by the wise, by their wise knowledge, by their wise insight, by their wise transcendental vision.
- Chanakya Neeti [Sanskrit] - प्रणम्य शिरसा विष्णुं त्रैलोक्याधिपतिं प्रभुम् । नानाशास्त्रोद्धृतं वक्ष्ये राजनीतिसमुच्चयम् ॥ ०१-०१ अधीत्येदं यथाशास्त्रं नरो जानाति सत्तमः । धर्मोपदेशविख्यातं कार्याकार्यं शुभाशुभम् ॥ ०१-०२ तदहं सम्प्रवक्ष्यामि लोकानां हितकाम्यया । येन विज्ञातमात्रेण सर्वज्ञात्वं प्रपद्यते ॥ ०१-०३ मूर्खशिष्योपदेशेन दुष्टस्त्रीभरणेन च । दुःखितैः सम्प्रयोगेण पण्डितोऽप्यवसीदति
- Chanakya(Kautilya) Sutra - सुखस्य मूलं धर्मः-अर्थमूलं सर्वकार्यं यदल्पप्रयत्नात् कार्यसिद्धिर्भवति-बालादपि युक्तमर्थ शृणुयात्-धर्मेण धार्यते लोकः-विद्या धनमधनानाम्-अनुपद्रवं देशमावसेत्-तपस्सार इन्द्रियनिग्रहः-धुरमेधसोऽसच्छास्त्रं मोहयति
- Chandralok: Jaydeva - चन्द्रालोकः पीयुषवर्षश्रीजयदेवकविकृतः चन्द्रालोकः श्रीः उच्चैरस्यति मन्दतामरसतां जाग्रत्कलङ्कैरवध्वंसं हस्तयते च या सुमनसामुल्लासिनी मानसे । धृष्टोद्यन्मदनाशनार्चिरमला लोकत्रयीदर्शिका सा नेत्रत्रितयीव खण्डपरशोर्वाग्देवता दीव्यतु ॥ 1.1 ॥ हं हो चिन्मयचित्तचन्द्रमणयः संवर्धयध्वं रसान् रे रे स्वैरिणि निर्विचारकविते मास्मत्प्रकाशीभव । उल्लासाय विचारवीचिनिचयालङ्कारवारां निधेश्चन्द्रालोकमयं स्वयं वितनुते पीयूषवर्षः कृती
- Chanmuniya Vs Chanmuniya Virendra Kumar Singh Kushwaha and Another – 07/10/2010 - Keywords:- Live in a relationship:- wife- Women in live-in relationships are also entitled to all the reliefs given in the said Act. [ref: to the larger bench] (SUPREME COURT OF INDIA) (Before : G. S. Singhvi and Asok Kumar Ganguly,
- Charak Samhita Sharir Sthanam - चरकसंहिता शारीरस्थान अथातः कतिधापुरुषीयं शारीरं व्याख्यास्यामः ।। चसं-५,१.१ ।। इति ह स्माह भगवान् आत्रेयः ।। चसं-५,१.२ ।। कतिधा पुरुषो धीमन् धातुभेदेन भिद्यते । पुरुषः कारणं कस्मात् प्रभवः पुरुषस्य कः ।। चसं-५,१.३ ।। किम् अज्ञो ज्ञः स नित्यः किं किम् अनित्यो
- Charak Samhita: Sutra Sthanam - चरकसंहिता, सूत्रस्थान, १ अथातो दीर्घंजीवितीयम् अध्यायं व्याख्यास्यामः ।। चसं-१,१.१ ।। आयुर्वेददीपिका गुणत्रयविभेदेन मूर्तित्रयम् उपैयुषे । त्रयीभुवे त्रिनेत्राय त्रिलोकीपतये नमः ।। १ ।। सरस्वत्यै नमो यस्याः प्रसादात् पुण्यकर्मभिः । बुद्धिदर्पणसंक्रान्तं जगदध्यक्षम् ईक्ष्यते ।। २ ।। ब्रह्मदक्षाश्विदेवेशभरद्वाजपुनर्वसु ।। हुताशवेशचरकप्रभृतिभ्यो नमो नमः ।।
- Charaka Samhita - Charaka Samhita mentions the name of Punarvasu Atreya, Charaka, and Dridhabala. Punarvasu Atreya preached Ayurveda to his student Agnivesha, who composed the text which Charaka redacted and Dridhabala completed. The period of Punarvasu Atreya is considered to be 1000 BC. Charaka was the royal physician of king Kanishka.Therefore, the period of Charaka may be taken as second century BCE. The period of Dridhabala is taken as 400 CE. [Sharma PV. 1st edition. Varanasi: Chaukhambha Orientalia; 1975. Ayurveda Ka Vaignanik Itihas; p. 88.]
- Charan Byuha Sutram: Atharva Parisistha - (परिशिष्ट_४९. चरणव्यूहः) (४९,१.१) ओमथातश्चरणव्यूहं व्याख्यास्यामः ॥ (४९,१.२) तत्र चत्वारो वेदा भवन्ति । ऋग्वेदो यजुर्वेदः सामवेदो ब्रह्मवेदश्चेति ॥ (४९,१.३) तत्र ऋग्वेदस्यार्थशास्त्रमुपवेदः । यजुर्वेदस्य धनुर्वेदोपवेदः । सामवेदस्य गान्धर्ववेदोपवेदः । ब्रह्मवेदस्यायुर्वेदोपवेदः । अभिचारकार्थशास्त्रमित्युच्यते ॥ (४९,१.४) ऋग्वेद आत्रेयसगोत्रोऽग्निर्देवता । यजुर्वेदः काश्यपसगोत्रो वायुर्देवता । सामवेदो
- Charter of the United Nations in Sanskrit Devanagari Script [UNO] - Charter of the United Nations in Sanskrit Devanagari Script
- Charu Dattam चारुदत्तम् by Bhas - प्रथमोऽङ्कः भासः द्वितीयोऽङ्कः → ।। श्रीः ।। प्रथमोऽङ्कः (नान्द्यन्ते ततः प्रविशति सूत्रधारः।) सूत्रधारः–किण्णु खु अज्ज पच्चूस एव्व गेहादो णिक्खन्तस्स बुभुक्खाए पुक्खरपत्तपडिदजलबिन्दू विअ चञ्चलाअति विअ मे अक्खीणि । (परिक्रम्य) जाव गेहं गच्छिअ जाणामि किण्णु खु संविधा विहिदा ण वेत्ति। (परिक्रम्य) एदं अम्हाणं गेहं। जाव पविसामि। (प्रविश्यावलोक्य) जह लोहीपरिवट्टणकालसारा
- Civil And Criminal Directions by Koutilya-250 BCE - A woman who has a right to claim maintenance for an unlimited period of time shall be given as much food and clothing as is necessary for her, or more than is necessary in proportion to the income of her maintainer
- Commentators of Rig Veda - Skand Swami [ 630 CE ] Narayan Udgeeth Hastamalak Venkat Madhav Bhatt Govind Laksman Dhanuska Yajva Anand Tirth (Madhavacharya) Atmaanand Saayanacharya Raavan Mudgal Chaturved Swami Bharat Swami Varadraaj DevSwami Bhatt Bhaskar Uvvat Hardatt Sudarshan Suri Maharshi Dayanand Sarasvati [1886 CE]
- Conditions for a Hindu marriage - Hindu Marriage Act 1955 5. Conditions for a Hindu marriage A marriage may be solemnized between any two Hindus, if the following conditions are fulfilled, namely:— (i)neither party has a spouse living at the time of the marriage; (ii)at the
- Coparcenary right is birth right of a daughter even in Mitakhasra Hindu Law-SC-11/08/2020 - Vineeta Sharma Vs. Rakesh Sharma & Ors.- By overruling Prakash & Ors. v. Phulavati & Ors., (2016) 2 SCC 36[ Two judges bench]. Danamma @ Suman Surpur & Anr. v. Amar & Ors., (2018) 3 SCC 343[Two judges bench] a Three Judges Bench of Supreme Court held (i) The provisions contained in substituted Section 6 of the Hindu Succession Act, 1956 confer status of coparcener on the daughter born before or after amendment in the same manner as son with same rights and liabilities. (ii) The rights can be claimed by the daughter born earlier with effect from 9.9.2005 with savings as provided in Section 6(1) as to the disposition or alienation, partition or testamentary disposition which had taken place before 20th day of December, 2004.
- Core Hinduttva Philosophy in Rig Veda - ऋग्वेदः - मण्डल १० [सूक्तं १०.१९०- १०.१९१] संसमिद्युवसे वृषन्नग्ने विश्वान्यर्य आ । इळस्पदे समिध्यसे स नो वसून्या भर
- Dasha Avatar Stotram by Jay deva - गीतगोविन्दम् प्रलयपयोधिजले धृतवानसि वेदम् । विहितवहित्रचरित्रमखेदम् ॥ केशव धृतमीनशरीर जय जगदीश हरे ॥ १ ॥ क्षितिरतिविपुलतरे तव तिष्ठति पृष्ठे । धरणिधरणकिणचक्रगरिष्ठे ॥ केशव धृतकच्छपरूप जय जगदीश हरे ॥ २ ॥ वसति दशनशिखरे धरणी तव लग्ना । शशिनि कलङ्ककलेव निमग्ना ॥
- Dialogue between Yagyavalka and his wife Maitrayani – येनाहं नामृता स्यां किमहं तेन कुर्यां-मैत्रेयी - सा होवाच — अत्रैव मा भगवान् एतस्मिन्नेव वस्तुनि प्रज्ञानघन एव, न प्रेत्य संज्ञास्तीति, मोहान्तं मोहमध्यम् , आपीपिपत् आपीपदत् अवगमितवानसि, सम्मोहितवानसीत्यर्थः ; अतः न वा अहम् इममात्मानम् उक्तलक्षणं विजानामि विवेकत इति । स होवाच — नाहं मोहं ब्रवीमि, अविनाशी वा अरेऽयमात्मा यतः ; विननं शीलमस्येति विनाशी, न विनाशी अविनाशी, विनाशशब्देन विक्रिया, अविनाशीति अविक्रिय आत्मेत्यर्थः ; अरे मैत्रेयि, अयमात्मा प्रकृतः अनुच्छित्तधर्मा ; उच्छित्तिरुच्छेदः, उच्छेदः अन्तः विनाशः, उच्छित्तिः धर्मः अस्य इति
- Difference between Yoga and Tantra - Yoga is derived from √Yujir(Join) root and Tantra from √Tan(To Expand) root. For Yoga, there need two objects but for Tantra, only one object is required. Through Yoga, the union is achieved, but through Tantra, expansion is achieved. Yoga says
- Divyabadane Sardula karnabadanam -दिव्यावदाने शार्दूल कर्णावदानं - एकान्तस्थितम् आयुष्मन्तम् आनन्दं भगवान् इदम् अवोचत्। उद्गृह्ण त्वम् आनन्द इमां षडक्षरीविद्यां धारय वाचय पर्यवाप्नुहि। आत्मनो हिताय सुखाय भिक्षूणां भिक्षुणीनाम् उपासकानाम् उपसिकानां हिताय सुखाय। इयम् आनन्द षड्क्षरीविद्या षड्भिः सम्यक् संबुद्धैर् भाषिता चतुर्भिश् च महाराजैः शक्रेण देवानाम् इन्द्रेण ब्रह्मणा च सहापतिना। मया चएतर्हि शाक्यमुनिना सम्यक्संबुद्धेन भाषिता। त्वम् अप्य् एतर्ह्य् आनन्द तां धारय वाचय पर्यवाप्नुहि।
- Easy Sanskrit grammar - ॐ असतो मा सद्गमय ।तमसो मा ज्योतिर्गमय ।मृत्योर्मामृतं गमय ।।ॐ शान्ति शान्ति शान्तिः ।। [ बृहदारण्यक उपनिषद् 1.3.28.] माहेश्वराणि सूत्राणि (अइउण्) (ऋऌक् ) (एओङ् ) (ऐऔच् ) (हयवरट् ) (लँण् ) (ञमङणनम् ) (झभञ् ) (घढधष् ) (जबगडदश् ) (खफछठथचटतव् )(कपय् ) (शषसर् ) (हल् ) अ आ
- Evidence in Yajnavalkya Smriti [Sanskrit] - [५. साक्षिप्रकरणम्] तपस्विनो दानशीलाः कुलीनाः सत्यवादिनः । धर्मप्रधाना ऋजवः पुत्रवन्तो धनान्विताः ॥ २.६८ ॥ त्र्यवराः साक्षिणो ज्ञेयाः श्रौतस्मार्तक्रियापराः । यथाजाति यथावर्णं सर्वे सर्वेषु वा स्मृताः ॥ २.६९ ॥ स्त्रीबालवृद्धकितव- मत्तोन्मत्ताभिशस्तकाः । रङ्गावतारिपाखण्डि- कूटकृद्विकलेन्द्रियाः ॥ २.७० ॥ पतिताप्तार्थसंबन्धि- सहायरिपुतस्कराः । साहसी
- Explanation of Savita and Savitri as per Gopatha Brahmana - ओं नमोऽथर्ववेदाय नमः गोपथब्राह्मण भोः कः सविता का सावित्री ॥ ३२ ॥ (१,१.३३ ) मन एव सविता वाक्सावित्री (१,१.३३ ) यत्र ह्येव मनस्तद्वाग्यत्र वै वाक्तन् मन इति (१,१.३३ ) एते द्वे योनी एकं मिथुनम् (१,१.३३ ) अग्निरेव सविता पृथिवी सावित्री
- Gandhiji was not only pro-Government but sincerely pro-English throughout his life: V.D Savarkar in 1942 - GANDHIJI HAS BEEN PRO-BRITISH THROUGHOUT HIS LIFE 20-1-1942 IT IS REALLY pitiable to find that all the deliberations speeches and the main resolution itself of the All-India Committee of the Congress recently held at Wardha should bear the stamp of
- Ganga Stotram by Adi Sankaracharya - देवि सुरेश्वरि भगवति गंगे त्रिभुवनतारिणि तरल तरंगे | शंकर मौलिविहारिणि विमले मम मति रास्तां तव पद कमले | भागिरथि सुखदायिनि मातः तव जलमहिमा निगमे ख्यातः | नाहं जाने तव महिमानं पाहि कृपामयि मामज्नानम् | हरि पद पाद्य तरंगिणि गंगे हिमविधुमुक्ताधवलतरंगे
- GARUR PURANAM-गरुड पुराणं - अथ श्रीगरुडमहापुराणं प्रारभ्यते तत्रादौ कर्मकाण्डाख्यः पूर्वखण्डः प्रारभ्यते श्रीगरुडमहापुराणम् [GARUR PURANAM] १ ओं नारायणं नमस्कृत्य नरं चैव नरोत्तमम् देवीं सरस्वतीं चैव ततो जयमुदीरयेत् ॥ म ॥ ओं अजमजरमनन्तं ज्ञानरूपं महान्तं शिवममलमनादिं भूतदेहादिहीनम् सकलकरणहीनं सर्वभूतस्थितं तं हरिममलममायं सर्वगं वन्द एकम् ॥ १.१.१
- Gist of Bhagabat Gita गीतासारः [Gita Sarah from Agni Puranm] - यस्यां जाग्रति भूतानि सा निशा पश्यतो मुनेः । आत्मन्येव च सन्तुष्टस्तस्य कार्यं न विद्यते-कामत्यागादात्मनिष्ठः स्थिरप्रज्ञस्तदोच्यते । या निशा सर्वभूतानां तस्यां जागर्ति संयमी-ज्ञानाग्निः सर्वकर्माणि भस्मसात् कुरुतेऽर्जुन । ब्रह्मण्याधाय कर्माणि सङ्गन्त्यक्त्वा करोति यः-चतुर्विधा भजन्ते मां ज्ञानी चैकत्वमास्थितः । अक्षरं ब्रह्म परमं स्वभावोऽध्यात्ममुच्यते....
- Gita Bhhashya of Bhagavad Ramanuja Chapter 1 and 2 - Gitabhashya of Bhagavad Ramanuja यत्पदाम्भोरुहध्यानविध्वस्ताशेषकल्मषः ।वस्तुताम् उपयातो ऽहं यामुनेयं नमामि तम् ॥ श्रियः पतिः, निखिलहेयप्रत्यनीककल्याणैकतानः, स्वेतरसमस्तवस्तुविलक्षणानन्तज्ञनानन्दैकस्वरूपः, स्वाभाविकानवधिकातिशयज्ञानबलैश्वर्यवीर्यशक्तितेजःप्रभृत्यसंख्येयकल्याणगुणगणमहोदधिः, स्वाभिमतानुरूपैकरूपाचिन्त्य दिव्याद्भुतनित्यनिरवद्यनिरतिशयौज्ज्वल्यसौन्दर्यसौगन्ध्यसौकुमार्यलावण्य यौवनाद्यनन्तगुणनिधिदिव्यरूपः, स्वोचितविविधविचित्रानन्ताश्चर्यनित्यनिरवद्यापरिमितदिव्यभूषणः, स्वानुरूपासंख्येयाचिन्त्यशक्तिनित्यनिरवद्यनिरतिशयकल्याणदिव्यायुधः, स्वाभिमतानुरूपनित्यनिरवद्यस्वरूपरूपगुणविभवैश्वर्यशीलाद्यनवधिकातिशयासंख्येयकल्याणगुणगणश्रीवल्लभः, स्वसङ्कल्पानुविधायिस्वरूपस्थितिप्रवृत्तिभेदाशेषसेषतैकरतिरूप नित्यनिरवद्यनिरतिशयज्ञानक्रियाइश्वर्याद्यनन्तगुणगणापरिमितसूरिभिरनवरताभिष्टुतचरणयुगलः, वाङ्मनसापरिच्छेद्यस्वरूपस्वभावः स्वोचितविविधविचित्रानन्तभोग्यभोगोपकरणभोगस्थानसमृद्धानन्ताश्चर्यानन्त महाविभवानन्तपरिमाणनित्यनिरवद्याक्षरपरमव्योमनिलयः, विविधविचित्रानन्तभोग्यभोक्तृवर्गपरिपूर्णनिखिलजगदुदयविभवलयलीलः, परं ब्रह्म पुरुषोत्तमो नारायणः, ब्रह्मादिस्थावरान्तम् अखिलं जगत्सृष्ट्वा ,स्वेन रूपेणावस्थितो ब्रह्मादिदेवमनुष्याणां ध्यानाराधनाद्यगोचरः,
- Gitartha Sangraha – गीतार्थसङ्ग्रहः – Sri Yamunacharya - भगवद्यामुनमुनि ॥ गीतार्थसङ्ग्रहः ॥ स्वधर्मज्ञानवैराग्यसाध्यभक्त्येकगोचरः ।नारायणः परं ब्रह्म गीताशास्त्रे समीरितः ॥१॥ ज्ञानकर्मात्मिके निष्ठे योगलक्षे सुसंस्कृते ।आत्मानुभूतिसिद्ध्यार्थे पूर्वषट्केन चोदितः ॥२॥ मध्यमे भगवत्तत्त्वयाथात्म्यावाप्तिसिद्धये ।ज्ञानकर्माभिनिर्वर्त्यो भक्तियोगः प्रकीर्तितः ॥३॥ प्रधानपुरुषव्यक्तसर्वेश्वरविवेचनम् ।कर्म धीर्भक्तिरित्यादिपूर्वशेषो ऽन्तिमोदितः ॥४॥ अस्थानस्नेहकारुण्यधर्माधर्मधियाकुलम् ।पार्थं प्रपन्नम् उद्दिश्य शास्त्रावतरणं कृतम् ॥५॥ नित्यात्मासङ्गकर्मेहगोचरा सांख्ययोगधीः ।द्वितीये
- Glorification of wife – In Hindu Tradition - From Markandeya Purana Adhyaya 21 ॥ भार्यामहिमा ॥ कुण्डलोवाच – भर्तव्या रक्षितव्या च भार्या हि पतिना सदा । धर्मार्थकामसंसिद्ध्यै भार्या भर्तृसहायिनी ॥ ६८॥ यदा भार्या च भर्ता च परस्परवशानुगौ । तदा धर्मार्थकामानां त्रयाणामपि सङ्गतम् ॥ ६९॥ कथं भार्यामृते धर्ममर्थं वा
- Guru Parampara as per Brihadaranyaka Upanishada - हिरण्मयेन पात्रेण सत्यस्यापिहितं मुखम् । तत्त्वं पूषन्न् अपावृणु सत्यधर्माय दृष्टये । पूषन्न् एकर्षे यम सूर्य प्राजापत्य व्यूह रश्मीन् । समूह तेजो यत्ते रूपं कल्याणतमं तत्ते पश्यामि । योऽसावसौ पुरुषः सोऽहमस्मि । वायुरनिलममृतमथेदं भस्मान्तम् शरीरम् । ॐ३ क्रतो स्मर कृतम् स्मर
- Hari Ballava Prakaranam:Ujjawal Neel Mani - Hari Ballava Prakaranam:Ujjawal Neel mani Sanskrit हरिवल्लभाप्रकरणम् (९) रूपगोस्वामी आसां चतुर्विधो भेदः सर्वासां व्रजसुभ्रुवाम् । स्यात्स्वपक्षः सुहृत्पक्षस्तटस्थः प्रतिपक्षकः ॥ ९.१ ॥ सुहृत्पक्षतटस्थौ तु प्रासङ्गिकत्योदितौ । द्वौ स्वपक्षविपक्षाख्यौ भेदावेव रसप्रदौ ॥ ९.२ ॥ प्रोक्तस्तत्र स्वपक्षस्य विशेषः पूर्वमेव हि । सुहृत्पक्षादिभेदानां दिगेव
- Hari Priya Prakaranam :Ujjawal Neel Mani - Ujjawal Neel Mani Sanskrit श्रीहरिप्रियाप्रकरणम् – Hari Priya Prakaranam रूपगोस्वामी हरेः साधारणगुणैरुपेतास्तस्य वल्लभाः । पृथुप्रेम्णां सुमाधुर्यसम्पदां चाग्रिमाश्रयाः ॥ ३.१ ॥ यथा प्रणमामि ताः परममाधुरीभृतः कृतपुण्यपुञ्जरमणीशिरोमणीः । उपसन्नयौवनगुरोरधीर्त्य याः स्मरकेलिकौशलमुदाहरन् हरौ ॥ ३.२ ॥ स्वकीयाः परकीयाश्च द्विधा ताः परिकीर्तिताः ॥ ३.३
- Hindu society has been fighting over 1000 years against foreign aggression – RSS Chief (11/01/2023) - हिन्दू समाज लगभग हजार वर्ष से एक युद्ध में है –विदेशी लोग, विदेशी प्रभाव और विदेशी षड्यंत्र, इनसे एक लड़ाई चल रही है। संघ ने काम किया है, और भी लोगों ने काम किया है। बहुत से लोगों ने इसके बारे में कहा है। उसके चलते हिंदू समाज जाग्रत हुआ है। स्वाभाविक है कि लड़ना है तो दृढ़ होना ही पड़ता है।
- Hinduise all politics and militarise Hindudom was the Massage of V.D Savarkar in 1941 - MESSAGE ON THE EVE OF 59TH BIRTHDAY 25th May 1941 FROM SEVERAL Hindu Sanghatanist quarters a pressing request is being made to me to send some public message on the occasion of this my 59th birthday. Instead of writing to
- Hiranyagarva Suktam - हि॒र॒ण्य॒ग॒र्भः सम॑वर्त॒ताग्रे॑ भू॒तस्य॑ जा॒तः पति॒रेक॑ आसीत्। स दा॑धार पृथि॒वीं द्यामु॒तेमां कस्मै॑ दे॒वाय॑ ह॒विषा॑ विधेम॥१॥ य आ॑त्म॒दा ब॑ल॒दा यस्य॒ विश्व॑ उ॒पास॑ते प्र॒शिषं॒ यस्य॑ दे॒वाः। यस्य॑ छा॒यामृतं॒ यस्य॑ मृ॒त्युः कस्मै॑ दे॒वाय॑ ह॒विषा॑ विधेम॥२॥
- Hori the Lord - यस्मात्सर्वमिदं प्रपञ्चरचितं मायाजगज्जायते । यस्मिंस्तिष्ठति याति चान्तसमये कल्पानुकल्पे पुनः । यं ध्यात्वा मुनयः प्रपञ्चरहितं विन्दन्ति मोक्षं ध्रुवम् । तं वन्दे पुरुषोत्तमाख्यममलं नित्यं विभुं निश्चलम् ॥ १.१। यं ध्यायन्ति बुधाः समाधिसमये शुद्धं वियत्सन्निभम् । नित्यानन्दमयं प्रसन्नममलं सर्वेश्वरं निर्गुणम् । व्यक्ताव्यक्तपरं प्रपञ्चरहितं
- India is a Hindu Nation - India is as much a Hindu nation as England and America are Christian nations Understanding Bharat from a Mimamsa Perspective A wrong argument: That by virtue of its majority being the deciding factor in a democracy, India is a Hindu
- Introduction to Brahma Sumatra by Sankara - Sankara was a renowned philosopher who wrote commentaries on the Vedanta Sutras, an ancient Hindu philosophical text. It is credited with introducing and establishing the doctrine of Advaita Vedanta, which is a non-dualistic interpretation of the Upanishads. Sankara's commentaries on the Vedanta Sutras are widely known and respected, and have been used to interpret the text in a variety of ways. Advocatetanmoy Law Library provides access to Sankara's commentaries and other ancient Hindu philosophical texts. It also provides legal resources and guidance on a range of topics.
- Is teaching of Sanskrit against Secularism- Supreme Court said no. - Importance of Sanskrit for nurturing our cultural heritage, because of which even the official education policy has highlighted the need of study of Sanskrit, making of Sanskrit alone as an elective subject, while not conceding this status to Arabic and/or
- Isa Upanishad – ईशावास्योपनिषत् - Know that all this, whatever moves in this moving world, is enveloped by God. Therefore find your enjoyment in renunciation; do not covet what belongs to others.
- Isha Bashya Upanisad with Sankara Commentary [Isopanisad] - उपनिषदः शुद्धत्वापापविद्धत्वैकत्वनित्यत्वाशरीरत्वसर्वगतत्वादि वक्ष्यमाणम् । तच्च कर्मणा विरुध्यत इति युक्त एवैषां कर्मस्वविनियोगः । न ह्येवंलक्षणमात्मनो याथात्म्यम् उत्पाद्यं विकार्यम् आप्यं संस्कार्यं वा कर्तृभोक्तृरूपं वा, येन कर्मशेषता स्यात् ; सर्वासामुपनिषदामात्मयाथात्म्यनिरूपणेनैवोपक्षयात्, गीतानां मोक्षधर्माणां चैवंपरत्वात् । तस्मादात्मनोऽनेकत्वकर्तृत्वभोक्तृत्वादि च अशुद्धत्वपापविद्धत्वादि चोपादाय लोकबुद्धिसिद्धं कर्माणि विहितानि । यो
- Isopanisad [Hindu] - ॥ ईशोपनिषत् ॥ Santi patha ॐ पूर्णमदः पूर्णमिदं पूर्णात् पूर्णमुदच्यते । पूर्णस्य पूर्णमादाय पूर्णमेवावशिष्यते ॥ ॐ शांतिः शांतिः शांतिः ॥ ॥ अथ ईशोपनिषत् ॥ ॐ ईशा वास्यमिद सर्वं यत्किञ्च जगत्यां जगत् । तेन त्यक्तेन भुञ्जीथा मा गृधः कस्यस्विद्धनम् ॥ १॥
- Jagajjalapalam Kachad Kanda Malam- Ode to Lord Vishnu - जगज्जालपालं चलत्कण्ठमालं शरच्चन्द्रभालं महादैत्यकालं नभोनीलकायं दुरावारमायं सुपद्मासहायम् भजेऽहं भजेऽहं || सदाम्भोधिवासं गलत्पुष्पहासं जगत्सन्निवासं शतादित्यभासं गदाचक्रशस्त्रं लसत्पीतवस्त्रं हसच्चारुवक्त्रं भजेऽहं भजेऽहं || रमाकण्ठहारं श्रुतिव्रातसारं जलान्तर्विहारं धराभारहारं चिदानन्दरूपं मनोज्ञस्वरूपं ध्रुतानेकरूपं भजेऽहं भजेऽहं || जराजन्महीनं परानन्दपीनं समाधानलीनं सदैवानवीनं जगज्जन्महेतुं सुरानीककेतुं त्रिलोकैकसेतुं भजेऽहं भजेऽहं ||
- Janma Marana Vichara: Bama Deva - सान्द्रोद्रेकक्षुभितमभितः स्वान्तमन्तर्नियम्य प्रायो धत्ते नवनवरसोल्लेखमानन्दकन्दम् ॥ १ भूयो भूयः प्रलयविभवोद्दामदुःखान्तरायो योऽसावन्तर्जयति हृदये कोऽपि संविद्विकासः ॥ २ इह खलु निखिलजगदात्मा सर्वोत्तीर्णश्च सर्वमयश्च विकल्पासंकुचितसंवित्प्रकाशरूपः अनवच्छिन्नचिदानन्दविश्रान्तः प्रसरदविरलविचित्रपञ्चवाहवाहवाहिनीमहोदधिः निरतिशयस्वातन्त्र्यसीमनि प्रगल्भमानः सर्वशक्तिखचित एक एव अस्ति संविदात्मा महेश्वरः ॥ ३ तस्य प्रकाशरूपता चिच्छक्तिः स्वातन्त्र्यमानन्दशक्तिः तच्चमत्कारः इच्छाशक्तिः
- January 1, 1562 was declared New Year instead of April 1: Decree of Charles - It has been pointed out (p. 171) that the Gregorian calendar, which is used all over the world for civil and administrative purposes, is a very unscientific and inconvenient one. The World Calendar (p. 173), proposed by the World Calendar Association of New York, has been examined and found suitable for modern life.
- Judicial separation under Hindu Law - Hindu Marriage Act 1955 10. Judicial separation.- (1) Either party to a marriage, whether solemnized before or after the commencement of this Act, may present a petition praying for a decree for judicial separation on any of the grounds specified in
- Kalhana’s Rajatarangini - A Historical treatise written by Kashmiri Poet-politician Kalhana[CE 1148 ] in the form of Sanskrit poems in eight chapters termed as Tarangas (Waves) describing the lives and circumstances of the Hindu kings that prevailed in Kashmir during their times. Chanpak
- Kalinga Emperor Kharavela, the performer of Rajsuya Yagna and his Declaration - Salutation to the Arhats. Salutation to all the Siddhas. By illustrious Kharavela, the Aira (Aila), the Great King, the descendant of Mahameghavahana, the increaser (of the glory) of the Cheti (Chedi) dynasty, (endowed ) with excellent and auspicious marks and features, possessed of virtues which have reached (the ends of) the four quarters, overlord of Kalinga
- Kathopanisad [Hindu]कठोपनिषत् - ॐ तत् सत्स- होवाच पितरं तत कस्मै मां दास्यसीति । द्वितीयं तृतीयं तँ होवाच मृत्यवे त्वा ददामीति
- Kindly give me a plot of land in Sri Caitanya Math Mayapur : A.C. Bhaktivedanta’s letter to Tirtha Maharaja (07/02/1969) - I am now a Permanent Resident or Immigrant in the USA, so there is no need of my Visa, Passport, or P Form trouble for me. I can come and go from India without any formalities. If you simply cooperate with me, I can render some service to the fulfillment of the transcendental desire of Srila Prabhupada and Bhaktivinode Thakura.
- Kuttini Matam- कुट्टनीमतम् - कुट्टनीमतम् By Damodara Gupta स जयति संकल्पभवो रतिमुखशतपत्रचुम्बनभ्रमरः । यस्यानुरक्तललनानयनान्तविलोकितं वसतिः ॥ १ ॥ अवधीर्य दोषनिचयं गुणलेशे संनिवेश्य मतिमार्याः । कुट्टन्या मतमेतद्दामोदरगुप्तविरचितं शृणुत ॥ २ ॥ अस्ति खलु निखिलभूतलभूषणभूता विभूतिगुणयुक्ता । युक्ताभियुक्तजनता नगरी वाराणसी नाम ॥ ३ ॥ अनुभवतामपि यस्यामुपभोगान्कामतः
- Legend of Krishna and the Origins of Brahmanism – Edouard Schure (1888) - What the Hindu epic does not tell us is the profound mystery of the mixture of races and the slow incubation of religious ideas which brought about profound changes in the social organization of Vedic India.
- Lok Sabha Debates on Sethu-Samudram Canal Project-16/05/2007 - I should address you better late than never. The subject must have already been within your attention, and is known as Sethu-Samundram Shipping Canal project…..the facts with scientific objectivity and national anxiety. My appeal to you is to stop building any bridge or other construction, an action hostile to the nation and its Swaraj. Our nation will be weaken and may suffer new dangers with American presence in the Sethu-Samundram waters by doing what for centuries has never been considered necessary or feasible or in any manner advantageous to us
- Madālasā advised to her son – Suddhosi buddhosi - शुद्धोसि बुद्धोसि निरँजनोऽसि सँसारमाया परिवर्जितोऽसि सँसारस्वप्नँ त्यज मोहनिद्राँ मँदालसोल्लपमुवाच पुत्रम्। शुद्धोऽसि रे तात न तेऽस्ति नाम कृतँ हि तत्कल्पनयाधुनैव। पच्चात्मकँ देहँ इदँ न तेऽस्ति नैवास्य त्वँ रोदिषि कस्य हेतो॥ न वै भवान् रोदिति विक्ष्वजन्मा शब्दोयमायाध्य महीश सूनूम्। विकल्पयमानो विविधैर्गुणैस्ते गुणाश्च
- Maha Mrityunjaya Mantra-त्र्यम्बकं यजामहे - ॐ त्र्यम्बकं यजामहे सुगन्धिं पुष्टिवर्धनम् । उर्वारुकमिव बन्धनान् मृत्योर्मुक्षीय मामृतात् ॥ Rig Veda 7.59.12
- Mahabharata Maha Prasthanika Parva in Sanskrit - महाभारत: महाप्रस्थानिकपर्व-17
- Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa- महाभारत: - आदि पर्व · सभा पर्व · वन पर्व · विराट पर्व · उद्योग पर्व · भीष्म पर्व · द्रोण पर्व · कर्ण पर्व · शल्य पर्व · सौप्तिक पर्व · स्त्री पर्व · शान्ति पर्व · अनुशासन पर्व · आश्वमेधिक पर्व · आश्रमवासिक पर्व · मौसल पर्व · महाप्रास्थानिक पर्व · स्वर्गारोहण पर्व
- Mahabharata Stree Parva-11 in Sanskrit - महाभारत स्त्रीपर्वम् -11
- Mahanirvana Tantra - Advocatetanmoy is an authority on the Mahanirvana Tantra, a Sanskrit text that is part of the Agama-Shastra tradition of Sanatan Dharma. It has written extensively on the text, which is the source of much of the knowledge and understanding of Hinduism today. Advocatetanmoy's primary works on the Mahanirvana Tantra are his book, "The Mahanirvana Tantra: Text with Commentary", and its translation and commentary of the original Sanskrit text. In these works, it provides a detailed exploration and analysis of the text, examining its teachings, symbolism and meanings. It also provides an in-depth look into the many yogic techniques and spiritual practices found within the text, as well as their application in modern times. Advocatetanmoy's work on the Mahanirvana Tantra has been praised by scholars, practitioners and teachers of dharma and Tantra alike, and is considered to be one of the most important and accessible works on this important religious text.
- Mahatma Gandhi, you must immediately retire from active politics – Letter by Abhay Charan De (Prabhupad-12/07/1947) - I tell you as a sincere friend that you must immediately retire from active politics if you do not desire to die an inglorious death. You have 125 years to live as you have desired to live but if you die an inglorious death it is no worth.
- Mangal sloka of Ramcharit Manasa - श्री गणेशाय नमः ॥श्रीजानकीवल्लभो विजयते श्री रामचरित मानस प्रथम सोपान (बालकाण्ड) श्लोक वर्णानामर्थसंघानां रसानां छन्दसामपि ।मङ्गलानां च कर्त्तारौ वन्दे वाणीविनायकौ ॥ १ ॥ भवानीशङ्करौ वन्दे श्रद्धाविश्वासरूपिणौ ।याभ्यां विना न पश्यन्ति सिद्धाःस्वान्तःस्थमीश्वरम ॥२॥ वन्दे बोधमयं नित्यं गुरुं शङ्कररूपिणम ।यमाश्रितो हि वक्रोऽपि
- Mantra Mahodadhi by Mahidhara Bhatta - साम्बं सदाशिवं देवं तन्त्रमार्गप्रदर्शकम् । मङलाय च लोकानां भक्तानां रक्षणाय च-विद्याप्रदं गणपतिं सर्वप्रत्यूहनाशकम् । भक्ताभीष्टप्रदातारं बुद्धिजाड्यापहारकम्-तथा श्रेयस्करी शक्तिं नत्वा मन्त्रमहोदधेः । भाषाटीकां वितनुते मालवीयः सुधाकरः-नारोचकीं न वा क्लिष्टां नाव्यक्तां न च विस्तृताम् । पदाक्षरानुगां स्पष्टां भावमात्रप्रबोधिनीम्
- Manu Smriti – Laws of Manu- मनुस्मृति - मनुमेकाग्रमासीनमभिगम्य महर्षयः-प्रतिपूज्य यथान्यायमिदं वचनमब्रुवन्-भगवन् सर्ववर्णानां यथावदनुपूर्वशः-अन्तरप्रभवानां च धर्मान्नो वक्तुमर्हसि
- Manusmriti, The Laws of Manu [English] - The primeval Laws[Dharma] of countries, of Varnas (Jati), of families, and the rules concerning heretics and companies (of traders and the like)- (all that) Manu has declared in these Institutes.
- Max Müller’s submission to the members of Convocation-University of Oxford 1860 - I shall likewise submit Testimonials from Missionaries in India, explaining the assistance they have derived from my publications in their endeavours to overthrow the ancient systems of idolatry still prevalent in that country, and to establish the truths of Christianity among the believers of the Veda.
- Mayapur Sree Chaitanya Math – History and Dispute (1998) - In 1919 said Kunja Behari rented a house at 1, Ultadanga Junction Road, Calcutta in his own name and established his Guru Bhakti Siddhanta Saraswati. That was the first Gaudiya Math.
- Medha Suktam: Rig Veda [Khila Suktam] - मेधाम्मह्यम्अङ्गिरसोमेधाम्सप्तर्षयोददुः। मेधाम्इन्द्रश्चाग्निश्चमेधाम्धातादधातुमे।
- Metaphysical Reality in Atharva Veda - (२,१.१ ) वेनस्तत्पश्यत्परमं गुहा यद्यत्र विश्वं भवत्येकरूपम् । (२,१.१ ) इदं पृश्निरदुहज्जायमानाः स्वर्विदो अभ्यनूषत व्राः ॥१॥ (२,१.२ ) प्र तद्वोचेदमृतस्य विद्वान् गन्धर्वो धाम परमं गुहा यत्। (२,१.२ ) त्रीणि पदानि निहिता गुहास्य यस्तानि वेद स पितुष्पितासत्॥२॥ (२,१.३ ) स नः
- Mimamsha Sutram of Jaimini PT -2 - मीमांसासूत्राणि Chapter 1-6 Chapter 7- 12 श्रुतिप्रमाणत्वाच् छेषाणां मुख्यभेदे यथाधिकारं भावः स्यात् -७,१.१ उत्पत्त्यर्थाविभागाद् वा सत्त्ववद् ऐकधर्म्यं स्यात् -७,१.२ चोदनाशेषभावाद् वा तद्भेदाद् व्यवतिष्ठेरन्न् उत्पत्तेर् गुणभूतत्वात् -७,१.३ सत्वे लक्षणसंयोगात् सार्वत्रिकं प्रतीयेत -७,१.४
- Mundaka Upanisad of Atharva Veda - ॥ मुण्डकोपनिषत् ॥ ॥ श्रीः॥ ॥ मुण्डकोपनिषत् ॥ ॐ भद्रं कर्णेभिः श्रुणुयाम देवा भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः । स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवाꣳसस्तनूभिर्व्यशेम देवहितं यदायुः । स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः । स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु। ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः
- Name of Risis in the Rig Veda [ऋग्वेदः ऋषि] - अ अंहोमुग्वामदेव्यः १०.१२६ अकृष्टा माषाः ९.८६. १ – १०; ३१ -४० अक्षो मौजवान् १०.३४ अगस्त्यः १.१६५.१३- १५; १. १६६- १.१६९; १.१७० .२; ५। १.१७१ – १.१७८; १.१७९.३; ४; १.१८०- १.१९१ अगस्त्यशिष्याः १. १७९.५; ६ अगस्त्यस्य स्वसा १०.६०.६ अग्नयो धिष्ण्या ऐश्वराः
- Narad Bhakti Sutram-नारदभक्तिसूत्रम् - अथातो भक्तिं व्याख्यास्यामः ॥१॥ सा त्वस्मिन परमप्रेमरूपा ॥२॥ अमृतस्वरूपा च ॥३॥ यल्लब्ध्वा पुमान्सिद्धो भवत्यमृतो भवति तृप्तो भवति ॥४॥ यत्प्राप्य ना किञ्चिद्वाञ्छति न शोचति न द्वेष्टि न रमते नोत्साही भवति ॥५॥ यज्ज्ञात्वा मत्तो भवति स्तब्धो भवत्यात्मारामो भवति ॥६॥ सा न कामयमाना
- Narada Bhakti Sutram-नारद भक्ति सूत्र - अथातो भक्तिं व्याख्यास्यामः-सा त्वस्मिन् परप्रेमरूपा-अमृतस्वरूपा च-यल्लब्ध्वा पुमान् सिद्धो भवति अमृतो भवति तृप्तो भवति-यत्प्राप्य न किञ्चिद् वाञ्छति न शोचति न द्वेष्टि न रमते नोत्साही भवति-यज्ज्ञात्वा मत्तो भवति स्तब्धो भवति आत्मारामो भवति
- Narada Pancha Ratra Samhita - श्रीनारदपञ्चरात्रम् प्रथमैकरात्रे प्रथमोऽध्यायः ओं नमो भगवते वासुदेवाय अथ मङ्गलाचरणम् नारायणं नमस्कृत्य नरं चैव नरोत्तमम् । देवीं सरस्वतीं चैव ततो जयमुदीरयेत् ॥ गणेशशेषब्रह्मेशदिनेशप्रमुखाः सुराः । कुमाराद्याश्च मुनयः सिद्धाश्च कपिलादयः ॥ १,१.१ ॥ लक्ष्मी सरस्वती दुर्गा सावित्री राधिका परा । भक्त्या नमन्ति
- Nayeeka Veda Prkaranam:Ujjawal Neel Mani - Ujjawal Neel Mani Sanskrit नायिकाभेदप्रकरणम्: Nayeeka Veda Prkaranam रूपगोस्वामी यूथेऽप्यवान्तरगणास्तेषु च कश्चिद्गणस्त्रिचतुराभिः । इह पञ्चषाभिरन्यः सप्ताष्टाभिस्तथेत्याद्याः ॥ ५.१ ॥ नासौ नाट्ये रसे मुख्ये यत्परोढा निगद्यते । तत्तु स्यात्प्राकृतक्षुद्रनायिकाद्यनुसारतः ॥ ५.२ ॥ तथा चोक्तम् नेष्टा यदङ्गिनि रसे कविभिर्परोढा तद्गोकुलाम्बुजदृशां कुलमन्तरेन ।
- Nirvāṇaṣaṭakam by Ādi Śaṅkaracharya - मनोबुद्ध्यहङ्कार चित्तानि नाहं न च श्रोत्रजिह्वे न च घ्राणनेत्रे । न च व्योम भूमिर्न तेजो न वायुः चिदानन्दरूपः शिवोऽहम् शिवोऽहम् ॥१॥ Meaning: 1.1: Neither am I the Mind, nor the Intelligence or Ego, 1.2: Neither am I the organs of
- Nomination in connection with Mutt - In Sri Mahalinga Thambiran Swamigal Vs. His Holiness Sri La Sri Kasivasi Arulnandi Thambiran Swamigal, . this Court had held as under: The definition of “Will” in Section 2(h) of the Indian Succession Act, 1925 would show that it is
- Online Holy Rig Veda in Sanskrit Devanagari Script with Index - Rig Veda Tenth Mandala [ऋग्वेद] 10.001.01 अग्रे बृहन्नुषसामूर्ध्वो अस्थान्निर्जगन्वान्तमसो ज्योतिषागात् ।[First Mantram] 10.191.04 समानी व आकूतिः समाना हृदयानि वः ।[Last Mantram] Rig Veda Ninth Mandala [ऋग्वेद] 9.001.01 स्वादिष्ठया मदिष्ठया पवस्व सोम धारया ।[First Mantram] 9.114.04 यत्ते राजञ्छृतं हविस्तेन सोमाभि रक्ष
- Only eleven Upanishads are vedic and original. - Sankaracharya [2500 BCE] commented only on the following Apouruseya Upanishads and by parampara, it is also learned that even at the time of Sankar, Gurus used to teach only eleven Upanishads, therefore Sankara commented only eleven Upanishads – he sometimes
- Origin of Ancient Hindu Astronomy – Eugene Goblet D’Alviella - The Rig-Veda has allusions to the phases and stations of the moon. The stations (nakshatras) consisted, according to a tradition preserved by the Brahmans, of twenty-seven constellations (afterward twenty-eight) which the moon was supposed to traverse successively in the course of its sidereal revolution.
- Pallavi Bhardwaj Vs Pratap Chauhan-4/7/2011 - Hindu Marriage Act, 1955—Section 9—Restitution of conjugal rights
- Panini Dhatu Path- Verbal Roots - Alphabetical Index of Dhatupatha ॥ पाणिनीयधातुपाठस्य सूचिः निस्स्वरा ॥ ॥ अथ धातुपाठसूची ॥ अंस (अंस्) । चु० सेट् उ० (१.३.७४) । अंस समाघाते १०.४६० ॥ अंह् । भ्वा० सेट् आ० । अहि गतौ १.७२२ ॥ अंह् । चु० सेट् उ०
- Parārthānumānam -in Evidence of Inference - परार्थानुमानम् परार्थानुमानलक्षणम् त्रिरुपलिङ्गाख्यानं परार्थानुमानम्। अन्वयव्यतिरेकपक्षधर्मतासंज्ञकानि त्रीणि रुपाणि, येन वचनेन प्रख्याप्यन्ते तद्वचनमुपचारादनुमानशब्देनोच्यते॥ तस्य द्वैविध्यम् तद् द्विविधम् साधर्म्यवद्वैधर्म्यवच्च। साध्यधर्मिदृष्टान्तधमिणोर्हेतु सत्ताकृतं सादृश्यं साधर्म्यम्। तद्यस्यास्ति तत् साधर्म्यवत् साधनवाक्यम्। साध्यधर्मिदृष्टान्तधर्मिणोर्हेतुसत्ताकृतं वैसादृश्यं वैधर्म्यम्। तद्यस्यास्ति तद्वैधर्म्यवत साधनवाक्यम्। स्वभावहेतोस्साधर्म्यवत्प्रयोगनिरुपणम् , संस्कृतस्य सर्वस्य क्षणिक त्वसमर्थनं च तत्र स्वभावहेतोः साधर्म्यवन्तं
- Patanjali Mahabhasyam-महाभाष्यम् - पस्पशाह्निकम् 1-0- ।। शास्त्रारम्भप्रतिज्ञाधिकरणम् ।। ।। अथ शब्दानुशासनम् ।। अथेत्ययं शब्दोऽधिकारार्थः प्रयुज्यते। शब्दानुशासनं नाम शास्त्रमधिकृतं वेदितव्यम् ।। 0-1-010- (2-0) ।। अनुशासनीयशब्दनिर्णयाधिकरणम् ।। केषां शब्दानाम्? लौकिकानां वैदिकानां च। तत्र लौकिकास्तावत्- गोरश्वः पुरुषो हस्ती शकुनिः मृगो ब्राह्मण इति। वैदिकाः खल्वपि- शन्नो देवीरभिष्टये
- Patanjali Yoga Sutram - The Yoga Sutras of Patanjali is a collection of ancient Sanskrit texts written by the sage Patanjali, which outlines the eight limbs of yoga, known as Ashtanga Yoga. The Yoga Sutras of Patanjali provide a framework for spiritual growth and personal transformation, as well as for the practice of yoga. The sutras are organized into four chapters, each of which contains a number of sutras. The first chapter outlines the ethical and moral guidelines for practicing yoga, the second chapter describes the practice of concentration and meditation, the third chapter addresses the various states of consciousness, and the fourth chapter provides a direct route to liberation. The Yoga Sutras of Patanjali have been widely studied and discussed throughout the centuries and are still a major source of inspiration for modern yoga practitioners.
- Pitre Yagna in Satapath Brahman[पितृयज्ञः] - २.६.१. पितृयज्ञः महाहविषा ह वै देवा वृत्रं जघ्नुः । तेनो एव व्यजयन्त येयमेषां विजितिस्तामथ यानेवैषां तस्मिन्त्संग्रामेऽघ्नंस्तान्पितृयज्ञेन समैरयन्त पितरो वै त आसंस्तस्मात्पितृयज्ञो नाम – २.६.१.[१] तद्वसन्तो ग्रीष्मो वर्षाः । एते ते ये व्यजयन्त शरद्धेमन्तः शिशिरस्त उ ते यान्पुनः समैरयन्त – २.६.१.[२]
- Place of public worship – means - place of public worship' means a place, whether a temple or by any other name called, to whomsoever belonging which is dedicated to, or for the benefit of, or is used generally by, Hindus, Jains, Sikhs or Buddhists or any section or class thereof, for the performance of any religious service or for offering prayers therein; and includes all lands and subsidiary shrines appurtenant or attached to any such place, and also any sacred tanks, wells, springs and water courses the waters of which are worshipped, or are used for bathing or for worship
- Place of Sanskrit in India`s Educational Ethos - It is well-known that Sanskrit is a mother of all Indo-Aryan languages and it is this language in which our Vedas, Puranas and Upanishadas have been written and in which Kalidas, Bhavbuti, Banbhatta and Dandi wrote their classics. Teachings of
- PM’s speech at inauguration of Kashi Vishwanath Temple-काशी विश्वनाथ धाम के उद्घाटन के अवसर पर प्रधानमंत्री के भाषण-13/12/2021 - बाबा विश्वनाथ मंदिर की आभा बढ़ाने के लिए पंजाब से महाराजा रणजीत सिंह ने 23 मण सोना चढ़ाया था, इसके शिखर पर सोना मढ़वाया था। पंजाब से पूज्य गुरुनानक देव जी भी काशी आए थे, यहाँ सत्संग किया था। दूसरे सिख गुरुओं का भी काशी से विशेष रिश्ता रहा था। पंजाब के लोगों ने काशी के पुनर्निर्माण के लिए दिल खोलकर दान दिया था। पूरब में बंगाल की रानी भवानी ने बनारस के विकास के लिए अपना सब कुछ अर्पण किया। मैसूर और दूसरे दक्षिण भारतीय राजाओं का भी बनारस के लिए बहुत बड़ा योगदान रहा है। ये एक ऐसा शहर है जहां आपको उत्तर, दक्षिण, नेपाली, लगभग हर तरह की शैली के मंदिर दिख जाएंगे। विश्वनाथ मंदिर इसी आध्यात्मिक चेतना का केंद्र रहा है, और अब ये विश्वनाथ धाम परिसर अपने भव्य रूप में इस चेतना को और ऊर्जा देगा।
- Position and description of Vishnu in Rig Veda - १,०२२.१६ अतो देवा अवन्तु नो यतो विष्णुर्विचक्रमे । १,०२२.१६ पृथिव्याः सप्त धामभिः ॥ १,०२२.१७ इदं विष्णुर्वि चक्रमे त्रेधा नि दधे पदम् । १,०२२.१७ समूळ्हमस्य पांसुरे ॥ १,०२२.१८ त्रीणि पदा वि चक्रमे विष्णुर्गोपा अदाभ्यः । १,०२२.१८ अतो धर्माणि धारयन् ॥ १,०२२.१९
- Prashna Upanisad – प्रश्नोपनिषत् - ॐ भद्रं कर्णेभिः शृणुयाम देवा भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः ॥ स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवाँ सस्तनूभिर्व्यशेम देवहितं यदायुः ॥ स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः ॥ स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ ॐ सुकेशा च भारद्वाजः शैब्यश्च सत्यकामः
- Prashna Upanishad - प्रश्नोपनिषत् ॐ भद्रं कर्णेभिः शृणुयाम देवा भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः । स्थिरैरङ्गैस्तुष्तुवाꣳसस्तनूभिर्व्यशेम देवहितं यदायुः ॥ स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः । स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ प्रथमः प्रश्नः । ॐ सुकेशा च
- Prasthanbheda of Madhusudan Saraswati (प्रस्थानभेद:) - To be corrected मधुसूदनसरस्वतीववरचितः प्रस्थानभेदः Madhusūdana Sarasvatī (c.1540–1640) शास्रतात्प्येव्णनम्वेदवेदाङ्खोपाङ्खस्वरूपम्नासिक प्रस्थान वर्णनम्वैदलक्षणं ब्राह्मण भेदविधिस्वरूपम्अर्थेवादस्वरूपमूवैदान्तवाक्यविचारःवेदानां पुरुषार्थचतुष्टयहेतु्वमूउपवेद स्वरूपव्णेनम्सांख्ययोगयोः स्वरूपम्प्रस्थानानां समन्वयः ॥ प्रस्थानभेदः ॥ अथ सर्वेषां शाद्लाणां भगवयेव तात्पर्य ॑साक्षास्रम्प- रया वेति समासेन तेषां प्रस्थानभेदोऽत्रोदिदयते । तथादि– ऋम्बेदो यजुर्वेदः सामवेदोऽधववेद इति वेदाश्चत्वारः । शिक्षा
- Pratyakṣam – Evidence of Direct Perception - From तर्कभाषा प्रत्यक्षम् मङ्गलाचरणम् गुरुं प्रणम्य लोकेशं शिशुनामल्पमेधसाम्। धर्मकीर्तिमतं श्रुत्यै तर्कभाषा प्रकाश्यते॥ प्रमाणसामान्यलक्षणम् [ Proof] इह खलु प्रेक्षापूर्वकारिणोऽर्थिजनाः सर्वपुरुषार्थसिद्धिनिमित्तं प्रमाणमनुसरन्तीति प्रमाणमादौ व्युत्पाद्द्यते। प्रमाणं सम्यग्ज्ञानमपूर्वगोचरम्। प्रमीयतेऽर्थोऽनेनेति प्रमाणम्। तदेव सम्यग्ज्ञानम्, सन्देहविपर्यासदोषरहितत्वात्। अविसंवादकं ज्ञानं लोके सम्यग् ज्ञानमभिधीयते। न च संशयविपर्यासज्ञानयोरविसंवादकत्वमस्ति।यथा स्थाणुर्वा पुरुषो वेति
- Prayer for protection in Atharva Veda - (२,१५.१ ) यथा द्यौश्च पृथिवी च न बिभीतो न रिष्यतः । (२,१५.१ ) एवा मे प्राण मा बिभेः ॥१॥ (२,१५.२ ) यथाहश्च रात्री च न बिभीतो न रिष्यतः । (२,१५.२ ) एवा मे प्राण मा बिभेः ॥२॥ (२,१५.३ ) यथा
- Prophecy About Kalki (कल्कि) – He will appear to destroy Mlechha Barbarians - You would assume the form of Kalki! You would appear like a comet and carry a terrifying sword for bringing about the annihilation of the wicked mleccha barbarians ain the Kali-yuga.
- Purush Suktam- पुरुषसूक्तम् - ॐ तच्छं योरावृणीमहे | गातुं यज्ञाय | गातुं यज्ञपतये | दैवी स्वस्तिरस्तु नः | स्वस्तिर्मानुषेभ्यः | ऊर्ध्वं जिगातु भेषजम् | शं नो अस्तु द्विपदे | शं चतुष्पदे || ॐ सहस्रशीर्षा पुरुषः सहस्राक्षः सहस्रपात् | स भूमिं विश्वतो वृत्वाSत्यतिष्ठ्द्दड्गुलम् || १
- Radha Prakaranam: Ujjawal Neel Mani - तयोरप्युभयोर्मध्ये राधिका सर्वथाधिका । महाभावस्वरूपेयं गुणैरतिवरीयसी ॥ गोपालोत्तरतापन्यां यद्गान्धर्वेति विश्रुता । राधेत्यृक्परिशिष्टे च माधवेन सहोदिता ।
- Rama Rajyam – Civilization of Lord Rama - सर्वे लक्षणसम्पन्नाः सर्वे धर्मपरायणाः दशवर्षसहस्राणि रामो राज्यमकारयत्-
- Ramayana of Valmiki – English Translation by Hari Prasad Shastri (1952) - The Ramayana is a work of great antiquity attributed to the illustrious Sage Valmiki. Its date of composition cannot be fixed with any certainty, particularly as, in common with other Sanskrit classics, it was not at first committed to writing, but was passed on from singer to singer. This process also accounts for the fact that the various versions (Sakhas) of the poem that have come down to us differ slightly in context. The interesting fact is that the scholars are agreed that the Ramayana is the grandly conceived and executed masterpiece of one poet, and not a collection of stories from many sources, loosely gathered together.
- Rebirth in Bhagabat Gita - वासांसि जीर्णानि यथा विहाय - नवानि गृह्णाति नरोऽपराणि । तथा शरीराणि विहाय जीर्णानि - अन्यानि संयाति नवानि देही ॥२२॥
- Religious Freedom And The Psychology of Fear: The Hare Krishnas on Trial – Prof Larry Shinn (1993) - Cult Images and The Hare Krsnas in America, I completely recast the presentation of my research. Rather than give an historical analysis of the Hare Krsnas in India and America, which I originally intended, I decided that I needed to address the cult stereotypes that we imbedded in the anti-cult literature about this and similar groups.
- Rig Veda Eighth Mandala [ऋग्वेद] - 8.001.01 मा चिदन्यद्वि शंसत सखायो मा रिषण्यत ।[Eighth Mandal] 8.103.14 आग्ने याहि मरुत्सखा रुद्रेभिः सोमपीतये ।[Last Mantram]
- Rig Veda Fifth Mandala [ऋग्वेद] - 5.001.01 अबोध्यग्निः समिधा जनानां प्रति धेनुमिवायतीमुषासम् ।[First Mantram] 5.087.09 गन्ता नो यज्ञं यज्ञियाः सुशमि श्रोता हवमरक्ष एवयामरुत् ।[Last Mantram]
- Rig Veda First Mandala [ऋग्वेद ] - 1.001.01 अग्निमीळे पुरोहितं यज्ञस्य देवमृत्विजम् ।[First mantram] 1.191.16 कुषुम्भकस्तदब्रवीद्गिरेः प्रवर्तमानकः । [Last mantram]
- Rig Veda First Mandala-ऋग्वेद- in Devanagari Script - अग्ने नय सुपथा राये अस्मान्विश्वानि देव वयुनानि विद्वान् । युयोध्यस्मज्जुहुराणमेनो भूयिष्ठां ते नमौक्तिं विधेम ॥
- Rig Veda Forth Mandala[ऋग्वेद] - 4.001.01 त्वां ह्यग्ने सदमित्समन्यवो देवासो देवमरतिं न्येरिर इति क्रत्वा न्येरिरे ।[First Mantram] 4.058.11 धामन्ते विश्वं भुवनमधि श्रितमन्तः समुद्रे हृद्यन्तरायुषि ।[Last Mantram]
- Rig Veda Ninth Mandala [ऋग्वेद] - 9.001.01 स्वादिष्ठया मदिष्ठया पवस्व सोम धारया ।[First Mantram] 9.114.04 यत्ते राजञ्छृतं हविस्तेन सोमाभि रक्ष नः ।[Last Mantram]
- Rig Veda Second Mandala ऋग्वेद - 2.001.01 त्वमग्ने द्युभिस्त्वमाशुशुक्षणिस्त्वमद्भ्यस्त्वमश्मनस्परि । [First mantram] 2.043.03 आवदंस्त्वं शकुने भद्रमा वद तूष्णीमासीनः सुमतिं चिकिद्धि नः ।[Last Mantram]
- Rig Veda Second Mandalam - ॥ ऋग्वेदः मण्डलं २ ॥ त्वम॑ग्ने॒ द्युभि॒स्त्वमा॑शुशु॒क्षणि॒स्त्वम॒द्भ्यस्त्वमश्म॑न॒स्परि॑ । त्वं वने॑भ्य॒स्त्वमोष॑धीभ्य॒स्त्वं नृ॒णां नृ॑पते जायसे॒ शुचिः॑ ॥ २.००१.०१ तवा॑ग्ने हो॒त्रं तव॑ पो॒त्रमृ॒त्वियं॒ तव॑ ने॒ष्ट्रं त्वम॒ग्निदृ॑ताय॒तः । तव॑ प्रशा॒स्त्रं त्वम॑ध्वरीयसि ब्र॒ह्मा चासि॑ गृ॒हप॑तिश्च नो॒ दमे॑ ॥ २.००१.०२ त्वम॑ग्न॒ इन्द्रो॑ वृष॒भः स॒ताम॑सि॒ त्वं विष्णु॑रुरुगा॒यो
- Rig Veda Seventh Mandala[ऋग्वेद] - 7.001.01 अग्निं नरो दीधितिभिररण्योर्हस्तच्युती जनयन्त प्रशस्तम् ।[First Mantram] 7.104.25 प्रति चक्ष्व वि चक्ष्वेन्द्रश्च सोम जागृतम् ।[Last Mantram]
- Rig Veda Sixth Mandala [ऋग्वेद] - 6.001.01 त्वं ह्यग्ने प्रथमो मनोतास्या धियो अभवो दस्म होता ।[First Mantram] 6.075.19 यो नः स्वो अरणो यश्च निष्ट्यो जिघांसति ।[Last mantram]
- Rig Veda Tenth Mandala [ऋग्वेद]RV-10 - 10.001.01 अग्रे बृहन्नुषसामूर्ध्वो अस्थान्निर्जगन्वान्तमसो ज्योतिषागात् ।[First Mantram] 10.191.04 समानी व आकूतिः समाना हृदयानि वः ।[Last Mantram]
- Rig Veda Tenth Mandalam - RIG VEDA MANTRA SAMHITA [ Srutis ] Tenth Mandalam Mantram TOTAL HYMN [1-191] SUKTAM [1-25][SUKTAM] अग्रे बर्हन्नुषसामूर्ध्वो अस्थान निर्जगन्वान तमसोज्योतिषागात | अग्निर्भानुना रुशता सवङग आ जातोविश्वा सद्मान्यप्राः || स जातो गर्भो असि रोदस्योरग्ने चारुर्विभ्र्त ओषधीषु | चित्रः शिशुः परि तमांस्यक्तून पर
- Rig Veda Third Mandala [ऋग्वेद] - 3.001.01 सोमस्य मा तवसं वक्ष्यग्ने वह्निं चकर्थ विदथे यजध्यै ।[First mantram] 3.062.18 गृणाना जमदग्निना योनावृतस्य सीदतम् ।[Last Mantram]
- Rig Veda [ ऋग्वेदः] FIRST MANDALA WITH SWARA - अ॒ग्निमी॑ळे पु॒रोहि॑तं य॒ज्ञस्य॑ दे॒वमृ॒त्विज॑म् । होता॑रं रत्न॒धात॑मम् ॥ १.००१.०१
- Rousing Call to Hindu Nation: Swami Vivekananda - It is only the Vedic religion which considers ways and means and lays down rules for the fourfold attainment of man, comprising Dharma, Artha, Kama, and Moksha. Buddha ruined us, and so did Christ ruin Greece and Rome! Then, in due course of time, fortunately, the Europeans became Protestants, shook off the teachings of Christ as represented by Papal authority, and heaved a sigh of relief. In India, Kumârila again brought into currency the Karma-Mârga, the way of Karma only, and Shankara and Râmânuja firmly re-established the Eternal Vedic religion, harmonising and balancing in due proportions Dharma, Artha, Kama, and Moksha. Thus the nation was brought to the way of regaining its lost life; but India has three hundred million souls to wake, and hence the delay.
- Sacred soil from 2000 Teerth Sthan and water from 100 rivers has been brought to Ayodhya for Bhumi Pujan - Once the 'Bhoomi Pujan' is done in the presence of the prime minister, the construction work will start. The team of L&T and machinery has reached the place and work on foundation will start right away
- Sahitya Darpan: Viswanath Kaviraja - विश्वनाथ कविराज साहित्यदर्पण प्रथमः परिच्छेदः ग्रन्थारम्भे निर्विन्घेन प्रारिप्सितपरिसमाप्तिकामो वाङ्भयाधिकृततया वाग्देवतायाः सांमुख्यमाधत्ते शरदिन्दुसुन्दररुचिश्चेतसि सा मे गिरं देवी । अपहृत्य तमः संततमर्थानखिलान्प्रकाशयतु ॥11 ॥ अस्य ग्रन्थस्य काव्याङ्गतया काव्यफलैरेव फलवत्त्वमिति काव्यफलान्याह चतुर्वर्गफलप्राप्तिः सुखादल्पधियामपि । काव्यादेव यतस्तेन तत्स्वरूपं निरूप्यते ॥12 ॥ चतुर्वर्गफलप्राप्तिहि कोव्यतो “रामादिवत्प्रवतितव्यं
- Sakhi Prakaranam:Ujjawal Neel Mani by Rupa Goswami - Ujjawal Neel Mani Sanskrit रूपगोस्वामी सखीप्रकरणम् : Sakhi Prakaranam प्रेमलीलाविहाराणां सम्यग्विस्तारिका सखी । विश्रम्भरत्नपेटी च ततः सुष्थु विविच्यते ॥ ८.१ ॥ एकयूथानुषक्तानां सखीनामेव मध्यतः । अधिकादेर्भिदा ज्ञेया प्रखरादेश्च पूर्ववत् ॥ ८.२ ॥ प्रेमसौभाग्यसाद्गुण्याद्याधिक्यादधिका सखी । समा तत्साम्यतो ज्ञेया तल्लघुत्वात्तथा लघुः
- Sanatana Dharma Versus Prophetic Creeds-Sita Ram Goel - Hindu society will acquire self-confidence vis-a-vis the only true creeds when it recognizes that Sanãtana Dharma stands for self-exploration, self-purification, and self-transcendence, while these creeds stand for self-stupefaction, self-righteousness, and self-aggrandizement.
- Sanskrit Dictionary of Bhagavadgita[Gita] - Sanskrit Dictionary of Bhagavad Gita
- Sanskrit Documents - List of Sanskrit Documents
- Sanskrit Documents in Devanagari Script - Several Sanskrit Documents in Devanagari Script containing Secular and Holy books have been collected , analysed and commented in this Sanskrit Documents Library.
- Sanskrit language is most scientific for human civilization in entire world – Allahabad HC - Sanskrit language has already been claimed as most scientific for the human civilization in the entire world. This Court would like to place on record that respondents’ authorities will be better advised to provide better facilities, impetus, incentive and also
- Sanskrit language learning tools - Easy sanskrit learning tools
- Sanskrit Mugdha Bodham Vyakaranam by Bopa Deva - संस्कृत मुग्ध बोधम व्याकरणं : बोप देव मंगलाचरणाम मुकुन्दं सच्चिदानंदं प्रणिपत्य प्रणीयते मुग्धबोधम व्याकरण परोपकृते माया Mugdha Bodham Sanskrit Vyakaranam by Bopa Deva[PDF] १. ॐ नम: शिवाय २. शं शब्दै: ३. अ ई उ..क ….. ४. ईत कृते ११८४ बहुलाम
- Sanskrit Vyakarana - अ इ उ ण् । ऋ ऌ क् । ए ओ ङ् । ऐ औ च् । ह य व र ट् । लँ ण् । ञ म ङ ण न म् । झ भ ञ् । घ ढ ध ष् । ज ब ग ड द श् । ख फ छ ठ थ च ट त व् । क प य् । श ष स र् । ह ल् ।
- Sanskrit words used in Ramayana of Valmiki [PART 1] - PART -1 PART 2[CLICK] च ca तु tu न na स sa ते te इव iva हि hi मे me तस्य tasya तं taṃ तदा tadā ततः tataḥ ततो tato त्वं tvaṃ तद् tad दृष्ट्वा dṛṣṭvā मम mama वा vā
- SANSKRITA VAKYA PRABODHAH - Sanskrit Vakya Prabodhah by Shrimat Swami Dayanand Saraswati. Learn how to speak in Sanskrit easily
- Sarasvati-Sindhu Civilization-Dr S. Kalyanaraman - Sarasvati-Sindhu civilization flourished circa 3000 to 1700 BC on the river valleys of Indus and Sarasvati rivers. The drying-up of the Sarasvati river led to migrations of people eastwards to the Ganga-Yamuna doab and southwards from the Rann of Kutch and Pravara (feeder into the Godavari river near Daimabad in Maharashtra) river valley, along the Arabian sea coast.
- Saraswat Vyakaran (सारस्वत-व्याकरण)by Anubhuti (अनुभूतिस्वरूपाचार्य) in Sanskrit - Saraswata-Vyakaranam in Sanskrit Other Sanskrit Grammars Sanskrit Mugdha Bodham Vyakaranam by Bopa Deva ARDHA MAGADHI VYAKARANM-Jaina Siddhyanta Koumudi
- Saraswati Puja Bidhi: Basant Panchami - Om Jay Jay Debi Characharo Sare-Kuchojugo Shobhito Mukta Hare- Veena Ranjito Pustaka Haste-Bhagobati Bharati Debi Namohstute- या कुन्देन्दु तुषारहार धवला या शुभ्रवस्त्रावृता। या वीणावरदण्डमण्डितकरा या श्वेतपद्मासना - या ब्रह्माच्युतशंकरप्रभृतिभिर्देवैः सदा वन्दिता। सा मां पातु सरस्वती भगवती निःशेषजाड्यापहा
- Sardar Sambhaji Angre vs H.H. Jyitiraditya M. Scindia And Ors [PHC] – 18/6/2019 - In case of the partition suit, all the parties are to be treated as plaintiffs. Even if any preliminary decree would have been passed by this court in this suit based on the said affidavit dated 15th October, 1985 under Order 20 Rule 18 read with sections 151 to 153 of the Code of Civil Procedure, 1908, court has ample power to pass more than one preliminary decree or to modify the preliminary decree prior to passing of the final decree having regard to change of supervening circumstances.
- Sarva medha Prakarana in Sukla Yayur Veda सर्वमेध सम्बद्धा मन्त्राः - Sarva medha Prakarana in Sukla Yayur Veda is that very portion where Brahma and Maya has been explained, Some time it is called Yama Suktam or loosely it is Life Force.
- Selective Reading of Rig Veda -
- Shiva Tandava Stotram - शिवतांडव स्तोत्रम जटा टवी गलज्जल प्रवाह पावितस्थले, गलेऽवलम्ब्य लम्बितां भुजङ्ग तुङ्ग मालिकाम् | डमड्डमड्डमड्डमन्निनाद वड्डमर्वयं, चकार चण्डताण्डवं तनोतु नः शिवः शिवम् ||१|| जटा कटा हसंभ्रम भ्रमन्निलिम्प निर्झरी, विलो लवी चिवल्लरी विराजमान मूर्धनि | धगद् धगद् धगज्ज्वलल् ललाट पट्ट पावके किशोर
- Shrimad Bhagwat Mahapuran in Sanskrit Devanagari - जन्माद्यस्य यतोऽन्वयादितरतश्चार्थेष्वभिज्ञः स्वराट् तेने ब्रह्म हृदा य आदिकवये मुह्यन्ति यत्सूरयः ।तेजोवारिमृदां यथा विनिमयो यत्र त्रिसर्गोऽमृषा धाम्ना स्वेन सदा निरस्तकुहकं सत्यं परं धीमहि ॥ ०१.०१.००१ ॥धर्मः प्रोज्झितकैतवोऽत्र परमो निर्मत्सराणां सतां वेद्यं वास्तवमत्र वस्तु शिवदं तापत्रयोन्मूलनम् ।श्रीमद्भागवते महामुनिकृते किं वा परैरीश्वरः सद्यो
- Siddhant Rahasyam – सिद्धांत रहस्यं – श्रीवल्लभाचार्य - सिद्धांत रहस्यं श्रावण स्यामले पक्षे एकादश्यां महानिशि। साक्षात् भगवता प्रोक्तं तदक्षरश उच्यते॥१॥ ब्रह्म सम्बंध करणात्सर्वेषां देहजीवयोः।सर्वदोषनिवृत्तिर्हि दोषाःपञ्चविधाः स्मृताः॥२॥ सहजा देशकालोत्थालोकवेदनिरूपिताः।संयोगजाः स्पर्श जाश्चन मन्तव्याः कथन्चन॥३॥ अन्यथा सर्वदोषाणांन निवृत्तिः कथन्चन।असमर्पितवस्तुनांतस्माद्वर्जनमाचरेत्॥४॥ सर्वं कुर्यादिति स्थितिः।न मतं देवदेवस्यसामिभुक्तं समर्पणं॥५॥ तस्मादादौ सर्वकार्येसर्ववस्तु समर्पणम्।दत्तापहारवचनंतथा च सकलं हरेः॥६॥
- Sisupal Badham:Magh in Sanskrit Language - श्रियः पतिः श्रीमति शासितुं जगज्जगन्निवासो वसुदेवसद्मनि । वसन् ददर्शावतरन्तमम्बराद् हिरण्यगर्भाङ्गभुवं मुनिं हरिः
- Siva Sankalpa Prakarana in Sukla Yayur Veda शिवसंकल्पादि मन्त्राः - यज् जाग्रतो दूरम् उदैति दैवं तद् उ सुप्तस्य तथैवैति । दूरंगमं ज्योतिषां ज्योतिर् एकं तन् मे मनः शिवसंकल्पम् अस्तु ॥34.1 येन कर्माण्य् अपसो मनीषिणो यज्ञे कृण्वन्ति विदथेषु धीराः । यद् अपूर्वं यक्षम् अन्तः प्रजानां तन् मे मनः शिवसंकल्पम् अस्तु ॥34.2
- Speak Sanskrit fluently - Speaking Sanskrit is very easy and you can do it within ten days..
- Sree Chaitanya-Raghupathi Venkataratnam Naidu-1886 - Chaitanya, the apostle of Vaishnavism in Bengal, was born at Navadweepa (Nuddea), in 1485 of the Christian Era; and was, therefore, two years younger than that immortal champion of Christian Protestantism, Martin Luther.*[1] Portents and miracles have always heralded a great man into the world. Nature is supposed to rejoice at the advent of a noble soul, by breaking through its law and uniformity.
- Sree Krishna Karnamritam – श्रीकृष्णकर्णामृतम् - हे देव हे दयित हे जगदेकबन्धो के कृष्ण हे चपल हे करुणैकसिन्धो । हे नाथ हे रमण हे नयनाभिराम हा हा कदा नु भवितासि पदं दृशोर्मे ॥ १. ४०॥
- Sree Suktam - हिरण्यवर्णाम्हरिणीम्सुवर्णरजतस्रजाम्। चन्द्राम्हिरण्मयीम्लक्ष्मीम्जातवेदोममआवह।
- Subjects for learning as per Chhandogyo Upanishad - विज्ञानं वाव ध्यानाद्भूयः विज्ञानेन वा ऋग्वेदं विजानाति यजुर्वेद सामवेदमाथर्वणं चतुर्थमितिहासपुराणं पञ्चमं वेदानां वेदं पित्र्यम्राशिं दैवं निधिं वाकोवाक्यमेकायनं देवविद्यां ब्रह्मविद्यां भूतविद्यां क्षत्रविद्यां नक्षत्रविद्यांसर्पदेवजनविद्यां [ Total 19 subjects]
- Sudha Lahari सुधालहरी: पण्डितराज श्रीजगन्नाथ - पण्डितराज श्रीजगन्नाथविरचिता 17th century. सुधालहरी । उल्लासः फुल्लपङ्केरुहपटलतन्मत्तपुष्पंधयानां निस्तारः शोकदावानलविकलहृदां कोकसीमन्तिनीनाम् । उत्पातस्तामसानामुपहतमहसां चक्षुषां पक्षपातः संघातः कोऽपि धाम्नामयमुदयगिरिप्रान्ततः प्रादुरासीत् ॥ १ ॥ पद्मद्रोहोद्धुराणां धवलितहरितामैन्दवीनां द्युतीनां दर्पं द्राग्द्रावयन्तो विदलदरुणिमोद्रेकदेदीप्यमानाः । दूरादेवान्धकारान्धितधरणैतलद्योतने बद्धदीक्षा- स्ते दैन्यध्वंसदक्षा मुदमुदयदिनोद्वेलदुस्रा दिशन्तु ॥ २ ॥ त्रातामीवार्तलक्षाः प्रतिदिनविहितानेकगीर्वाणरक्षा
- Sukla Yayur Veda Rudra Adhya- शुक्लयजुर्वेदःरुद्रःअध्यायः - अध्याय 16 रुद्र सूक्तम्अग्निचयने रुद्रः नमस् ते रुद्र मन्यव ऽ उतो त ऽ इषवे नमः । बाहुभ्याम् उत ते नमः नमस् ते रुद्र मन्यव ऽ उतो त ऽ इषवे नमः ।बाहुभ्याम् उत ते नमः ॥ 16.1 | 16.2या ते रुद्र
- Sukla Yayur Veda Samhita [शुक्लयजुर्वेदः] - INDEX TOTAL 40 CHAPTERS अध्यायः १ दर्शपूर्णमासेष्टिः अध्यायः २ दर्शपूर्णमासः, २९-३४ पिण्डपितृयज्ञः अध्यायः ३ अग्न्याधान, अग्न्युपस्थान, चातुर्मास्यादि अध्यायः ४ अग्निष्टोमे ऋत्विग् यजमानस्य शाला प्रवेशमारभ्य क्रीतसोमस्य शालाप्रवेशान्त मन्त्राः अध्यायः ५ सौमिकवेदिप्रधानेत्र आतिथ्यमारभ्य यूपनिर्माणपर्यन्तं अध्यायः ६ अग्नि षोमीय पशुप्रधाने यूपसंस्कारमारभ्य सोमाभिषवान्ता मन्त्राः
- Sushruta Samhita: Chikitsa Sthanam - चिकित्सास्थान प्रथमोऽध्यायः अथातो द्विव्रणीयं चिकित्सितं व्याख्यास्यामः १ यथोवाच भगवान् धन्वन्तरिः २ द्वौ व्रणौ भवतःशारीर आगन्तुश्च तयोः शारीरः पवनपित्तकफशोणितसन्निपातनिमित्तः आगन्तुरपि पुरुषपशुप क्षि व्यालसरी सृपप्रपतनपीडनप्रहारार्निगक्षारविषतीक्ष्णौषधशकलकपाल शृङ्गचक्रेषुपरशुशक्तिकुन्ताद्यायुधाभिघातनिमित्तः तत्र तुल्ये व्रण सामान्ये द्विकारणोत्थानप्रयोजनसामर्थ्याद् द्विव्रणीय इत्युच्यते ३ सर्वस्मिन्नेवागन्तुव्रणे तत्कालमेव क्षतोष्मणः प्रसृतस्योपशमार्थं पित्तवच्छीतक्रियावचारणविधिविशेषः सन्धानार्थं च मधुघृतप्रयोग
- Sushruta Samhita: Sharira Sthanam - सत्त्वबहुलमाकाशं रजोबहुलो वायुः सत्त्वरजोबहुलोऽग्नि सत्त्वतमोबहुला आपः तमोबहुला पृथिवीति
- Sutramani Yagna[सौत्रामणी] - सौत्रामणी। 3.11.1 अनुवाकः1 समिद्धा इन्द्र उषसामनीके पुरोरुचा पूर्वकृद्वावृधानः । त्रिभिर्देवैस्त्रिंशता वज्रबाहुर्जघान वृत्रं वि दुरो ववार ॥ नराशंसः प्रति शूरो मिमानस्तनूनपात् प्रति यज्ञस्य धाम । गोभिर्वपावान्मधुना समञ्जन् हिरण्यैश्चन्द्री यजति प्रचेताः ॥ ईडितो देवैर्हरिवां अभिष्टिराजुह्वानो हविषा शर्धमानः । पुरंदरो गोत्रभृद्वज्रबाहुरायातु यज्ञं उप
- Swaminarayan school - History : Let us then refer briefly to the life story of Swaminarayan for that would help us to understand and appreciate the significance of his philosophic and religious teachings. The original name of Swaminarayan was Sahajananda. By birth, he
- Synopsis of Ramayana as told by sage Narada to Valmiki - तपःस्वाध्यायनिरतं तपस्वी वाग्विदां वरम् | नारदं परिपप्रच्छ वाल्मीकिर्मुनिपुङ्गवम्
- Tarpan Bidhi: Atharva Parisistha - (परिशिष्ट_४३. तर्पणविधिः) (४३,१.१) ओमथ तर्पणविधिमनुक्रमिष्यामः ॥ (४३,१.२) स्नातोपस्पर्शनकालेऽवगाह्य देवतास्तर्पयति ॥ (४३,१.३) वसूनां नमो (४३,१.४) ब्रह्मणे नमो (४३,१.५) वैश्रवणाय नमो (४३,१.६) धर्माय नमः (४३,१.७) कामाय नमो (४३,१.८) लोकाय अमो (४३,१.९) देवाय नमो (४३,१.१०) वेदाय नम (४३,१.११) ऋषिभ्यो नम (४३,१.१२) आर्षेयेभ्यो नमो
- THE CHACHNAMAH- An Ancient History Of Sind-1216 CE - Chachnámah is a Persian translation of an Arabic manuscript on the conquest of Sind by Arabs, written by Alí son of Muhammad Kúfí, originally of Kúfah (in Syria), but subsequently a resident of Uch, in 613 A. H. (1216 A. D.)
- The Concept of Hindu marriage as explained by Supreme Court in 1963 - Under Hindu Law marriage is a sacrament and it is the religious duty of the father to give his daughter in marriage to a suitable person but if he receives a payment in cash or in kind as a consideration
- THE CONCEPT OF JUDGESHIP IN GITA - KEYWORDS: GITA- JUDGESHIP- “According to Shrimad Bhagvad Gita, a Judge is a person bestowed with ‘excellence’. This concept, I am inclined to mention in the context of the year 2005 being an ‘Year of Excellence in Judiciary’. A judge ought to be bestowed with
- The glorification of संकल्प in Chhandogyo Upanishad - संकल्पो वाव मनसो भूयान्यदा वै संकल्पयतेऽथ मनस्यत्यथ वाचमीरयति तामु नाम्नीरयति नाम्नि मन्त्रा एकं भवन्ति मन्त्रेषु कर्माणि ॥ ७.४.१॥ तानि ह वा एतानि संकल्पैकायनानि संकल्पात्मकानि संकल्पे प्रतिष्ठितानि समकॢपतां द्यावापृथिवी समकल्पेतां वायुश्चाकाशं च समकल्पन्तापश्च तेजश्च तेषाम् सं कॢप्त्यै वर्षम् संकल्पते वर्षस्य संकॢप्त्या
- The Hindu Caste and Custom-Tūzuk-i-Jahāngīrī - The Hindus are in four divisions, and each of these acts according to its own rules and ways. Every year they(Hindus) keep a fixed day. The first is the caste of the Brahmans, that is those who know the Incomparable
- The Last days of Caitanya Mahaprabhu (Gouranga of Nadiya) - Advocatetanmoy has published multiple documents on Chaitanya Mahaprabhu, such as, "The Life of Sri Chaitanya Mahaprabhu: A Short Biography". The article details the life and teachings of Chaitanya Mahaprabhu, who is considered one of the most important figures in Sanatan Dharma. It explains how he spread the message of Bhakti Yoga, or devotion to God, throughout India and established the modern-day Hare Krishna movement. The article also touches on the legacy of Chaitanya Mahaprabhu and how his teachings continue to influence people around the world today. Again another book "The Life of Chaitanya Mahaprabhu: A Comprehensive Study". The book is a comprehensive overview of the life and teachings of Chaitanya Mahaprabhu, and covers his early life and travels, his philosophy and spiritual practices, and his legacy and influence on modern-day Hinduism. It also includes an analysis of the various interpretations of his teachings and how they have evolved throughout the years.
- The List of Hindu Puranas - The Puranas which we get in the present forms are not devoid of interpolation or fraudulent change of Slokas, and it appears that corruption inserted into the Text by Western Indologist. For example, in case of Ramayana, Sage Valmiki wrote only six Kandam(Parts) and some unknown persons wrote Uttar kandam (seventh part).
- The Mitakshara School prevails in whole India except Bengal and Assam, based on commentary of Yajnavalkya Smriti by Vijnaneshwara - under construction
- The place of Purans in Sanatan Dharma - Sanatan Dharma is an ancient Hindu spiritual tradition that has been followed in India for thousands of years. Advocatetanmoy Law Library contains a range of books and documents related to Sanatan Dharma, including translations of the Vedas, Puranas, Upanishads, and other Hindu sacred texts. Additionally, Advocatetanmoy also provides commentary and analysis on Sanatan Dharma from a legal perspective, as well as interactive Google searchable pre-designed legal definitions of key concepts
- The Purpose of Bhagavad Gita: Sankaracharya Explained - The purpose of Bhagavad Gita, as explained by Advocatetanmoy, is to present the truth of life in a systematic way. It gives guidance on how to live a life of spiritual excellence and fulfill one's true potential. It helps us recognize our true nature and the purpose of life. It helps us understand our true relationship with God and how to live in harmony with the divine plan. It encourages us to develop a life based on virtue, renunciation, and devotion. It teaches us to realize the ultimate goal of life, which is the attainment of absolute freedom from all sufferings and the end of all kinds of bondage.
- The realisation of Brahman -Atharva Veda - On realisation of the truth of existence , a Rishi`s self declaration : That it is ‘I’ – the source of everything- (४,३०.१ ) अहं रुद्रेभिर्वसुभिश्चराम्यहमादित्यैरुत विश्वदेवैः । (४,३०.१ ) अहं मित्रावरुनोभा बिभर्म्यहमिन्द्राग्नी अहमश्विनोभा ॥१॥ (४,३०.२ ) अहं राष्ट्री संगमनी
- The Smritis - Smrities are Law Books of the ancient India and describe the circumstances connected with the time therewith. After Passing of the Hindu Statute laws by Indian parliament the effect of the Smriti Laws has been abolished. The orthodox Smriti writers
- The tenfold acts of Lord Vishnu - वेदानुद्धरते जगन्निवहते भूगोलमुद्बिभ्रते दैत्यम् दारयते बलिम् छलयते क्षत्रक्षयम् कुर्वते। पौलस्त्यम् जयते हलम् कलयते कारुण्यमातन्वते म्लेच्छान्मूर्च्छयते दशाकृतिकृते कृष्णाय तुभ्यम् नमः॥ १-५ वेदान् उद्धरते जगत् निवहते भू गोलम् उद् बिभ्रते दैत्यम् दारयते बलिम् च्छलयते क्षत्र क्षयम् कुर्वते पौलस्त्यम् जयते हलम् कलयते कारुण्यम्
- Translate from Sanskrit to English - विश्वं स्वास्थ्यं संगठनेन कोरोना वायरस कृते महामारी घोषितं करणाय च मध्य प्रदेशं शासनेन प्रसारिता: निर्देशानाम् अनुरूपं सुरक्षाया: रूपेण मार्च मासे साहित्यम् अकादम्या: क्रियमाणा: कार्यक्रमा: स्थगिता: कृता। संस्कृति विभागस्य अकादम्या दिवसांकं चतुर्विंशति: त: षड्-विंशति: मार्च मासस्य अवधौ भूयमान: अन्तर्राष्ट्रीय: कवि: समारोहं
- Trinsika Vigyapti karika – Basubandhu - अथ त्रिंशिकाविज्ञप्तिकारिकाः आत्मधर्मोपचारो हि विविधो यः प्रवर्तते । विज्ञानपरिणामेऽसौ परिणामः स च त्रिधा ॥ १ ॥ विपाको मननाख्यश्च विज्ञप्तिर्विषयस्य च । तत्रालयाख्यं विज्ञानं विपाकः सर्वबीजकम् ॥ २ ॥ असंविदितकोपादिस्थानविज्ञप्तिकं च तत् । सदा स्पर्शमनस्कारवित्सञ्ज्ञाचेतनान्वितम् ॥ ३ ॥ उपेक्षा वेदना तत्रानिवृताव्याकृतं
- Udasin Panchayati Bara Akhara - In the said Panth there is a custom that Mahant cannot marry and he is entitled to initiate a ‘Chela’. After the death of Mahant, his eldest chela succeeded to all rights and interests in the properties of his Guru.
- Ujjawal Neel Mani - श्रीश्रीउज्ज्वलनीलमणौ नायकसहायभेदप्रकरणम् - Shree Shree Ujjawal Neel Mani Nayaka Veda Prakarana
- Uttar Kanda [7th Chapter] was added to Valmiki Ramayana by foreigners to disgrace Lord Rama - Uttara Kanda is a clever insertion[PRAKSHIPT] made by western Indologist to embarrass Lord Rama. Uttar Kanda neither contributing anything to the original story or it has any poetic competency if compared with the first six chapters, therefore it is a cunning insertion and not written by Sage Valmiki.
- Vamsha Brahman-वंशब्राह्मण - २० देवतराः शावसायनः श-वसः पितुरेव २१ शवा अग्निभुवः काश्यपात् २२ अग्निभूः काश्यप इन्द्र भुवः काश्यपात् २३ इन्द्र भूः काश्यपो मित्रभुवः काश्यपात् २४ मित्रभूः काश्यपो विभुण्डकात्काश्यपात्पितुः २५ विभण्डकः काश्यप ऋष्यशृङ्गात्काश्यपा-त्पितुः २६ ऋष्यशृङ्गः काश्यपः काश्यपात्पितुरेव २७ कश्यपोऽग्नेः २८ अग्निरिन्द्रा त् २९ इन्द्रो वायोः ३० वायुर्मृत्योः ३१ मृत्युः प्रजापतेः ३२ प्रजापतिर्ब्रह्मणः ३३ ब्रह्मा स्वयम्भूः ३४ तस्मै नमस्तस्मै नमः ३५ २
- Varadavallabha Stotram-Yamunacharya - कान्तस्ते पुरुषोत्तमः फणिपतिः शय्याऽऽसनं वाहनं-वेदात्मा विहगेश्वरो यवनिका माया जगन्मोहिनी । ब्रह्मेशादिसुरव्रजः सदयितस्त्वद्दाशदासीगणः-श्रीरित्येव च नाम ते भगवति ! ब्रूम:कथं त्वां वयम्
- Vatsyayana Kamasutram – Sanskrit - According to Advocatetanmoy, the Kama Sutra is not a book of lovemaking or erotic literature , but rather a guide to understanding the nature of love and relationships in Hindu culture. It is believed to have been written by Vatsyayana in the 2nd century CE and is composed of seven books. The Kama Sutra covers topics such as courtship, marriage, family life, and the art of living a meaningful life. Additionally, it covers topics such as sexual pleasure, position, technique, and the nature of desire in both men and women. Advocatetanmoy believes that the Kama Sutra is an invaluable resource for understanding the complex dynamics of love and relationships in Dharmic Tradition.
- Veda Mantra Samhitas of Sanatan Dharma[वेद मंत्र संहिता]-5000 BCE - Rig Veda Samhita in Devanagari Script (PDF)- Rishi- Devata-Chhanda Rig Veda in Sanskrit Devanagari Script with Index Alphabetical Index of the Rig Veda Mantras Rig Veda Commentary [Sayanacharya-Devanagari Script]
- Veda Samhita Sakhas and their Geographical Distribution - Vedic Samhitas are divided into multiple Sakhas. Sakhas(branchas) are actually schools. Kanva Sakha and Bajsanehi Sakha of Yayur Veda are same in Mantra collections, the only differs in Swar gram or pronunciations. Both have 40 chapters. a particular group of
- Vedartha Sangraha – वेदार्थसङ्ग्रहः – Sri Ramanuja - अयम् आत्मा ब्रह्म । य आत्मनि तिष्ठन्नात्मनो ऽन्तरो यम् आत्मा न वेद यस्यात्मा शरीरं य आत्मानम् अन्तरो यमयति स त आत्मान्तर्याम्यमृतः ।
- Vedas of Sanatan Dharma – Original Sanskrit Text - Rig Veda Yajur Veda Sam Veda Athar Veda
- Vedic Literature: Bankim Chandra Chattopadhyay (1894) - I had recently occasion to inspect, as an official Visitor, a Vedic Tol, the only one, I believe, in this city. I found there were nine students only on the rolls—so to speak, and of these two or three only were graduates of the University. This appeared to me to be very disheartening evidence of the slight interest taken by our educated young men in the Vedic studies.
- Vedic poetry on Greatness-from Atharva Veda in Sanskrit - (११,७[९].१ ) उच्छिष्टे नाम रूपं चोच्छिष्टे लोक आहितः । (११,७[९].१ ) उच्छिष्ट इन्द्रश्चाग्निश्च विश्वमन्तः समाहितम् ॥१॥ (११,७[९].२ ) उच्छिष्टे द्यावापृथिवी विश्वं भूतं समाहितम् । (११,७[९].२ ) आपः समुद्र उच्छिष्टे चन्द्रमा वात आहितः ॥२॥ (११,७[९].३ ) सन्न् उच्छिष्टे असंश्चोभौ मृत्युर्वाजः प्रजापतिः
- Vedic Studies - Vedic Studies- Original Vedic Text- Translation- Commentary- Samhitas Brahmans, Upanishads, Pratisakhyas.
- Vijnana Bhairava Tantra-विज्ञानभैरव तन्त्रम् - न मे बन्धो न मोक्षो मे भीतस्यैता विभीषिकाः - प्रतिबिम्बम् इदम् बुद्धेर् जलेष्व् इव विवस्वतः.........The breath is exhaled with the sound 'Ha' and inhaled again with the sound 'Sa'. Thus the individual always repeats this particular mantra Hamsa
- Vishnu Puran - ओं [OM] नारायणं नमस्कृत्य नरं चैव नरोत्तमम् । देवीं सरस्वतीव्यासं ततो जयमुदीरयेत् ॥ 1.1.0॥ श्रीसूत उवाच [Sage Suta said] ओं [OM] पराशरं मुनिवरं कृतपौर्वाह्निकक्रियम् । मैत्रेयः परिपप्रच्छ प्रणिपत्याभिवाद्य च ॥ 1.1.1 ॥ त्वत्तो हि वेदाध्ययनमधीतमखिलं गुरो । धर्मशास्त्राणि सर्वाणि तथाङ्गानि
- Water in Atharva Veda-आपो हिष्ठा मयोभुवस्ता न ऊर्जे दधातन - (१,५.१ ) आपो हिष्ठा मयोभुवस्ता न ऊर्जे दधातन । (१,५.१ ) महे रणाय चक्षसे ॥१॥ (१,५.२ ) यो वः शिवतमो रसस्तस्य भाजयतेह नः । (१,५.२ ) उशतीरिव मातरः ॥२॥ (१,५.३ ) तस्मा अरं गमाम वो यस्य क्षयाय जिन्वथ । (१,५.३
- We worship Atman: Aitareya Upanishad - कोऽयम् । आत्मेति वयमुपास्महे । कतरः स आत्मा । येन वा पश्यति येन वा शृणोति येन वा गन्धाञ्जिघ्रति येन वा वाचं व्याकरोति येन वा स्वादु चास्वादु च विजानाति ॥ ३.१ ॥ यदेतद्धृदयं मनश्चैतत् । सञ्ज्ञानमाज्ञानं विज्ञानं प्रज्ञानं मेधा दृष्टिर्धृतिर्मतिर्मनीषा जूतिः
- What are the distinctive features of Hindu religion – A modern loose construction - Dr. Radhakrishnan has observed; "The Hindu civilization is so-called, since its original founders or earliest followers occupied the territory drained by the Sindhu (the Indus) river system corresponding to the northwest Frontier Province and Punjab.
- What are the distinctive features of Hindu religion: Supreme court inquired in 1966 - The consideration of this question, prima facie, appears to be somewhat inappropriate within the limits of judicial enquire in a court of law. It is true that the appellants seek for reliefs in the present litigation on the ground that
- What is a Gotra [गोत्र] Supreme Court Explained - Gotra of a person is the name of the sage from whom he or his agnate is supposed to have descended in the line
- What is Brahman – Atharva Veda indicating it - (१०,८.१ ) यो भूतं च भव्यं च सर्वं यश्चाधितिष्ठति । (१०,८.१ ) स्वर्यस्य च केवलं तस्मै ज्येष्ठाय ब्रह्मणे नमः ॥१॥ (१०,८.२ ) स्कम्भेनेमे विष्टभिते द्यौश्च भूमिश्च तिष्ठतः । (१०,८.२ ) स्कम्भ इदं सर्वमात्मन्वद्यत्प्राणन् निमिषच्च यत्॥२॥ (१०,८.३ ) तिस्रो ह प्रजा
- What is desertion in a matrimonial dispute? - Desertion is not the withdrawal from a place but from the state of things, for what the law seeks to enforce is the recognition and discharge of the common obligations of the married state; the state of things may usually be termed, for short, ‘the home’
- What is Tal [तालः] - Sangeet Ratnakara -मार्गदेशीगतत्वेन तत्राऽऽद्यस्य क्रिया द्विधा निःशब्दा शब्दयुक्ता च निःशब्दा तु कलोच्यते ४
- What is the kind of mental cruelty that is required to be established to get divorce? - The question arises what kind of cruel treatment does clause 13(ia) contemplate? In particular, what is the kind of mental cruelty that is required to be established’? While answering these questions, it must be kept in mind that the cruelty mentioned in clause (ia) is a ground now for divorce as well as for judicial separation u/S. 10. Another circumstance to be kept in mind is that even where the marriage has irretrievably broken down, the Act, even after the 1976 (Amendment) Act, does not permit dissolution of marriage on that ground.
- Who is Lord Indra in Veda - स जातो भूतान्यभिव्यैख्यत्किमिहान्यं वावदिषदिति । स एतमेव पुरुषं ब्रह्म ततममपश्यदिदमदर्शमिती ३ ॥ १.३.१३ ॥ तस्मादिदन्द्रो नाम । इदन्द्रो ह वै नाम । तमिदन्द्रं सन्तमिन्द्र इत्याचक्षते परोक्षेण । परोक्षप्रिया इव हि देवाः परोक्षप्रिया इव हि देवाः ॥ १.३.१४ ॥ ऐतरेयोपनिषद् Answer
- Why self-contained Brahman created this universe - आत्मा वा इदमेक एवाग्र आसीत् । नान्यत्किञ्चन मिषत् । स ईक्षत लोकान्नु सृजा इति ॥ १,१.१ ॥ स ईक्षतेमे नु लोकाः । लोकपालान्नु सृजा इति । सोऽद्भ्य एव पुरुषं समुद्धृत्यामूर्च्छयत् ॥ १,१.३ ॥ ऐतरेयोपनिषद् Answer as per Sankaracharya भाष्य १,१.१
- Why to observe Brahmacharya – Atharva Veda explaining - (११,५[७].१ ) ब्रह्मचारीष्णंश्चरति रोदसी उभे तस्मिन् देवाः संमनसो भवन्ति । (११,५[७].१ ) स दाधार पृथिवीं दिवं च स आचार्यं तपसा पिपर्ति ॥१॥ (११,५[७].२ ) ब्रह्मचारिणं पितरो देवजनाः पृथग्देवा अनुसंयन्ति सर्वे । (११,५[७].२ ) गन्धर्वा एनमन्वायन् त्रयस्त्रिंशत्त्रिशताः षट्सहस्राः सर्वान्त्स देवांस्तपसा पिपर्ति
- Yudhishthira accepted a job under King Virata - Vaisampayana said, “Then tying up in his cloth dice made of gold and set with lapis lazuli, and holding them below his arm-pit, king Yudhishthira,–that illustrious lord of men–that high-souled perpetuator of the Kuru race, regarded by kings, irrepressible in
- Difference between Yoga and Tantra - Yoga is derived from √Yujir(Join) root and Tantra from √Tan(To Expand) root. For Yoga, there need two objects but for Tantra, only one object is required. Through Yoga, the union is achieved, but through Tantra, expansion is achieved. Yoga says
- Hori the Lord - यस्मात्सर्वमिदं प्रपञ्चरचितं मायाजगज्जायते । यस्मिंस्तिष्ठति याति चान्तसमये कल्पानुकल्पे पुनः । यं ध्यात्वा मुनयः प्रपञ्चरहितं विन्दन्ति मोक्षं ध्रुवम् । तं वन्दे पुरुषोत्तमाख्यममलं नित्यं विभुं निश्चलम् ॥ १.१। यं ध्यायन्ति बुधाः समाधिसमये शुद्धं वियत्सन्निभम् । नित्यानन्दमयं प्रसन्नममलं सर्वेश्वरं निर्गुणम् । व्यक्ताव्यक्तपरं प्रपञ्चरहितं
- Isa Upanishad – ईशावास्योपनिषत् - Know that all this, whatever moves in this moving world, is enveloped by God. Therefore find your enjoyment in renunciation; do not covet what belongs to others.
- Prophecy About Kalki (कल्कि) – He will appear to destroy Mlechha Barbarians - You would assume the form of Kalki! You would appear like a comet and carry a terrifying sword for bringing about the annihilation of the wicked mleccha barbarians ain the Kali-yuga.
- A Fake Letter produced by Republic of Macedonia purportedly written by Alexander to Aristotle to make him god - but when we reached the river Hyphasis my Macedonians began to make a fuss and say they were too tired, ill, or homesick to go any farther. I had to come back; it was a terrible journey for my veterans, but still worse for me; I had intended to reach the Bay of Bengal to secure a natural frontier in the east for my Macedonia and now I was forced to abandon this task for a time.
- A SHORT LIFE OF CHAITANYA: JADUNATH SARKAR -1922 - Navadwip, a town in the Nadia district of Bengal, situated on the river Ganges, 75 miles north of Calcutta, was a great trading centre and seat of Hindu learning in the 15th century. Sanskrit logic (nyáy) for which Bengal is
- Akhand Bharat- Greater India - The Concept of Akhand Bharat was mentioned in the Arthashastra of Chanakya Koutilya [300-400 BCE] Britishers divided unified Bharat [Mourya Empire] into India, Pakistan, Bhutan, Nepal, Bangladesh, Afghanistan and Burma based on religious and regional fault line. In 1965, Jansangh
- Astronomical Dating of the Ramayan - Rama left for the forest on a Thursday, the 29th Nov. 7306 B.C. He completed the required 14 year period in the forest and returned on 5th Shuddha 9th was over, and the 5th tithi refered to must have been Chaitra Krishna 5th. Amavasya recedes by 10.883 days each successive year.
- नीलमत पुराण (Sanskrit) Nil Mat Purana-The story of Hindu Kashmir – 500 BC - The Nilamata (Teachings of Nila’), is the oldest written record which deals with the holy legends regarding the origin of Kashmir and its sacred places and moreover, one of the main sources of information used by Kalhana when writing his
- বারেন্দ্র ব্রাঙ্মণ-বিবরণ – শ্রীনগেন্দ্রনাথ প্রণীত (Barendra Brahman Vivaran) - আমার মনে হয় পূর্বতন প্রথা অনুসারেই বারেন্দ্র সমাজের আদি কুলকথা বাঙ্গালা ভাষায় গদ্যে লিখিত হইয়াছিল। তাহাই ক্রমশ পরিবর্ধিত হইয়া বিশাল আকার ধারণ করিয়াছে। যাহারা বাঙ্গালা গদ্যের উৎপত্তির ইতিহাস অনুসন্ধান করিতেছেন, বারেন্দ্র ব্রাহ্মণ-সমাজের আদি কুলগ্রন্থগুলি তাহাদের বিশেষ প্রণিধানযোগ্য। বারেন্দ্র সমাজের অংশবংশ, পটীব্যাখ্যা, কুলপঞ্জী বা কুলব্যাখ্যা, নিগুঢ় কল্প কাপ ও পটীব্যাখ্যা সমস্ত একত্র করিলে আধুনিক বারেন্দ্র ব্রাহ্মাণ-কুলগ্রস্থ মহাভারত অপেক্ষা বৃহত গ্রন্থ হইবে সন্দেহ নাই।
- হিন্দুত্ব-হিন্দুর প্রকৃত ইতিহাস-Hindutva-Hindur Prakrita Itihas by Chandranath Basu-1892 - হিন্দুত্ব হিন্দুর প্রকৃত ইতিহাস শ্রী চন্দ্রনাথ বসু প্রণীত। প্রথম সংস্করণ। কলিকাতা। ২০১ নং কর্ণওয়ালিষ ষ্ট্রীট, মেডিক্যাল লাইব্রেরী হইতেশ্রীযুক্ত গুরুদাস চট্টোপাধ্যায় কর্তৃক প্রকাশিত।১০০।১নং মেছুয়াবাজার রােড বাল্মীকি যন্ত্রেশ্রী বিশ্বনাথ নন্দী দ্বারা মুদ্রিত।১৮৯২।মুল্য ১॥০ টাকা। হিন্দুত্ব-হিন্দুর প্রকৃত ইতিহাস চন্দ্রনাথ বসু ইউরােপ যাহাকে ইতিহাস
- Bay of Bengal was ancient Kalinga Sagar - Kalinga Mahodadhi or Kalinga Sagar The Map of Great Kalinga Emperor Kharvel [3rd-2nd Century BCE]. Kharavel is popular for his rock-cut Hathigumpha inscription. Other names of Kharvela Bhikshuraj: because he was devoted to Jain muni who has renounced the world.
- Core Hinduttva Philosophy in Rig Veda - ऋग्वेदः - मण्डल १० [सूक्तं १०.१९०- १०.१९१] संसमिद्युवसे वृषन्नग्ने विश्वान्यर्य आ । इळस्पदे समिध्यसे स नो वसून्या भर
- Gandhiji was not only pro-Government but sincerely pro-English throughout his life: V.D Savarkar in 1942 - GANDHIJI HAS BEEN PRO-BRITISH THROUGHOUT HIS LIFE 20-1-1942 IT IS REALLY pitiable to find that all the deliberations speeches and the main resolution itself of the All-India Committee of the Congress recently held at Wardha should bear the stamp of
- Hindu society has been fighting over 1000 years against foreign aggression – RSS Chief (11/01/2023) - हिन्दू समाज लगभग हजार वर्ष से एक युद्ध में है –विदेशी लोग, विदेशी प्रभाव और विदेशी षड्यंत्र, इनसे एक लड़ाई चल रही है। संघ ने काम किया है, और भी लोगों ने काम किया है। बहुत से लोगों ने इसके बारे में कहा है। उसके चलते हिंदू समाज जाग्रत हुआ है। स्वाभाविक है कि लड़ना है तो दृढ़ होना ही पड़ता है।
- Hinduise all politics and militarise Hindudom was the Massage of V.D Savarkar in 1941 - MESSAGE ON THE EVE OF 59TH BIRTHDAY 25th May 1941 FROM SEVERAL Hindu Sanghatanist quarters a pressing request is being made to me to send some public message on the occasion of this my 59th birthday. Instead of writing to
- India is a Hindu Nation - India is as much a Hindu nation as England and America are Christian nations Understanding Bharat from a Mimamsa Perspective A wrong argument: That by virtue of its majority being the deciding factor in a democracy, India is a Hindu
- January 1, 1562 was declared New Year instead of April 1: Decree of Charles - It has been pointed out (p. 171) that the Gregorian calendar, which is used all over the world for civil and administrative purposes, is a very unscientific and inconvenient one. The World Calendar (p. 173), proposed by the World Calendar Association of New York, has been examined and found suitable for modern life.
- Kalhana’s Rajatarangini - A Historical treatise written by Kashmiri Poet-politician Kalhana[CE 1148 ] in the form of Sanskrit poems in eight chapters termed as Tarangas (Waves) describing the lives and circumstances of the Hindu kings that prevailed in Kashmir during their times. Chanpak
- Kalinga Emperor Kharavela, the performer of Rajsuya Yagna and his Declaration - Salutation to the Arhats. Salutation to all the Siddhas. By illustrious Kharavela, the Aira (Aila), the Great King, the descendant of Mahameghavahana, the increaser (of the glory) of the Cheti (Chedi) dynasty, (endowed ) with excellent and auspicious marks and features, possessed of virtues which have reached (the ends of) the four quarters, overlord of Kalinga
- Kindly give me a plot of land in Sri Caitanya Math Mayapur : A.C. Bhaktivedanta’s letter to Tirtha Maharaja (07/02/1969) - I am now a Permanent Resident or Immigrant in the USA, so there is no need of my Visa, Passport, or P Form trouble for me. I can come and go from India without any formalities. If you simply cooperate with me, I can render some service to the fulfillment of the transcendental desire of Srila Prabhupada and Bhaktivinode Thakura.
- Legend of Krishna and the Origins of Brahmanism – Edouard Schure (1888) - What the Hindu epic does not tell us is the profound mystery of the mixture of races and the slow incubation of religious ideas which brought about profound changes in the social organization of Vedic India.
- Lok Sabha Debates on Sethu-Samudram Canal Project-16/05/2007 - I should address you better late than never. The subject must have already been within your attention, and is known as Sethu-Samundram Shipping Canal project…..the facts with scientific objectivity and national anxiety. My appeal to you is to stop building any bridge or other construction, an action hostile to the nation and its Swaraj. Our nation will be weaken and may suffer new dangers with American presence in the Sethu-Samundram waters by doing what for centuries has never been considered necessary or feasible or in any manner advantageous to us
- Mahatma Gandhi, you must immediately retire from active politics – Letter by Abhay Charan De (Prabhupad-12/07/1947) - I tell you as a sincere friend that you must immediately retire from active politics if you do not desire to die an inglorious death. You have 125 years to live as you have desired to live but if you die an inglorious death it is no worth.
- Max Müller’s submission to the members of Convocation-University of Oxford 1860 - I shall likewise submit Testimonials from Missionaries in India, explaining the assistance they have derived from my publications in their endeavours to overthrow the ancient systems of idolatry still prevalent in that country, and to establish the truths of Christianity among the believers of the Veda.
- Mayapur Sree Chaitanya Math – History and Dispute (1998) - In 1919 said Kunja Behari rented a house at 1, Ultadanga Junction Road, Calcutta in his own name and established his Guru Bhakti Siddhanta Saraswati. That was the first Gaudiya Math.
- Origin of Ancient Hindu Astronomy – Eugene Goblet D’Alviella - The Rig-Veda has allusions to the phases and stations of the moon. The stations (nakshatras) consisted, according to a tradition preserved by the Brahmans, of twenty-seven constellations (afterward twenty-eight) which the moon was supposed to traverse successively in the course of its sidereal revolution.
- Ramayana of Valmiki – English Translation by Hari Prasad Shastri (1952) - The Ramayana is a work of great antiquity attributed to the illustrious Sage Valmiki. Its date of composition cannot be fixed with any certainty, particularly as, in common with other Sanskrit classics, it was not at first committed to writing, but was passed on from singer to singer. This process also accounts for the fact that the various versions (Sakhas) of the poem that have come down to us differ slightly in context. The interesting fact is that the scholars are agreed that the Ramayana is the grandly conceived and executed masterpiece of one poet, and not a collection of stories from many sources, loosely gathered together.
- Religious Freedom And The Psychology of Fear: The Hare Krishnas on Trial – Prof Larry Shinn (1993) - Cult Images and The Hare Krsnas in America, I completely recast the presentation of my research. Rather than give an historical analysis of the Hare Krsnas in India and America, which I originally intended, I decided that I needed to address the cult stereotypes that we imbedded in the anti-cult literature about this and similar groups.
- Rousing Call to Hindu Nation: Swami Vivekananda - It is only the Vedic religion which considers ways and means and lays down rules for the fourfold attainment of man, comprising Dharma, Artha, Kama, and Moksha. Buddha ruined us, and so did Christ ruin Greece and Rome! Then, in due course of time, fortunately, the Europeans became Protestants, shook off the teachings of Christ as represented by Papal authority, and heaved a sigh of relief. In India, Kumârila again brought into currency the Karma-Mârga, the way of Karma only, and Shankara and Râmânuja firmly re-established the Eternal Vedic religion, harmonising and balancing in due proportions Dharma, Artha, Kama, and Moksha. Thus the nation was brought to the way of regaining its lost life; but India has three hundred million souls to wake, and hence the delay.
- Sacred soil from 2000 Teerth Sthan and water from 100 rivers has been brought to Ayodhya for Bhumi Pujan - Once the 'Bhoomi Pujan' is done in the presence of the prime minister, the construction work will start. The team of L&T and machinery has reached the place and work on foundation will start right away
- Sarasvati-Sindhu Civilization-Dr S. Kalyanaraman - Sarasvati-Sindhu civilization flourished circa 3000 to 1700 BC on the river valleys of Indus and Sarasvati rivers. The drying-up of the Sarasvati river led to migrations of people eastwards to the Ganga-Yamuna doab and southwards from the Rann of Kutch and Pravara (feeder into the Godavari river near Daimabad in Maharashtra) river valley, along the Arabian sea coast.
- Sree Chaitanya-Raghupathi Venkataratnam Naidu-1886 - Chaitanya, the apostle of Vaishnavism in Bengal, was born at Navadweepa (Nuddea), in 1485 of the Christian Era; and was, therefore, two years younger than that immortal champion of Christian Protestantism, Martin Luther.*[1] Portents and miracles have always heralded a great man into the world. Nature is supposed to rejoice at the advent of a noble soul, by breaking through its law and uniformity.
- Swaminarayan school - History : Let us then refer briefly to the life story of Swaminarayan for that would help us to understand and appreciate the significance of his philosophic and religious teachings. The original name of Swaminarayan was Sahajananda. By birth, he
- THE CHACHNAMAH- An Ancient History Of Sind-1216 CE - Chachnámah is a Persian translation of an Arabic manuscript on the conquest of Sind by Arabs, written by Alí son of Muhammad Kúfí, originally of Kúfah (in Syria), but subsequently a resident of Uch, in 613 A. H. (1216 A. D.)
- The Hindu Caste and Custom-Tūzuk-i-Jahāngīrī - The Hindus are in four divisions, and each of these acts according to its own rules and ways. Every year they(Hindus) keep a fixed day. The first is the caste of the Brahmans, that is those who know the Incomparable
- The Last days of Caitanya Mahaprabhu (Gouranga of Nadiya) - Advocatetanmoy has published multiple documents on Chaitanya Mahaprabhu, such as, "The Life of Sri Chaitanya Mahaprabhu: A Short Biography". The article details the life and teachings of Chaitanya Mahaprabhu, who is considered one of the most important figures in Sanatan Dharma. It explains how he spread the message of Bhakti Yoga, or devotion to God, throughout India and established the modern-day Hare Krishna movement. The article also touches on the legacy of Chaitanya Mahaprabhu and how his teachings continue to influence people around the world today. Again another book "The Life of Chaitanya Mahaprabhu: A Comprehensive Study". The book is a comprehensive overview of the life and teachings of Chaitanya Mahaprabhu, and covers his early life and travels, his philosophy and spiritual practices, and his legacy and influence on modern-day Hinduism. It also includes an analysis of the various interpretations of his teachings and how they have evolved throughout the years.
- The List of Hindu Puranas - The Puranas which we get in the present forms are not devoid of interpolation or fraudulent change of Slokas, and it appears that corruption inserted into the Text by Western Indologist. For example, in case of Ramayana, Sage Valmiki wrote only six Kandam(Parts) and some unknown persons wrote Uttar kandam (seventh part).
- Udasin Panchayati Bara Akhara - In the said Panth there is a custom that Mahant cannot marry and he is entitled to initiate a ‘Chela’. After the death of Mahant, his eldest chela succeeded to all rights and interests in the properties of his Guru.
- Vedic Literature: Bankim Chandra Chattopadhyay (1894) - I had recently occasion to inspect, as an official Visitor, a Vedic Tol, the only one, I believe, in this city. I found there were nine students only on the rolls—so to speak, and of these two or three only were graduates of the University. This appeared to me to be very disheartening evidence of the slight interest taken by our educated young men in the Vedic studies.
- What are the distinctive features of Hindu religion: Supreme court inquired in 1966 - The consideration of this question, prima facie, appears to be somewhat inappropriate within the limits of judicial enquire in a court of law. It is true that the appellants seek for reliefs in the present litigation on the ground that
- ईश्वरनामव्याख्या-The Name of Iswara- Dayananda Saraswati - ओंकार शब्द परमेश्वर का सर्वोत्तम नाम है ओ३म्सच्चिदानन्देश्वराय नमो नमःअथ सत्यार्थप्रकाशः॥ ओ३म् शन्नो॑ मि॒त्रः शं वरु॑णः॒ शन्नो॑भवत्वर्य्य॒मा । शन्न॒इन्द्रो॒बृह॒स्पति॑ शन्नो॒ विष्णु॑रुरुक्र॒मः ॥ नमो॒ ब्रह्म॑णे नम॒स्ते वायो त्वमे॒व प्र॒त्यक्षं॒ ब्रह्ना॑ति । त्वामे॒व प्र॒त्यक्षं॒ ब्रह्म॑ व॒दिष्यामि॒ ऋ॒तं व॑दिष्यामि स॒त्यं व॒दिष्यामि॒ तन्माम॑वतु तद्वक्तार॑मवतु।
- श्रीज्ञानेश्वरकृत-सार्थ हरिपाठ- Sartha Hari Patha by Gyaneswara - नामसंकीर्तन साधन पैं सोपें । जळतील पापें जन्मांतरींची ॥१॥ न लगती सायास जावें वनांतरा । सुखें येतो घरा नारायण ॥२॥ ठायींच बैसोनि करा एकचित्त । आवडी अनंत आळवावा ॥३॥ रामकृष्णहरि विठ्ठल केशवा । मंत्र हा जपावा सर्वकाळ ॥४॥ यावीण असतां आणीक साधन । वाहातसें आण विठोबाची ॥५॥ तूका म्हणे सोपें आहे सर्वांहूनि । शहाणा तो धणी घेतो येथें ॥६॥
- Veda Mantra Samhitas of Sanatan Dharma[वेद मंत्र संहिता]-5000 BCE - Rig Veda Samhita in Devanagari Script (PDF)- Rishi- Devata-Chhanda Rig Veda in Sanskrit Devanagari Script with Index Alphabetical Index of the Rig Veda Mantras Rig Veda Commentary [Sayanacharya-Devanagari Script]
- A tank can be a charitable institution under Hindu Law-Supreme Court - From the above discussion it is seen that under Hindu Law a tank can be an object of charity and when a dedication is made in favour of a tank, the same is considered as a charitable institution. (1969) AIR(SC)
- Chanmuniya Vs Chanmuniya Virendra Kumar Singh Kushwaha and Another – 07/10/2010 - Keywords:- Live in a relationship:- wife- Women in live-in relationships are also entitled to all the reliefs given in the said Act. [ref: to the larger bench] (SUPREME COURT OF INDIA) (Before : G. S. Singhvi and Asok Kumar Ganguly,
- Civil And Criminal Directions by Koutilya-250 BCE - A woman who has a right to claim maintenance for an unlimited period of time shall be given as much food and clothing as is necessary for her, or more than is necessary in proportion to the income of her maintainer
- Conditions for a Hindu marriage - Hindu Marriage Act 1955 5. Conditions for a Hindu marriage A marriage may be solemnized between any two Hindus, if the following conditions are fulfilled, namely:— (i)neither party has a spouse living at the time of the marriage; (ii)at the
- Coparcenary right is birth right of a daughter even in Mitakhasra Hindu Law-SC-11/08/2020 - Vineeta Sharma Vs. Rakesh Sharma & Ors.- By overruling Prakash & Ors. v. Phulavati & Ors., (2016) 2 SCC 36[ Two judges bench]. Danamma @ Suman Surpur & Anr. v. Amar & Ors., (2018) 3 SCC 343[Two judges bench] a Three Judges Bench of Supreme Court held (i) The provisions contained in substituted Section 6 of the Hindu Succession Act, 1956 confer status of coparcener on the daughter born before or after amendment in the same manner as son with same rights and liabilities. (ii) The rights can be claimed by the daughter born earlier with effect from 9.9.2005 with savings as provided in Section 6(1) as to the disposition or alienation, partition or testamentary disposition which had taken place before 20th day of December, 2004.
- Glorification of wife – In Hindu Tradition - From Markandeya Purana Adhyaya 21 ॥ भार्यामहिमा ॥ कुण्डलोवाच – भर्तव्या रक्षितव्या च भार्या हि पतिना सदा । धर्मार्थकामसंसिद्ध्यै भार्या भर्तृसहायिनी ॥ ६८॥ यदा भार्या च भर्ता च परस्परवशानुगौ । तदा धर्मार्थकामानां त्रयाणामपि सङ्गतम् ॥ ६९॥ कथं भार्यामृते धर्ममर्थं वा
- Judicial separation under Hindu Law - Hindu Marriage Act 1955 10. Judicial separation.- (1) Either party to a marriage, whether solemnized before or after the commencement of this Act, may present a petition praying for a decree for judicial separation on any of the grounds specified in
- Manusmriti, The Laws of Manu [English] - The primeval Laws[Dharma] of countries, of Varnas (Jati), of families, and the rules concerning heretics and companies (of traders and the like)- (all that) Manu has declared in these Institutes.
- Mundaka Upanisad of Atharva Veda - ॥ मुण्डकोपनिषत् ॥ ॥ श्रीः॥ ॥ मुण्डकोपनिषत् ॥ ॐ भद्रं कर्णेभिः श्रुणुयाम देवा भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः । स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवाꣳसस्तनूभिर्व्यशेम देवहितं यदायुः । स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः । स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु। ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः
- Nomination in connection with Mutt - In Sri Mahalinga Thambiran Swamigal Vs. His Holiness Sri La Sri Kasivasi Arulnandi Thambiran Swamigal, . this Court had held as under: The definition of “Will” in Section 2(h) of the Indian Succession Act, 1925 would show that it is
- Pallavi Bhardwaj Vs Pratap Chauhan-4/7/2011 - Hindu Marriage Act, 1955—Section 9—Restitution of conjugal rights
- Place of public worship – means - place of public worship' means a place, whether a temple or by any other name called, to whomsoever belonging which is dedicated to, or for the benefit of, or is used generally by, Hindus, Jains, Sikhs or Buddhists or any section or class thereof, for the performance of any religious service or for offering prayers therein; and includes all lands and subsidiary shrines appurtenant or attached to any such place, and also any sacred tanks, wells, springs and water courses the waters of which are worshipped, or are used for bathing or for worship
- Sardar Sambhaji Angre vs H.H. Jyitiraditya M. Scindia And Ors [PHC] – 18/6/2019 - In case of the partition suit, all the parties are to be treated as plaintiffs. Even if any preliminary decree would have been passed by this court in this suit based on the said affidavit dated 15th October, 1985 under Order 20 Rule 18 read with sections 151 to 153 of the Code of Civil Procedure, 1908, court has ample power to pass more than one preliminary decree or to modify the preliminary decree prior to passing of the final decree having regard to change of supervening circumstances.
- The Concept of Hindu marriage as explained by Supreme Court in 1963 - Under Hindu Law marriage is a sacrament and it is the religious duty of the father to give his daughter in marriage to a suitable person but if he receives a payment in cash or in kind as a consideration
- THE CONCEPT OF JUDGESHIP IN GITA - KEYWORDS: GITA- JUDGESHIP- “According to Shrimad Bhagvad Gita, a Judge is a person bestowed with ‘excellence’. This concept, I am inclined to mention in the context of the year 2005 being an ‘Year of Excellence in Judiciary’. A judge ought to be bestowed with
- The Mitakshara School prevails in whole India except Bengal and Assam, based on commentary of Yajnavalkya Smriti by Vijnaneshwara - under construction
- What are the distinctive features of Hindu religion – A modern loose construction - Dr. Radhakrishnan has observed; "The Hindu civilization is so-called, since its original founders or earliest followers occupied the territory drained by the Sindhu (the Indus) river system corresponding to the northwest Frontier Province and Punjab.
- What are the distinctive features of Hindu religion: Supreme court inquired in 1966 - The consideration of this question, prima facie, appears to be somewhat inappropriate within the limits of judicial enquire in a court of law. It is true that the appellants seek for reliefs in the present litigation on the ground that
- What is a Gotra [गोत्र] Supreme Court Explained - Gotra of a person is the name of the sage from whom he or his agnate is supposed to have descended in the line
- What is desertion in a matrimonial dispute? - Desertion is not the withdrawal from a place but from the state of things, for what the law seeks to enforce is the recognition and discharge of the common obligations of the married state; the state of things may usually be termed, for short, ‘the home’
- What is the kind of mental cruelty that is required to be established to get divorce? - The question arises what kind of cruel treatment does clause 13(ia) contemplate? In particular, what is the kind of mental cruelty that is required to be established’? While answering these questions, it must be kept in mind that the cruelty mentioned in clause (ia) is a ground now for divorce as well as for judicial separation u/S. 10. Another circumstance to be kept in mind is that even where the marriage has irretrievably broken down, the Act, even after the 1976 (Amendment) Act, does not permit dissolution of marriage on that ground.
front page › Forums › Hindu Rashtra: Law, Religion and Politics
Tagged: HinduReligion, Religion
© Advocatetanmoy Law Library
© Advocatetanmoy Law Library